Ορθοδοντικός Δώρα Μπαρτζιώκα

Euromedica

euromedica ygeia

Σημαντικά γεγονότα στα Γρεβενά τον μήνα ΜΑΡΤΙΟ – ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΓΡΕΒΕΝΑ

ΜΗΝΙΑΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΓΡΕΒΕΝΑ – Συνοπτική Ιστορία του τόπου

Σημαντικά γεγονότα στα Γρεβενά τον μήνα ΜΑΡΤΙΟ

Επιμέλεια : Αλέξανδρος ΤΖΙΟΛΑΣ

Παρακάτω δημοσιεύονται σημαντικά ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν στην πόλη και στην περιοχή Γρεβενών και τα οποία είναι καταγεγραμμένα ότι συνέβησαν τον εν λόγω μήνα*. Παρατίθενται ιστορικά, διαχρονικά, ανά έτος, ξεκινώντας από το απώτερο παρελθόν μέχρι σήμερα.

1804  :     Ο καιρός στα Γρεβενά τον Μάρτιο του 1804 : « 15 Μαρτίου ἐχιόνισεν καί ἔκαμεν 11 ἡμέρες βουλομένος ὁ τόπος ἀπό τό χιόνι καί ἀπό τίς 11 ὕστερα βροχή…καί ἥλιος δέν φάνηκεν».

1816, 25η Μαρτίου 1816 : Εγκαινιάζεται η Ι.Μ. Ευαγγελισμού Μπουνάσας που ανακαινίζεται για τελευταία φορά ως Μοναστήρι μετά από πυρκαγιά το 1810. Επιγραφή στην εξωτερική θύρα της γράφει: «Εκτίσθη ο Ναός της Θεοτόκου Ευαγγελισμού. επιστάτης Ηγούμενος Παπαχριστοφόρου 25 Μαρτίου 1816».

tziolas istoria martios 1

Το Μοναστήρι που ιδρύθηκε τον 14ο αι. και είναι παλαιότερο από αυτό της Ζάβορδας, έχει έγγραφη μαρτυρία, ότι υπήρχε ήδη από το 1609 ενώ η πρώτη επιβεβαιωμένη κτητορική επιγραφή αναφέρει το έτος 1763 «ΕΤΟΣ 1763 ΕΓΗΝΕΝ ΑΥΤΗ ΙΚΟΔΟΜΗ ΤΟ ΜΑΓΙΡΓΙΟ Ι ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΕ ΤΑ ΚΙΛΙΑ ΜΕ ΤΟ ΒΑΗΝΑΡΓΙΟ ΠΟ ΤΟ ΚΑΤΟ ΜΕΡΟΣ ΟΛΟ ΚΟΠΟΥ Κ ΕΞΟΔΟΙ ΕΗΡΙΣΚΟΜΕΝΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΒΑΡΘΟΛΟΜΕΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΦΙΛΟΘΕΟΥ ΠΑΡΘΕΝΙΟΥ ΠΛΑΤΙΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΗ Ι ΜΑΣΤΟΡΙ ΡΙΣΤΑ ΓΗΑΝΗ ΚΟΣΤΑ». (φωτ. Η Ι.Μ. Ευαγγελισμού Βουνάσας περιτειχισμένη σε πλήρη ανάπτυξη, όταν περιμετρικά υπήρχε ο καστρότοιχος και τα κελιά και στο μέσον της αυλής το Καθολικό).

1854 : Ξεκινάει η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ στη ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ. Την 1-2 Μαρτίου του 1854 ο Θεοδ. Ζιάκας δίνει την μάχη στα Αι-Γιωργίτικα καλύβια στη Δυτ. Θεσσαλία. Εκείνη την εποχή από τον Φλεβάρη μπαινόβγαινε στα ελληνοτουρκικά σύνορα και είχε συμπτυχθεί με τα σώματα του Χατζηπέτρου. Στις 25-26 Μαρτίου γίνεται η μάχη στο Μέτσοβο μεταξύ Τούρκων και οχυρωμένων στο Μέτσοβο Ελλήνων με τον Γρίβα, ο οποίος είχε έλθει να ενωθεί με τον Ζιάκα. Θα ακολουθήσει η μάχη της Διμηνίτσας την 10 Μαΐου και στη συνέχεια τα γεγονότα με την μάχη στο Σπήλιο και την αποχώρηση των μαχόμενων πολιορκημένων – Ο Θ. Ζιάκας πέθανε στην Λαμία την 19/1/1881.

1877, 22 Μαρτίου: Αναφέρεται έκλειψη ηλίου και σελήνης ορατές από τα Γρεβενά. Συγκεκριμένα σε εκκλησιαστικό βιβλίο της Τσιούκας γράφεται : «1877 Αυγούστου 30 Τζούκα… σημειόνω ἐκεῖνον τόν χρόνον ὅπου ἔδει-χναν πολά σημεία τέρατα. Εἰς τάς16 τοῦ μηνός Ἰανουαρίου ἐχάθηκι ἡ σελήνη κε εἰς τάς 22 τοῦ μηνός Μαρτίου ἐχάθηκι ὁ ἥλιος κέ εἰς τάς 25 τοῦ μηνός Αὐγο-στου ἐχάθηκι ἡ σελήνη».

1878, 29 Μαρτίου :  100 αντάρτες υπό τούς Κοκοράβα καί Χοστέβα επετέθησαν κοντά στο Βελεμίστι σέ σώμα Αλβανών πού κινούνταν από Λάρισα προς Γρεβενά, μεταφέροντας 4.000

αιγοπρόβατα, τούς έτρεψαν σέ φυγή και άρπαξαν 2.000 αιγοπρόβατα και 20 άλογα. Οι αντάρτες συγκρούστηκαν στα όρια Χασίων και Γρεβενών με 1.500 ατάκτους Αλβανούς υπό τον Αχμέτ Αγά Γρεβενών, τούς οποίους και νίκησαν. Ίσως να πρόκειται για την ίδια επιχείρηση που επαναστάτες από την Πιερία με τον επίσκοπο Κίτρους και τον Χοστέβα έφθασαν στην Δεσκάτη την 25η Μαρτίου απλώς οι πληροφοριοδότες «φούσκωσαν» τους αριθμούς.

1879,   Το Μάρτιο του 1879 ο βλάχος ρουμανίζων Μαργαρίτης προσκόμισε στον μητροπολίτη Κύριλλο διαταγές, βεζυρική και περιφερειακή, με τίς οποίες γίνονταν συστάσεις στους ιερείς και δημογέροντες να μην εμποδίζουν την ίδρυση και λειτουργία ρουμανικών σχολείων. Το ίδιο έτος ιδρύθηκε ρουμανικό σχολείο στη Σαμαρίνα και ο ρουμανίζων ιερέας Δημήτριος Τέγος άρχισε να λειτουργεί στον μη εγκαινιασμένο ναό του Αγίου Παντελεήμονος Περιβολίου.

1897, τον μήνα Μάρτιο αντάρτικα ελληνικά ένοπλα σώματα εισέρχονται στην περιοχή των Γρεβενών. Συνοπτικά : Στις 13 Μαρτίου εισήλθε το σώμα του καπ. Μάλλιου όπου οπλαρχηγός ήταν ο Κώστας Γκούντας, πλούσιος κτηνοτρόφος από το Μεσολούρι. Στο σώμα αυτό συμμετείχαν και οι γιοί του Στέργιος, Ευάγγελος και Νικόλαος. Στα μέσα Μαρτίου εισήλθε στην περιοχή Γρεβενών το σώμα με επικεφαλής τον κρητικό οπλαρχηγό του Μακεδονικού Αγώνα Δικώνυμο-Μακρή. Στις 19 Μαρτίου εισήλθε το σώμα του οπλαρχηγού Καραβίτη. Στα τέλη Μαρτίου (27η πρός 28η), εισήλθαν δύο σώματα 300 ανδρών για να υποστηρίξουν την είσοδο των δύο κυρίων σωμάτων του Καψαλόπουλου και Μυλωνά που θα έμπαιναν στην τουρκοκρατούμενη περιοχή τις επόμενες ημέρες.

1904 , Μάρτιος : Ο Παύλος Μελάς, κατά την πρώτη του περιοδεία, μπήκε στην περιοχή Γρεβενών από το Βελεμίστι προς το Γκοστόμι και το Παλαιόκαστρο. Τα Βέντζια ήταν τότε καλυμμένα από πυκνά δάση. Στις σημειώσεις που κρατούσε γράφει: «Ἐπί 21/2 ὥρας διαρκῶς ἀνερχόμεθα τό ἐπί τοῦ Ἁλιάκμονος ὄρος. Οὐδέ ἴχνος μονοπατιοῦ ὑπάρχει. Λίθοι, ὀγκόλιθοι, θάμνοι καί ἀγκάθια μᾶς ὑποχρεώνουν νά ὑψιποδίζομεν διαρκῶς. Πυκνοί θάμνοι μᾶς ξεσχίζουν πρόσωπα, χέρια καί κάπες. Δέν φαντάζεσαι πόσον κοπιώδης καί δύσκολος εἶναι ἡ πορεία μας αὐτή, πρό πάντων μέ τό βάρος πού φέρομεν».

1910, Μάρτιος : Ο δεσπότης Αιμιλιανός εκλέγεται μητροπολίτης Γρεβενών.

1913, ΛΗΣΤΟΚΡΑΤΙΑ : Τον Μάρτιο του 1913 σκοτώνεται ο Ράμος από διωκτικό απόσπασμα, στην Αχελινάδα Καλαμπάκας, ενώ είχαν συλληφθεί ενωρίτερα και οι : Ζήκος, Βερβέρας, Φόβιος, Σούλιος και Γρούτας.

1915, 31 Μαρτίου : Με το Β.Δ. της 31 Μαρτίου 1915 ο νομός Κοζάνης υποδιαιρέθηκε σε δύο Υποδιοικήσεις (επαρχίες), της Κοζάνης και των Γρεβενών. Η Υποδιοίκηση Ελασσόνας που υπαγόταν μέχρι τότε στο νομό Κοζάνης αποσπάστηκε από αυτόν και προστέθηκε στο νομό Λάρισας. Οι τέως Υποδιοικήσεις Καϊλαρίων (Πτολεμαΐδας), Σερβίων και Ανασελίτσης (Βοΐου) καταργήθηκαν και οι μεν δύο πρώτες υπήχθησαν στην υποδιοίκηση Κοζάνης η δε τρίτη στην υποδιοίκηση Γρεβενών. Στην υποδιοίκηση Γρεβενών υπήχθησαν επίσης και τα υπαγόμενα μέχρι τότε στην υποδιοίκηση Ελασσόνας χωριά Δεσκάτη, Άγιος Γεώργιος, Σέλισμα (Διασελλάκι), Παρασκευή, Παλαιά Τσούκα. Η Προσωρινή Κυβέρνηση με το υπ’ αριθ. 312 Διάταγμα της 28ης Οκτωβρίου 1916 προέβη σε ανασύσταση της τέως Υποδιοίκησης Ανασελίτσας με έδρα τη Σιάτιστα και έτσι έπαψε πλέον να ανήκει στην υποδιοίκηση Γρεβενών.

1917, 3 Μαρτίου: Τα Γαλλικά στρατεύματα που έλεγχαν και κατείχαν την ουδέτερη ζώνη στα Γρεβενά κατέλαβαν χωριά της περιοχής : Κηπουριό, Ελευθεροχώρι, Φελλί, Γκομπλαράκι, Καρπερό (Δημηνίτσα), Δήμητρα (Αράπη) και Παλιουριά (Ζημνιάτσι). Στο Καρπερό εισήλθαν 300 πεζοί και 50 ιππείς, οι οποίοι παρέμειναν τρεις ημέρες. Στις 6 Μαρτίου συνέλαβαν 14 άνδρες, ως υπόπτους, τους οποίους οδήγησαν στα Γρεβενά. Από αυτούς τους έξι εκτέλεσαν στην πλατεία του χωριού την Κυριακή 12 Μαρτίου 1917, μπροστά σε όλους τους κατοίκους, με την κατηγορία ότι συμμετείχαν σε ανταρτικές ομάδες, ενώ οι υπόλοιποι κρατήθηκαν στα Γρεβενά για συγκέντρωση περισσοτέρων στοιχείων.

Οι Γάλλοι προέβησαν σε στρατιωτικές πράξεις εκκαθαρίσεων σε όλη την περιοχή με σκοπό την εξόντωση όλου του δικτύου των παραστρατιωτικών οργανώσεων που είχαν εξοπλισθεί από την Αθήνα και έλεγχαν ολόκληρη την ευρύτερη αγροτική περιοχή.

Ο στρατηγός Σαράιγ, στις 21 Μαρτίου ανέφερε μέσω επιστολής : «Οι έξι κάτοικοι από τη Δημηνίτσα (Καρπερό) που τουφεκίστηκαν ήταν κομιτατζήδες (αντάρτες) και δεν υπήρχε επ’ αυτού αμφιβολία. Για τους άλλους οκτώ που κρατούνταν υπήρχαν ακόμη αμφιβολίες. Αν αποδεικνυόταν ότι υπάγονταν και αυτοί στην ίδια κατηγορία, θα τουφεκίζονταν». Ηταν σαφείς οι ενδείξεις να κρατηθεί ο αυστηρός έλεγχος της περιοχής η οποία όδευε σε νέο εμφύλιο μέσα στην ουδέτερη ζώνη. Το απόγευμα της 10ης Μαρτίου 1917, δύο γαλλικά τμήματα αποτελούμενα το καθένα από 150 περίπου ιππείς, με διοικητή τον ταγματάρχη Λεγκλά, κατέλαβαν τη Δεσκάτη. (φωτ. Χάρτης της ελεύθερης ζώνης από τον Όλυμπο μέχρι την Ηπειρο. Αρχ. Ιστορίας ΑΠΘ).

1924, 20 Μαρτίου : Ανακοινώνεται η απόφαση εκκένωσης των μουσουλμάνων Γρεβενών και Ανασελίτσας οι οποίοι έπρεπε να φύγουν στην Τουρκία στα πλαίσια ανταλλαγής των πληθυσμών.

1929,   23 Μαρτίου : Πεθαίνει στην Αθήνα ο Γ. Μπούσιος. [Συνοπτική βιογραφία του : Το 1908 είχε εκλεγεί βουλευτής στο Οθωμανικό Κοινοβούλιο, ως το 1912, εκπροσωπώντας το σαντζάκι Σερβίων (σημερινούς νομούς Κοζάνης, Γρεβενών με την Ελασσόνα). Ήταν οι πρώτες βουλευτικές εκλογές που έγιναν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία μετά την επικράτηση των Νεότουρκων, στις οποίες συμμετείχαν αντιπρόσωποι όλων των εθνοτήτων. Ο Μπούσιος, μετά την επάνοδο των Νεότουρκων στην εξουσία με πραξικόπημα, στις αρχές του 1913 και ενώ ζούσε στην Κωνσταντινούπολη, κρίθηκε ανεπιθύμητος από τίς τουρκικές αρχές και απελάθηκε οπότε και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.   Την 31/5/1915 εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής με την ομάδα του Ίωνα Δραγούμη. Το 1922 στην Αθήνα ως εκλεγμένος βουλευτής κλήθηκε να κάνει Κυβέρνηση αλλά απέτυχε.   Μετά τη δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη (31.7.1920) ηγήθηκε της ομάδας των ανεξάρτητων βουλευτών ο Γεώργιος Μπούσιος. Την 11/8/1917 ο Γ. Μπούσιος που ήταν Βασιλικός, υποστήριξε στην Βουλή ότι η εκθρόνισή του Βασιλιά ήταν παράνομη, αμέσως τον λόγο έλαβε ο Ελευθ. Βενιζέλος και του απάντησε σχετικά].

1930, 5 Μαρτίου : Εκτελούνται στις φυλακές Κέρκυρας οι λήσταρχοι Γιάννης και Θύμιος Ρέτζος φόβος και τρόμος των Ιωαννίνων και της Πίνδου οι οποίοι παρόλο που επανήλθαν με πανηγυρικό τρόπο στην κοινωνική ζωή των Ιωαννίνων, μετά την αμνηστία τους, οργάνωσαν την αιματηρή ληστεία της χρηματαποστολής της Εθνικής Τράπεζας στην Πέτρα Πρέβεζας και στην συνέχεια αντί να συλληφθούν αφέθηκαν ανεμπόδιστοι να διαφύγουν στην Αλβανία, Ιταλία, Σερβία, Βουλγαρία, Ρουμανία όπου και συνελήφθησαν.

1943 , 23 Μαρτίου : Απελευθερώνονται τα Γρεβενά προσωρινά, με την αποχώρηση των Ιταλών. Τμήμα αντάρτικων ομάδων ιππέων μπαίνουν στην πόλη και υψώνουν την ελληνική σημαία εκεί όπου την προηγούμενη κυμάτιζε η Ιταλική. Τα μέλη της επιτροπής του ΕΑΜ Μ. Χατζής (δάσκαλος) και Αθ. Παπαποστόλου (επιχειρηματίας) προσφώνησαν τους αντάρτες και μίλησαν στον λαό που συγκεντρώθηκε στην πλατεία. – Τον Απρίλιο γίνεται παρέλαση των αντάρτικων σωμάτων ενώ τον Μάιο διοργανώνεται στην πόλη μεγάλη λαϊκή συγκέντρωση.

1943, 24 Μαρτίου : Οι Ιταλοί καίνε το χωριό Ταξιάρχης εις αντίποινα της μάχης στον Φαρδύκαμπο.

1944 , 4 Μαρτίου : Εκτελείται στη Θεσσαλονίκη ο Γρεβενιώτης, δημοκράτης, δικηγόρος, πολιτικός του Αγροτικού κόμματος, Θάνος Φείδας. Συνελήφθη από τον δοσίλογο εγκληματία πολέμου Αντ. Δάγκουλα στην οδό Πολωνίας ο οποίος τον γνώριζε από την δράση του στα Γρεβενά. Μετά την σύλληψή του μεταφέρθηκε από τάγματα ασφαλείας στο ξενοδοχείο «ΝΙΚΗ» όπου βασανίσθηκε. Στη συνέχεια τον παρέδωσαν στην Γερμανική S.D. η οποία τον έκλεισε στο ναζιστικό στρατόπεδο «Παύλου Μελά» όπου και εκτελέστηκε.

1946 & 1950, Μάρτιος – Εθνικές Εκλογές :  

31 Μαρτίου 1946 σε όλο το Ν. Κοζάνης : α. Ενωμένη Παράταξη Εθνικοφρόνων 69,38 %, Εθνική Πολιτική Ενωση 13,81 %, Κόμμα Φιλελευθέρων 14,24 %, Αγροτικό Κόμμα 2,10 % (ψήφισαν 2.406). Οι απέχοντες από τις εκλογές ήταν πολύ περισσότεροι από 14.084 εκλογείς δηλ. το 40% περίπου. Βουλευτής από τα Γρεβενά εκλέχτηκε ο Αλέξανδρος Λαδάς.

5 Μαρτίου 1950 Ν. Κοζάνης : Λαικό Κόμμα 22,22 %, Εθνική Προοδευτική Ενωση 15,35 %, Κόμμα Φιλελευθέρων 14,29 %, Κόμμα Γ. Παπανδρέου 12,89%, Κίνημα Πολιτικής Ανανέωσης 12,28 %, Πολιτική Ανεξάρτητη Παράταξη 9,93 %, Εθνικό Κόμμα 3,79%. Στον Ν. Κοζάνης εκλέχτηκαν οι : Νικόλαος Κουπαρούσος (ΕΠΕΚ), Βασίλειος Βύζας (Λ), Χρήστος Γουλόπουλος (Λ), Κωνσταντίνος Ταλιαδούρης (Φ)(1893-1978).

tziolas istoria martios 01975 , 30 Μαρτίου : Στις πρώτες Δημοτικές εκλογές που γίνονται μετά την 7ετή δικτατορία, Δήμαρχος της πόλης εκλέγεται με ποσοστό 51,6 % ο φροντιστηριάρχης, μαθηματικός, Στέργιος Βρέντζιος (1919-2013).

(Συνοπτικά Βιογραφικά στοιχεία του : Η μακρινή καταγωγή του ήταν από το Σπήλιο, από τον πατέρα του, ενώ η μάνα του κατάγονταν από την Λάιστα Ηπείρου. Η οικογένεια Βρέντζιου επι τουρκοκρατίας διατηρούσε Χάνι [Πανδοχείο] στην πόλη των Γρεβενών σε επαφή με την κεντρική πλατεία, που έκλεισε το 1912-13, μετά από πυρκαγιά, όταν ξαναμπήκε στην πόλη ο Μπεκήρ Αγάς και έκαψε κτίρια της πόλης. Μετέπειτα άλλαξε την χρήση του σε εστιατόριο, ενώ η οικογένεια μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη όταν ξανακάηκε το εστιατόριο περί το 1932. Το 1936 ο Σ. Βρέντζιος εισήχθη στην Σχολή Ευελπίδων και το 1940 εν καιρώ πολέμου αφού ορκίστηκε Ανθυπολοχαγός εστάλη στο μέτωπο στην Κέλη Φλώρινας. Συμμετείχε στον ΕΛΑΣ στην περιοχή Μόρφης-Κορυφής Βοίου. Μετά την απελευθέρωση επαναδιορίστηκε υπολοχαγός στη Φλώρινα. Αποτάχτηκε το 1948 λόγω δημοκρατικών πεποιθήσεων και εστάλη στη Μακρόνησο. Το 1951 παντρεύτηκε την Μαρία Αναγνώστου και ξανα-άνοιξε το εστιατόριο στη γων. Πλ. Αιμιλιανού & Κων/πόλεως, το οποίο στη συνέχεια μεταβιβάστηκε στους Αφους Καραθάνου. Το 1954-55 άνοιξε στην πόλη το πρώτο ιδιόκτητο φροντιστήριο Μέσης Εκπαίδευσης, το οποίο διατήρησε μέχρι το τέλος της δεκαετίας του ’70. )    

(φωτ. Από την έκδοση ΟΡΟΣΗΜΑ 2006, Αλ. Τζιόλα, σελ. 425. Ο Στ. Βρέντζιος παρίσταται στη θεμελίωση του δικαστικού μεγάρου Γρεβενών ).

______  __ __ ___ _________________________

Παραπομπή * στην παρούσα ιστορική παράθεση συνοπτικών ιστορικών στοιχείων,

δεν αναφέρονται γεγονότα που συνέβησαν γενικά σε κάποιο έτος, αφού δεν γνωρίζουμε προς το παρόν τον Μήνα που συνέβησαν, παρ’ όλο που αυτά είναι και πάρα πολλά και πολύ σημαντικά.

Δείτε ακόμα