(γράφει ο Βαγγέλης Μπάκας)

13-10-23

Ο θείος μου Κωνσταντής, αδερφός της μάνας μου, και πατέρας του συγχωρημένου τραγουδιστή Θανάση Παπαργύρη, είχε γεννηθεί στις αρχές του εικοστού αιώνα και είχε περάσει όλους του χειμώνες στα χειμαδιά της Χαλκιδικής. Όμως, παρότι με αγαπούσε αφάνταστα, εγώ τον πίκραινα πάρα πολύ, όταν τον παρατούσα με την κουβέντα στη μέση και πήγαινα να παίξω με τα παιδιά στην πλατεία του χωριού.

Στις 13-10- 65 όταν άρχισε να εξιστορεί κάποια γεγονότα για την απελευθέρωση από τους τούρκους, αφού γιορτάζαμε την 53^η επέτειο, να τι του είπα:

Θείε, για να μη μου πεις τα ίδια και τα ίδια του χρόνου περίμενε λίγο να πάρω ένα τετράδιο και ένα μολύβι από το περίπτερο και πάμε στο παγκάκι της εκκλησίας για  να μου τα πεις χαρτί και καλαμάρι.

Έτσι και έγινε. Άλλο που δεν ήθελε ο θείος ο Κώστας. Κι αφού ξερόβηξε μερικές φορές, για να καθαρίσει τις φωνητικές χορδές του, ξεκίνησε με ενθουσιασμό:

Το 1912 ανιψιέ ήρθε ο ελληνικός στρατός στο χωριό μας, και κάποιοι εθελοντές από την Ιταλία, οι Γαριβαλδινοί, για να το ελευθερώσουν από την τουρκιά. Οι κάτοικοι απαρτίζονταν από τούρκους, χριστιανούς και βαλαάδες! Οι τελευταίοι ήταν όλοι τους εξισλαμισμένοι έλληνες.  

 Ο αξιωματικός κάλεσε τους βαλαάδες από τον πέρα μαχαλά για να μαζευτούν στην πλατεία. Είχανε έρθει 47 άτομα. Περίπου οι μισοί. Από τους τούρκους είχε έρθει, σαν αντιπρόσωπος, κάποιος Γιακούης.

Ο αξιωματικός τους είπε πως θα τους πηγαίνανε στη Πικριβινίτσα (Αμυγδαλιές) για να τους μιλήσει ένας ανώτερος αξιωματικός.

Ο Χασάν Τσιάνας, και αρχηγός των βαλαάδων, (πόσο τούρκος ήταν ο Τσιάνας…) έστειλε δυο παιδιά του στον τόπο της συγκέντρωσης.

Ο αξιωματικός μπήκε στην εκκλησία και ρώτησε τον Παπαδημήτρη Μπόζιαρη για να του πει τι θα τους κάνουν! Και ο παπάς έκανε με το χέρι τη χειρονομία της σφαγής.

Πριν ξεκινήσουν για τον τόπο του μακελειού, ο αξιωματικός είπε στους πιστούς: Όσοι έχετε κάποιο μίσος και άχτι για εκδίκηση να ακολουθήσετε το απόσπασμα. Εντωμεταξύ τους βαλαάδες τους είχανε δέσει ανά δύο με τα ζωνάρια τους. Κι αυτοί οι οποίοι θα πηγαίνανε για να σφάξουν τους βαλαάδες ήταν οι εξής:

Ο Νταπούλιας ο Στέργιος  και πεθερός του Βαγγέλη Καλαμπούκα. Αιτία; γιατί είχε στείλει κάποτε τη γυναίκα του να πάρει νερό στη Σιουπουτούρα κι ο τούρκος Ζηνέλς την πρόσβαλε. Η γυναίκα το είπε στον άνδρα της, αλλά δεν το είπαν σε κανένα άλλο.

Πήρε λοιπόν ο Νταπούλιας την μαχαίρα, μαζί με τον Νίκο Ντόνα, (πατέρα του Καραντώνα) και τον Μπαταρόγαμπρο και τράβηξαν για τον Κλέφτη!

Ο Μπαταρόγαμπρος είχε προηγούμενα και με κάποιον Σιαρίφ γιατί είχαν διαφορές με τα κοπάδια.

Οι βαλαάδες κατάλαβαν ότι θα τους εκτελούσαν. Από την πλατεία τους πήγαν στο σπίτι του Θύμιου Φαρμάκη. Κι όταν έφτασαν πιο πάνω από το κοιμητήρι, δυο παιδιά το έσκασαν, τα πυροβόλησαν και τα σκότωσαν.

Όταν φτάσανε στη βρύση του κλέφτη, πίσω στο ρέμα και κοντά στο ποταμάκι, τους έσφαξαν όλους πλην ενός.

Ο Χασάν Ντάβαρος έκανε το σκοτωμένο και κάθισε ανάμεσα στα πτώματα μέχρι τα μεσάνυχτα, και μετά έφυγε για την Κιβωτό η οποία δεν είχε ελευθερωθεί ακόμα.

Το φθινόπωρο οι νοτιοελλαδίτες βίασαν τις τουρκάλες στα Γρεβενά.

Μετά από λίγες μέρες ήρθε πάλι ένας λόχος στο χωριό από τα Γρεβενά και ο Τσιάνας έπιασε μάχη. Σκότωσε δυο στρατιώτες και τραυμάτισε άλλους τρεις, τους οποίους πήγαν στα Γρεβενά.

Ένας τραυματισμένος ιταλός στρατιώτης πήγε στο σπίτι του Τζήκα και έκλαιγε: «Μανούλα μου δεν σε άκουσα που μου έλεγες να μην πάω στην Ελλάδα και δεν με ξαναβλέπεις.

 (Εδώ ο μπάρμπα Κώστας έκλαψε από συγκίνηση)

Εκεί που έγινε η μάχη με τον Τσιάνα είχε κι άλλους τούρκους οι οποίοι το έσκασαν προς τα παχνιά. Μια βρύση πίσω από τον σημερινό προσφυγικό μαχαλά. Ο Χρήστος Παπαργύρης τους είδε και πήρε δυο στρατιώτες και πήγε για να τους χτυπήσει. Ο Τσιάνας τον είδε και είπε: Κι εσύ Παπαργυρόπκε μας πολεμάς, και τον τραυμάτισε. Τελικά τον Τσιάνα τον κάψανε μέσα στο σπίτι του οικογενειακώς.

Οι βαλαάδες δεν ήξεραν ούτε τα ελληνικά σωστά, κι ούτε τα τουρκικά.

Η Κούλια έγινε με πέτρες από τον  κουτσόραχο. Είχε δώδεκα δωμάτια και την κάψανε οι αντάρτες το 48 νομίζοντας πως ήταν μέσα μάυδες. Τελικά είχανε φύγει όλοι από κάποια κρυφή πόρτα.

Οι 47 σφαγιασθέντες βαλαάδες, όπως τους έχει καταχωρήσει ο γραμματέας της κοινότητας του Μεγάλου Σειρηνίου Σπανός Αθανάσιος είναι:

Τσιάνας αρχηγός, Σύζυγος Τσιάνα, Γκαλέτσιος Τσιάνας γιοςΤαφήλης Τσιάνας γιος, Ασλάν Τσιάνας, Μουλάς, Μεϊντιν Μουλάς γιος, Μπραήμης γαμπρός του Μουλά. Πάσιος, Ριζάς γιος του Πάσιου.Γκαντάϊας Μπέκιος, Ζέκιος Ζεκήρ Αγάς, Ισμαήλ Χατζιόπκος Χότζιας, Μπλιάμης Χατζιόπκος γιος, Μπουχαρέμης Τζιαφέρης, Αλής Μπουχαρέμης γιος, Γιακούπ, Τελέας εγγονός Γιακουπ, Ντέμτσιος, Τζιαφέρης Ρουσδής, Μάνκος, Μουχτάρ, Τζιαφέρης αδερφός του Μάνκου, Φέζος, Ντέμος Ντούλης, Ρακηπ Ντούλης, Ντούρος, Σάντος, Μπάζος, Χάϊρος Λιάγκος, Χαρούμης, Ζούλφο, Χαμήτης γαμβρός του Τσιάνα, Αντέμη Ζενελ, Ιμπραίμ Ζενελ, Σύζυγος Αντέμη Ζενέλ, Βαλή Ζενελ, Σερίφης Ζενέλ, Μεχμέτ Στράγκας, Τζέπας Στράγκας, Χαλίλ Σουλεϊμάν, Σουλεϊμάν Ντεπί, Ντούλκας Ντάβαρος (Ο μόνος που διεσώθη παριστάνοντας τον νεκρό) Σάντος, Ζέκιος, και Αμπιτίμ Μπαρίμ.

Έλαβαν μέρος στη σφαγή οι εξής Σειρηνιώτες: Ντώνας Αντ. Νικόλαος, Νταπούλιας Στέργιος, Μπίσκας Θωμάς, Σαράντης Παπαλάμπρος (Από το μικρό Σειρήνι) και ο Μπαταρόγαμπρος.

Κατά ομολογία του Γιάννη Κουκουτσέλα κανένας από αυτούς δεν πήγε από φυσικό θάνατο! Θεία δίκη! 

Υ.Γ. Οι ως άνω βαλαάδες, άνδρες και γυναίκες, εσφαγιάσθησαν στην περιοχή Κλέφτης, μεταξύ Αμυγδαλιάς και Μεγάλου Σειρηνίου, Ήταν όλοι εξισλαμισμένοι έλληνες. Ενώ όσοι έφυγαν στην Τουρκία, είναι πλέον τουρκοποιημένοι έλληνες!…                          

Χρόνια μας πολλά

Με υγεία και χωρίς σκλαβιά