*Την έκρηξη της καθολικής επανάστασης των Ρωμιών ακολούθησαν εκτεταμένες σφαγές. Ένα από τα πρώτα θύματα υπήρξε ο μητροπολίτης Γρεβενών Γαβριήλ, που απαγχονίστηκε στις 29 Μαΐου 1821
Τα αρματολίκια των Γρεβενών και των Χασίων συμμετέχουν, σχεδόν, σ’ όλα τα μέτωπα των εξεγερμένων Ρωμιών, πράγμα που φανερώνει την κοινή μύηση στην καθολική Επανάσταση από την Φιλική Εταιρεία και το Σχέδιο αντιπερισπασμού,στο βιλαέτι των Ρωμιών, του Αλεξάνδρου Υψηλάντη.
*Γιαννούλας Ζιάκας,(1810) γιος και διάδοχος του Γερου_ Ζιάκα. Ήταν μυημένος στη Φιλική Εταιρεία. Συμμετείχε στη στρατιά του Χουρσίτ Πασά εναντίον του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Με την ήττα του Αλή, κατοχυρώθηκε σ αυτόν όλο το αρματολίκι των Γρεβενών από τον Χουρσίτ.Το 1821, τον Μάιο, ενώ ο ίδιος βρισκόταν στην Ήπειρο με τον Χουρσίτ στέλνει τον υπαρχηγό του Απόστολο Κυρίμη να συνδράμει την εξέγερση του Εμμανουήλ Παππά στη Χαλκιδική.
Ανταποκρίνεται στο αίτημα του Ζαφειράκη Λογοθέτη και στέλνει τον Απόστολο Κυρίμη και τον πρωτεξάδελφό του Θεόδωρο Ι. Ζιάκα στην εξέγερση της Νάουσας τον Μάρτιο του 1822. Τον Απρίλιο του1822 μετά την αποτυχία της εξέγερσης στη Νάουσα, στέλνει τον Απόστολο Κυρίμη στη Νότια Ελλάδα. Τον Απρίλιο του 1825 στέλνει τον Απόστολο Κυρίμη στο Μεσολόγγι για την ενίσχυση των υπερασπιστών.Το Φθινόπωρο του 1826 δολοφονείται μετά από προδοσία στο Μαυρονόρος.
*Απόστολος Κυρίμης, από την Τσούργιακα (Αετιά) Γρεβενών, γαμπρός και υπαρχηγός του Γιαννούλα Ζιάκα. Μυημένος στη Φιλική Εταιρεία. Το Μάιο του 1821, με 90 άνδρες , μαζί με τον Βράκα από το Περιβόλι και τον Ντόντο από την Αβδέλλα προσέτρεξε στο κάλεσμα του Εμμανουήλ Παπά. Στη Χαλκιδική, στη μονή Ξηροποτάμου, επιτέθηκε σε προσαραγμένο πλοίο του Τουρκικού Στόλου και το αιχμαλώτισε, αποκτώντας σύγχρονο οπλισμό για τους άνδρες του. Συμμετέχει στην εξέγερση της Νάουσας. Τέλη Απριλίου του 1822 μαζί με τον Τάσο Καρατάσο και τοΔιαμαντή Νικολάου συνενώνουν τις δυνάμεις τους και δημιουργούν το «Μακεδονικό Σώμα» και επιτίθενται από κοινού και διαλύουν , στη γέφυρα «Μπαμπά» του Πηνειού, το σώμα 2000 γενιτσάρων. Συμμετέχει στη μάχη της Πλάκας, στις 29 Ιουνίου 1822 εναντίον του Ομέρ Πασά. Στις μάχες του Τρίκκερι τον Μάιο του 1823 βοηθώντας τον Γρεβενιώτη Οπλαρχηγό της Μαγνησίας, Δημήτριο Μπασδέκη. Ενισχύει τον Οδυσσέα Ανδρούτσο στην πολιορκία τις Καρύστου μαζί με τον Καρατάσο, τον Οκτώβριο του 1823. Μαζί με τον Καρατάσο στις 18 Μαρτίου 1825αποκρούουν τον Ιμπραήμ Πασάστο Σχοινόλακα Μεσσηνίας. Στις 20 Απριλίου 1825 βρίσκεται στο Μεσολόγγι για την υπεράσπισή του κατά τη δεύτερη πολιορκία. Την Άνοιξη του 1826 μαζί με τον Τόλιο Λάζο, οπλαρχηγό του Ολύμπου αναχώρησαν με αποστολή στην επαναστατημένη Κρήτη.
*Θεόδωρος Ι.Ζιάκας, ανεψιός του Γέρου Ζιάκα και πρωτεξάδελφος του Γιαννούλα. Το Φλεβάρη του 1822 τον συναντούμε επικεφαλής των Γρεβενιωτών πολεμιστών στις μάχες της Νάουσας.Μαζί με τον Καραϊσκάκη έλαβε μέρος στις μάχες στοΜπλάτσικαι την Κερασιά Αγράφων τον Ιούνιο του 1822.Στο Βραχώρι (Αγρίνιο) εναντίον του Ομέρ Βρυώνη. Στο Μακρύκαμπο κατά του πασά ΠράχουΜπριβίσταΣτις μάχες της Άμφισσας ( Σάλωνα) κατά τουΚεχαγιάμπεηκαι γύρω από το Μεσολόγγι τον Μάιο του 1825. Στα Σάλωνα κατά του Κιουταχή. Στις μάχες του Χαϊδαρίου τον Μάιο του 1826. Στις μάχες της Δόμβραινας κατά τουΜουσταή πασά στις 4 Νοεμβρίου 1826. Στη μάχη της Αράχοβας κατά τουΜουσταή πασά,στις 18 Νοεμβρίου 1826. Στη μάχη του Διστόμου κατά του Ομέρ πασά της Εύβοιας.Στις μάχες της Αθήνας εναντίον του Κιουταχή.
*Νάσος Μάνταλος, αρματολός των Χασίων, στις 11 Ιουλίου 1826, μαζί με τον Γκούρα, πολιόρκησε τον Κιουταχή στην Αθήνα.
*Μίχος Φλώρος, οπλαρχηγός της Σαμαρίνας, εντάχθηκε με τους Σαμαρινιώτες στο σώμα τουοπλαρχηγού του Βάλτου, Ιωάννη Ράγκου. Συμμετείχαν στις μάχες που διεξήχθησαν στις 10 Απριλίου 1822 στο Κομπότι και στις ράχες του Σουλίου εναντίον τουΜουσταή. Στις 20 Απριλίου μπαίνουν στο Μεσολόγγι για την υπεράσπισή του, 120 Σαμαρινιώτες,μαζί τους είναι και οι καπεταναίοι Ζήσης Χατζημάτης και Δημήτριος Μακρήςκαι οι ομαδάρχεςΜανάκας, Αβραμούλης, Συράκος, Μπούσιας, Γιολδάσηςκαι Τζήμας. Κατά την Έξοδο έπεσαν ηρωικά ο Μίχος Φλώρος,Δ. Μακρής και οι υπόλοιποι. Διεσώθησαν μόνο 33 που επέστρεψαν στη Σαμαρίνα. Η λαϊκή μούσα ύμνησε το θάνατο των παλικαριών της με το τραγούδι:«Ν’ εσείς παιδιά κλεφτόπουλα, παιδιά της Σαμαρίνας…».

Ζαγκανίκας Σίμος
Πηγές, (Σελίδες Ιστορίας των Γρεβενών του Απόστολου Παπαδημητρίου)