Πέτρος Ζωγράφος, έπαρχος Γρεβενών και βουλευτής που ζητά Νομό Γρεβενών το 1924.

Του δασκάλου Ηλία Γάγαλη

Γεννήθηκε το 1876 στη Σαμαρίνα Γρεβενών. Ακολούθησε νομικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών και εργάστηκε αργότερα ως δικηγόρος τόσο στα Γρεβενά όσο και στη Θεσσαλονίκη[1]. Εξελέγη βουλευτής Γρεβενών στις εκλογές του 1923 & του 1928 και με το Κόμμα Φιλελευθέρων. Παρέμεινε βουλευτής έως και τον Αύγουστο του 1932 .

Στις εκλογές στις 25 Σεπτεμβρίου 1932 είναι στο ψηφοδέλτιο του κόμματος των Φιλελευθέρων Νομού Κοζάνης μαζί με τους Ανδρέα Λάζαρο, Βαρβούτη Γεώργιο, Καραμάνογλου Ισαάκ, Κλεινία Κωνσταντίνο, Κοντοδίνα Κίμωνα και Παπαδόπουλο Ηλία. Βουλευτές εκλέγονται οι Βαρβούτης και Παπαδόπουλος[2].Ο Πέτρος Ζωγράφος με μόλις 508 ψήφους κατατάσσεται 5^ος στο ψηφοδέλτιο των φιλελευθέρων και δεν εκλέγεται βουλευτής.Διατέλεσε διοικητής Κατερίνης. Πέθανε στο Μαρούσι το 1948. Ήταν παντρεμένος με την Ειρήνη Π. Ζωγράφου.

Ο Πέτρος Ζωγράφος είναι από τα πρόσωπα που πρωταγωνιστούν στα ελεύθερα Γρεβενά μετά τον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο. Ανήκε στη Βενιζελική παράταξη και αναλαμβάνει έπαρχος Γρεβενών το διάστημα της Γαλλοκρατίας 1916-1917 .

Εποχή διχασμού για την Ελλάδα και τα Γρεβενά που είναι χωρισμένα στα δυο.

Τα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει πολλά. Μια περιοχή απομονωμένη την οποία για να τη διασχίσεις από τη μεριά στην άλλη ήθελες 24 ώρες με άλογο ή μουλάρι. Ούτε λόγος για δρόμους με τη σημερινή έννοια της λέξης.

Τα χωριά της επαρχίας περίπου εκατό τα οποία βρίσκονταν διάσπαρτα με δρόμους προς την πόλη των Γρεβενών που περισσότερο θύμιζαν μονοπάτια.

Η ουδετέρα Ζώνη

Στις 2/15 Νοεμβρίου 1916 από το Γράμμο έως τον Όλυμπο, στα νότια της Γαλλικής Στρατιάς Ανατολής η επαρχία Γρεβενών στα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου χωρίζεται στα δυο από την ουδέτερη ζώνη μεταξύ των Βενιζελικών και των υποστηρικτών της κυβέρνησης των Αθηνών.

Στη ζώνη ίσχυαν οι Γαλλικού νόμοι, υπό την επίβλεψη του διοικητή της Στρατιάς Ανατολής Στρατηγού Μορίς Σαράιγ ( Maurice Sarrail)[3].

Σύμφωνα με το δάσκαλο Σωτήρη Φάσσα από τον Άγιο Γεώργιο Γρεβενών, στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, που γαλλικό τμήμα στρατού εγκαταστάθηκε στο χωριό μας, γιατί μεταφέρθηκε η έδρα της επαρχίας εκ Γρεβενών. Ο δάσκαλος Ιωάννης Γκούρας με τη συνεργασία του τότε προσωρινού και διορισμένου υπό του Γάλλου φρουράρχου ως επάρχου του μετέπειτα βουλευτού Πέτρου Ζωγράφου, κατόρθωσε να διανοιγούν δρόμοι φαρδείς και ευθείς στο χωριό και να πλακοστρωθούν με προσωπική εργασία των κατοίκων[4].

Εκλογές 16^ης Δεκεμβρίου 1923

Προηγήθηκε η Συνθήκη της Λωζάνης στις 24 Ιουλίου 1923 και ακολούθησε η ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας με βάση το θρήσκευμα των ανταλλαγέντων την Άνοιξη του 1924. 

Οι εκλογές αυτές είναι οι πρώτες που γίνονται μετά την ατυχή Μικρασιατική εκστρατεία. Στις εκλογές αυτές έχουμε αποχή της αντιβενιζελικής «Ηνωμένης Αντιπολιτεύσεως». Όσοι εξελέγησαν ήταν όλοι  του Κόμματος των Φιλελευθέρων. Στην εκλογική περιφέρεια  Γρεβενών εξελέγησαν οι Κωνσταντίνος Ταλιαδούρης, Πέτρος Ζωγράφος (δικηγόρος), Νικόλαος Ζαμκίνος (δικηγόρος) και Δημήτριος Χατζόπουλος (από το Δίλοφο Βοΐου).

Πρακτικά της Δ΄ Συντακτικής Συνελεύσεως Ιούνιος-Ιούλιος 1924

Όπως διαβάζουμε στα πρακτικά της ελληνικής βουλής του 1924 ο Πέτρος Ζωγράφος εκπροσωπεί την περιοχή των Γρεβενών ως βουλευτής του Νομού Κοζάνης .Είναι δημοφιλής και έχει εκλεγεί στις εκλογές από το λαό της Επαρχίας Γρεβενών να τον εκπροσωπήσει στον ανώτατο βαθμό που είναι η ελληνική Βουλή.

Στις 23 Ιουνίου του 1924 διαμαρτύρεται προς την κεντρική Κυβέρνηση του Αλέξανδρου Παπαναστασίου σε συζήτηση η οποία πραγματοποιείται στη Βουλή για την αδιαφορία που επιδεικνύει το κράτος για την Επαρχία Γρεβενών .

Χαρακτηριστικά αναφέρει:

«Προ δυο μηνών ετηλεγράφησα εκ Γρεβενών εις τον Υπουργόν των εξωτερικών δια την κατάστασιν των ανταλλαξίμων ομογενών και όταν ήλθον εδώ του διετραγώδησα την κατάστασιν, αλλά δεν ελήφθη καμμία πρόνοια». Σε άλλη συνεδρίαση τον επόμενο μήνα Ιούλιο μήνα αναφέρει:

«Υπάρχει ανάγκη μεγαλυτέρα ,κύριε Υπουργέ (απευθυνόμενος στον τότε Υπουργό Εσωτερικών Π. Αραβαντινό) εις τα Γρεβενά. Διότι εις τα Γρεβενά δεν υπάρχει η εποπτεία εκείνη η οποία έπρεπε να υπάρχη και η οποία υπάρχει εις άλλας περιφερείας.

Εγώ θα είπω τα πλεονεκτήματα της μιας επαρχίας, ενώ η περιφέρεια Γρεβενών είναι εγκαταλελειμμένη τελείως και συνεχίζει…

Δεν έχομεν συγκοινωνία διόλου. Διεξάγεται η συγκοινωνία με γαϊδούρια και μουλάρια. Από τη μιαν άκραν έως την άλλην δια να υπάγωμεν θέλομεν 24 ώρας. Αναγνωρίζω τας ανάγκας και των άλλων επαρχιών, αλλά προ παντός ημείς έχομεν μεγαλυτέρας ανάγκας.

Είμαι σύμφωνος,κύριε συνάδελφε,ότι η Χαλκιδική και η Καβάλλα έχουσι δίκαιον,αλλά και τα Γρεβενά έχουσι μεγαλύτερον δίκαιον.

Θέλω να σας πείσω,διότι έχω τροπολογίαν δικαιολογούσαν περισσότερον τας απόψεις μου.

Αν η Καβάλλα έχη ορισμένους λόγους ,τα Γρεβενά δύνανται να έχωσι περισσοτέρους λόγους .Τας δε εκθέσεις των Αρχών έδει σεις να προκαλέσητε».

Απαντώντας σε ερώτημα του Υπουργού Εσωτερικών Αραβαντινού, αν θέλει να επικοινωνήσει και να συνεργαστεί μαζί του ανταπαντά με κύριο αίτημά του τη σύσταση ξεχωριστού Νομού Γρεβενών:

«Ευχαρίστως. Αλλά σήμερον οφείλω να δώσω μιαν πλήρη εικόνα της περιφερείας Γρεβενών.Η δημόσια ασφάλεια των Γρεβενών είναι πλέον η επισφαλής. Συγκοινωνία δεν υπάρχει καμμία. Καμμία εποπτική Αρχή δεν δεν επισκέπτεται την περιφέρειαν εκείνην.Ο Αρχηγός της Χωροφυλακής,οι Υπουργοί ,όταν μεταβαίνωσιν εις την Μακεδονίαν,φθάνουσι μέχρι Κοζάνης και σταματώσιν εκεί.Εις τα Γρεβενά δεν λαμβάνει τον κόπον να υπάγη κανείς. Έχει Γραφείον Μηχανικού,έχει Πρωτοδικείον,αλλά και ταύτα δεν λειτουργούσι. Δεν ζητούμεν ,τίποτε άλλο ή τον σχηματισμόν ιδίας διοικητικής περιφερείας, της οποίας ο Διοικητής,έχων πρωτοβουλίαν ,θα σας δώση,κύριοι Υπουργοί, την όλην εικόνα των αναγκών ίνα μη παρουσιάζεται η περιφέρεια αύτη ως απόκομμα του Ελληνικού Κράτους. Επί τέλους να δεχθήτε τροπολογίαν, κύριε Υπουργέ των Εσωτερικών δια της οποίας,προτάσει του Υπουργικού Συμβουλίου,να επιτρέπεται η σύστασις Νομού Γρεβενών επί τη προτάσει τοπικών Αρχών, αίτινες δέον να κληθώσι να μελετήσωσι τα Γρεβενά[5]».

Είναι λοιπόν ο Πέτρος Ζωγράφος το πρόσωπο εκείνο που από το 1924, σαράντα χρόνια πριν τη δημιουργία του Νομού Γρεβενών από τον αείμνηστο Ταλιαδούρη, ζητά στη Βουλή των Ελλήνων επιτακτικά την ίδρυση ξεχωριστού Νομού. Έχει ζήσει ο ίδιος διοικώντας την επαρχία τις δυσκολίες και τα προβλήματά της έτσι φτάνει πολύ νωρίτερα απ’ ότι όλοι εμείς οι Γρεβενιώτες νομίζουμε σ΄αυτό το αίτημα.

Φυσικά η πρότασή του αυτή απορρίπτεται, γιατί δεν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες και προϋποθέσεις ώστε να γίνει αποδεκτό όμως αυτό δίνει τεράστια αξία στο πρόσωπο εκείνο που είναι ο προάγγελος σαράντα χρόνια μετά της ίδρυσης του Νομού μας το 1964.

Άγιος Γεώργιος Γρεβενών,2 Απριλίου 2018.

Ηλίας Κ. Γάγαλης δάσκαλος

 

---

[1] https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%AD%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%82_%CE%9C._%CE%96%CF%89%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%BF%CF%82

[2]Εφημερίς Ηχώ της Μακεδονίας, Κυριακή 18 Σεπτεμβρίου 1932,σ.1.

[3] Γενικό Επιτελείο Στρατού.Επίτομη Ιστορία της συμμετοχής του Ελληνικού Στρατού στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο 1914-1918,Αθήνα,1993.

[4] Φάσσας Σωτήριος .Οι δυο δάσκαλοι στον Άγιο Γεώργιο Γρεβενών.Βοϊακή ζωή,τ.131,σ.43,Μάρτιος 1977.

[5] Πρακτικά Δ΄ Συντακτικής των Ελλήνων Συνέλευσις Ιούνιος-Ιούλιος 1924.