Σχεδιάζοντας το μέλλον σεβόμενοι το παρελθόν
Του δασκάλου Ηλία Γάγαλη
Παίρνοντας αφορμή από τα πρόσφατα δυο δημοσιεύματα στην έγκριτη εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» στις 9/11/2022 και στις 16/11/2022 σχετικά με τα νέα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα ,αλλά και τα παλαιότερα που έχουν βρεθεί στην περιοχή του Αγίου Γεωργίου Γρεβενών νέες σκέψεις πέρασαν από το μυαλό μου.
Βρισκόμαστε στο σωτήριο έτος 2022 που πάει να δύσει. Η Π.Ε. Γρεβενών ακόμα δεν διαθέτει αρχαιολογικό μουσείο. Μεγάλη η ευθύνη (Νομαρχών, αντιπεριφερειαρχών και Δημάρχων που πέρασαν από το 1964 μέχρι σήμερα σε θέσεις ευθύνης, ανάλογα με το χρόνο θητείας του καθενός) καθώς και όσων θήτευσαν ως υφυπουργοί από το την περιφέρειά μας και όλων των διατελεσάντων βουλευτών μας.
Εφορεία αρχαιοτήτων αποκτήσαμε τελευταίοι!! το 2014στην Ελλάδα και παραλίγο να τη συγχωνεύσουν κάποιοι με την ΕΦΑ Αιανής Κοζάνης για να μη ξεχνιόμαστε το 2018.Ας δούμε πως άλλες περιφερειακές ενότητες λειτουργούν χωρίς διαχωριστικές γραμμές και προοδεύουν.Ας δούμε τα αρχαιολογικά μουσεία και τις αρχαιολογικές συλλογές που διαθέτει η τουριστική Κρήτη.Η Π.Ε.Ηρακλείου έχει ένα υπέροχο κεντρικό αρχαιολογικό μουσείο στο Ηράκλειο, αλλά ταυτόχρονα διαθέτειδυο αρχαιολογικές συλλογές στις Αρχάνες και το Μαλεβίζι.Στη διπλανή Περιφερειακή ενότητα των Χανίων εκτός από το αρχαιολογικό μουσείο Χανίων στην πόλη των Χανίων υπάρχουν τα αρχαιολογικά μουσεία Κισάμου και δυο Ιστορικές-Λαογραφικέςσυλλογές στο Γαβαλοχώρι και στοΘέρισσο. Στην Π.Ε.Ρεθύμνηςυπάρχει στην πρωτεύουσα της ενότητας στο Ρέθυμνο το αρχαιολογικό μουσείο Ρεθύμνου.Στην Π.Ε. Λασιθίου εκτός από το κεντρικό Αρχαιολογικό Μουσείο στον Άγιο Νικόλαο ,υπάρχει αρχαιολογκό μουσείο στη Σητεία και δυο αρχαιολογικές συλλογές στην Ιεράπετρα και στη Νεάπολη.
Ας δούμε τι γίνεται στη γειτονική Π.Ε Καστοριάς η οποία διαθέτει 9 μουσεία. Το αρχαιολογικό βρίσκεται στο Άργος Ορεστικό και το Βυζαντινών αρχαιοτήτων στην πόλη της Καστοριάς.
Στην Π.Ε. Φλώρινας υπάρχει αρχαιολογικό μουσείο στην πόλη της Φλώρινας και άλλα 19 μουσεία ή λαογραφικές συλλογές.
Επομένως σε όλες σχεδόν τις περιφερειακές ενότητες της χώρας μας συνυπάρχουν αρχαιολογικά μουσεία και αρχαιολογικές συλλογέςστην ίδια περιφερειακή ενότητα.
Από το 2011 που δημιουργήθηκε ο ενοποιημένος δήμος Γρεβενών (ο μεγαλύτερος σε έκταση Δήμος στην Ελλάδα!1.859 τετρ. χλμ.) δημιουργήθηκε ένα διχαστικό κλίμα για το μέρος που θα πρέπει να γίνει το αρχαιολογικό Μουσείο στα Γρεβενά.Μουσεία κατά κανόνα γίνονται σε αρχαιολογικούς χώρους. Μουσείο υπάρχει στη Βεργίνα,στο Δίο, στην Πέλλα,στην Αμφίπολη και στην Αιανή Κοζάνης.Μουσείο έχει η Μηλιά Γρεβενών, γιατί εκεί βρέθηκαν στην άμμο από το Θανάση Δεληβό τα πρώτα κόκκαλα προϊστορικών ζώων, που οδήγησαν στις ανασκαφές από την κ. Τσουκαλά και την ανακάλυψη των μεγαλύτερων χαυλιοδόντων στον κόσμο.
Κάποιοι αφελώς σκέφτονταν και σκέφτονται να πάρουν τα ευρήματα και να τα πάνε στα Γρεβενά. Θα μεταφέρουν μήπως και τον χώρο εύρεσής τους;
Με θλίψη και αγανάκτηση ακούσαμε τελευταία από τον υποψήφιο Δήμαρχο Γρεβενών κ. Κυριάκο Ταταρίδη την απαράδεκτη πρόταση για μεταφορά του Παλαιοντολογικού μουσείου Μηλιάς Γρεβενών στην πόλη των Γρεβενών σε περίπτωση που εκλεγεί . Αντί να σκεφτούμε βαθιά τι πρέπει να κάνουμε για να συγκρατήσουμε ή να αυξήσουμε τον λιγοστό κόσμο που έχει απομείνει στα χωριά μας προτείνουνε έμμεσα να τα απαξιώσουμε και να τα εξαφανίσουμε.
Αλλά δόξα το Θεό,τα αρχαιολογικά ευρήματα που υπάρχουν και θα υπάρξουν στο μέλλον θα είναι τόσα όσα δε θα έχουμε κανένα απολύτως πρόβλημα να τα εκθέσουμε σε δυο ή και σε τρία διαφορετικά μουσεία ή αρχαιολογικές συλλογές στην περιοχή μας.
Το 2019 ιδρύθηκε στα Γρεβενά ο σύλλογος αρχαιόφιλων Γρεβενών ο «Δέρδας».Σκοπός του συλλόγου είναι να υποβοηθήσει το ρόλο της ΕΦΑ Γρεβενών σε κάθε περίσταση.Ο Σύλλογός μας είναι υπέρ της ίδρυσης αρχαιολογικού μουσείου στην πρωτεύουσα πόλη των Γρεβενών ,αλλά ταυτόχρονα εάν οι περιστάσεις αλλάξουν και βρεθούν περισσότερες αρχαιότητες, θα θέλαμε να γίνει κι ένα αρχαιολογικό μουσείο στον Άγιο Γεώργιο όπου αρχίζει η αρχαιολογική σκαπάνη να αποκαλύπτει σημαντικότατους αρχαιολογικούς χώρους.
Οι δυστυχώς λιγοστοί επισκέπτες της Π.Ε. Γρεβενών θα ήθελαν να ανακαλύψουν σε μια από τις διαδρομές που έχει δημιουργήσει ο Δήμος σε συνεργασία με την ΕΦΑ Γρεβενώνόλα αυτά τα ευρήματα που βγαίνουν στο φως μέσα από τη γη.Γιατί όχι να υπάρξει και ένα μουσείο ή μια αρχαιολογική συλλογή και στη Δεσκάτη αν υπάρξει ικανός αριθμός αρχαιολογικών ευρημάτων που θα αποκαλυφτούν στην περιοχή του Δήμου Δεσκάτης.
Εξάλλου και η σημερινή υπουργός πολιτισμού κ. Μενδώνη στις 14-10-2014, όταν ήταν Γενική Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού ,δήλωνε όταν ανακαλύφθηκαν τα σπουδαία ευρήματα στην Αμφίπολη:«Τα ευρήματα από τις ανασκαφές που γίνονται εδώ (στην Αμφίπολη) θα μείνουν εδώ. Ουδέποτε ετέθη θέμα μετακίνησης ευρήματος, οπουδήποτε αλλού, όχι μόνο στην Αμφίπολη, αλλά από οποιοδήποτε σημείο της χώρας. Η πολιτική του Υπουργείου είναι, όπου είναι δυνατόν να επιστέφονται ευρήματα –ακόμα και από παλαιότερες ανασκαφές- στον τόπο που έχουν βρεθεί. Δεν υπάρχει ανασκαφικό εύρημα, που να απομακρύνεται από τον τόπο του».
Αλήθεια τι έχουμε να δείξουμε στους επισκέπτες μας εκτός από τα νοστιμότατα μανιτάρια που διαθέτουμε;
Που είναι τα μουσεία που διαθέτει η Π.Ε.Γρεβενών για έναν επισκέπτη της περιοχής μας στις διαδρομές που έχουν χαραχτεί;
Πότε θα βάλουμε στα ηλεκτρονικά μέσα (διαδρομές, ιστοσελίδες αντιπεριφέρειας και Δήμου τις νέες πληροφορίες για τα νέα αρχαιολογικά δεδομένα τα οποία έχουν προκύψει;
Αλλά τι θα περίμενε κανείς όταν εδώ και χρόνια το άγαλμα του Γεωργίου Μπούσιου βουλευτή του Οθωμανικού κοινοβουλίου το 1908, αλλά και του ελληνικούκράτους στη συνέχεια μετά την απελευθέρωση, που παραλίγο να γινόταν πρωθυπουργός της Ελλάδοςτο 1922 παραμένει κλεισμένο μέσα στην αυλή του Δικαστικού Μεγάρου, με κάδους σκουπιδιών και παλετών μπροστά του.
Τόση απαξίωση στη ιστορία του τόπου μας!
Κάποιοι φρόντισαν εδώ και πολύ καιρό αντί να ενώσουννα διχάσουν με τη στάση τους τον κόσμο.Στο μυαλό κάποιων υπάρχει μόνο η πόλη των Γρεβενών και τίποτε άλλο ,και αςαφήσουμε τα χωριά να ερημώνουν.
Το 2011 ήμασταν στην Π.Ε. Γρεβενών31.757 κάτοικοι και το 2021,δέκα χρόνια αργότερα,μόλις 26.645 κάτοικοι.Σε δέκα χρόνια ίσως ήμαστε 21.000 άνθρωποι και να συζητάμε αν θα πρέπει να υπάρχει Π.Ε. Γρεβενών σε ξεχωριστή μορφή. Η Π.Ε. Γρεβενών παρουσίασε μείωση πληθυσμού -16,1 % (η μεγαλύτερη μείωση πανελλαδικά !),ο δε Δήμος Γρεβενών-17,24% !!
Υπάρχουν ευθύνες εκτός από τους κατοίκους που σίγουρα έχουν και τη μεγαλύτερη ευθύνη; Σίγουρα οι επιλογές μας όταν έρχονται οι εκλογές δεν είναι πάντα ορθές και αυτό το πληρώνουμε δυστυχώς.
Ποιες είναι οι προθέσεις των επίδοξων υποψήφιων Δημάρχων, αλλά και των υποψηφίων βουλευτώνμας ,αλλά και των περιφερειακών συμβούλων της Π.Ε. Γρεβενών σχετικά με ταμουσεία που χρειαζόμαστε και το αύριο που μας ξημερώνει ; Προτίθενται αυτοί που θα μας εκπροσωπήσουν από θέσεις ευθύνης να διεκδικήσουν από την πολιτεία όχι μόνο μουσείο στην πόλη των Γρεβενών ,που είναι αυτονόητο για μια πρωτεύουσα περιφερειακής ενότητας ,αλλά και άλλα δυο στον Άγιο Γεώργιο και στη Δεσκάτη, γιατί όχι και μια αρχαιολογική στο Σπήλαιο στο παλιό Δημοτικό Σχολείο.
Θα μου πει κάποιος ας κάνουμε πρώτα το ένα και συνεχίζουμε. Όχι δεν πρέπει να σκεφτόμαστε κοντόφθαλμα ,αλλά να βλέπουμε μακριά κάνοντας μακροπρόθεσμο σχεδιασμό πάντα σε συνεργασία με την ΕΦΑ Γρεβενών που ευτυχώς υπάρχει, αν θέλουμε να υπάρχει αύριο για την επόμενη γενιά. Ας δώσουμε λίγη ζωή εκτός από την πόλη των Γρεβενών που αργοπεθαίνει και στα χωριά μας ,που σε λίγο δε θα έχουν κατοίκους δυστυχώς.
Ας δώσουμε την ευκαιρία στους λιγοστούς επισκέπτες μας να δώσουν ζωντάνια σ’ αυτά. Ας φτιάξουμε πρώτα τους δρόμους μας (σε κάποια μέρη μέσα στα χωριά δε χωράει να περάσει λεωφορείο) κι ας μην περιμένουμε από το Θεό μόνο να μας σώσει.
Ας κατασκευάσουμε χώρους στάθμευσης για τα αυτοκίνητα και τα λεωφορεία που μας επισκέπτονται. Ας εμπλουτίσουμε τις ιστοσελίδες μας με πληροφορίες για τα λιγοστά δυστυχώς επισκέψιμα μέρη μας (Παλαιοντολογικό Μηλιάς, μουσείο Μανιταριών στη Λάβδα και τις λαογραφικές συλλογές Αγίου Κοσμά και Κυδωνιών).
Αλήθεια πότε θα ανοίξει και θα είναι επισκέψιμο το Λαογραφικό Μουσείο Αγίου Γεωργίου (δαπανήθηκαν 300.000€,μαζί με τις δωρεές που δόθηκαν από τον κόσμο,με 3 προγράμματα Leaderγι αυτό το σκοπό) μπορούν να μας απαντήσουν οι υπεύθυνοι που είναι στο Δ.Σ. του Λαογραφικού Μουσείου;
Δυστυχώς στην μεγαλύτερη έκθεση τουριστικής προβολήςτης Π.Ε. Γρεβενών «Pliloxenia»στη Θεσσαλονίκη (18-20 Νοεμβρίου 2022), ενώ γνώριζαν οι αρμόδιοι δεν συμπεριέλαβαν τα νέα αρχαιολογικά δεδομένα που υπάρχουν στα Γρεβενά, στα φυλλάδια και στα έντυπα που διανέμονταν στους επισκέπτες της έκθεσης. Αλήθεια πότε θα μάθει και η υπόλοιπη Ελλάδα ότι ανακαλύφτηκε αρχαία πόλη του 6ου π.Χ. αιώνα στον Άγιο Γεώργιο Γρεβενών όπως ανακοινώθηκε επίσημα σε ημερίδα που έγινε από την ΕΦΑ Γρεβενών, αλλά και στο συνέδριο των Ελλήνων αρχαιολόγων για τη Μακεδονία και τη Θράκη στις 11 Μαρτίου 2022.
Η διαδρομή Πασά γεφύρι-μοναστήρι Ταξιάρχη-Παλαιοντολογικό μουσείο Μηλιάς)- ιαματικά λουτρά Κιβωτού -Αρχαιολογικός χώρος Αγίου Γεωργίου (ίσως και κάποιο μουσείο)-πέτρινο γεφύρι Πραμόριτσας- Κούλια Λόχμης θα αποκτήσει εξαιρετικό ενδιαφέρον όταν ολοκληρωθούν οι παρεμβάσεις και τα έργα που πρέπει να δρομολογηθούν τάχιστα σε συνδυασμό και με όλες τις άλλες διαδρομές μέσα στην Π.Ε. Γρεβενών.
Έτσι θα προσελκύσουμε επισκέπτες στην περιοχή μας.
Στρέφοντας τα μάτια μας προς το μέλλον ας παραμερίσουμε τις διαφορές μας και ας συζητήσουμε για να συγκλίνουμε, ώστε να ξημερώσει μια καλύτερη μέρα για τον τόπο μας.
Καλά Χριστούγεννα εύχομαι σε όλους και καλή Πρωτοχρονιά.
Ηλίας Γάγαλης
δάσκαλος