ΤΗΣ ΓΙΟΥΛΗΣ ΑΓΓΕΛΗ

Στην πληθωρική φύση της γρεβενιώτικης Πίνδου, εκεί όπου σμίγουν βουνίσιες κορυφές και δασωμένες πλαγιές, σε ένα μαγευτικό περιβάλλον στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού, όπου η Δυτική Μακεδονία συναντά την Ηπειρο και σε απόσταση αναπνοής από τη Βάλια Κάλντα, βρίσκονται τα γραφικά πέτρινα βλαχοχώρια Σμίξη, Λάβδα και Περιβόλι, ελκυστικά όλες τις εποχές του χρόνου.

 

Στη Σμίξη

Η Σμίξη, ως ο πιο κοντινός οικισμός στο χιονοδρομικό της Βασιλίτσας, μόλις 6 χλμ., έχει ταυτιστεί με αυτό. Ωστόσο η ορεινή φυσιογνωμία του χωριού, η οργιώδης βλάστηση την άνοιξη, η δροσιά το καλοκαίρι, την καθιστούν θελκτική όλες τις εποχές.

Τα παραδοσιακά πέτρινα σπίτια, ηλικίας 100 – 150 ετών, διαμορφώνουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του οικισμού, όπως και οι πολλές πέτρινες βρύσες με ηλικία αιώνων. Από το Ματσάλι στην πλατεία του χωριού και τη Μηλίκη ρέει το δροσερό νερό από τα βάθη της γης.

Το χωριό δημιουργήθηκε από την ένωση των οικισμών Μπίγκα και Πινακάδες. Οταν η περιοχή των Πινακάδων μαστιζόταν από ελονοσία, οι κάτοικοι αποφάσισαν να μετακινηθούν για να γλιτώσουν. Οι κάτοικοι της Μπίγκας, φοβούμενοι το ίδιο, αποφάσισαν να τους ακολουθήσουν, διαφωνούσαν όμως για το σημείο ίδρυσης του νέου οικισμού. Τότε ο γεροντότερος αποφάσισε να ξεκινήσουν δύο νέοι -ένας από κάθε οικισμό με μια πέτρα στα χέρια- και στο σημείο όπου θα συναντιόνταν θα έφτιαχναν το νέο οικισμό και θα θεμελίωναν την εκκλησία του Αγ. Νικολάου. Ετσι το χωριό ονομάστηκε Σμίξη (= σμίξιμο των δύο οικισμών).

Οι εκκλησίες

Στη Σμίξη υπάρχουν έξι ξωκλήσια και δύο εκκλησίες. Η εκκλησία του Αγ. Αθανασίου βρίσκεται σ’ ένα πανέμορφο πυκνό δάσος από οξιές και πεύκα.

Τα έθιμα του τόπου αναβιώνουν με μεγάλο ζήλο από τους Σμιξιώτες, αρχής γενομένης το τριήμερο του Αγίου Πνεύματος. Οι γυναίκες του χωριού μοιράζουν πίτες, γλυκά και επταζυμωτό ψωμί στις εκκλησίες του Αγ. Νικολάου και του Αγ. Αθανασίου.

Ακολουθούν, ο εορτασμός του Προφήτη Ηλία στις 20 Ιουλίου και το πανηγύρι της Αγ. Παρασκευής, τα περίφημα «Κλείδωνα» στις 24 Ιουνίου, του Αγ. Παντελεήμονα και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα (6/8).

Το πανηγύρι του Δεκαπενταύγουστου αρχίζει την παραμονή το βράδυ με φαγοπότι και χορό στην πλατεία. Ανήμερα, μετά τη δοξολογία έξω από κάθε σπίτι ψήνεται ένα αρνί. Το απόγευμα οι νέοι του χωριού, με παραδοσιακές στολές κάνουν αναπαράσταση βλάχικου γάμου, ενώ η μέρα κλείνει με γλέντι στην πλατεία.

Την επομένη ο κάτοικοι εκκλησιάζονται στον Αγ. Αθανάσιο και ακολουθεί μικτός χορός έξω από την εκκλησία. Στις 17 Αυγούστου ο εκκλησιασμός γίνεται στον Αγ. Γεώργιο και ακολουθεί χορός στην ομώνυμη συνοικία. Το απόγευμα οργανώνεται το νυφοδιάλεγμα, με νυφιάτικα τραγούδια και παραδοσιακή περιβολή, ενώ στις 18 Αυγούστου η δοξολογία γίνεται στην εκκλησία της Αγ. Παρασκευής κι ακολουθεί ψήσιμο αρνιού και χορός.

Στο Περιβόλι

Στην είσοδο του εθνικού δρυμού της Βάλια Κάλντα βρίσκεται το επίσης γραφικό χωριό Περιβόλι, πνιγμένο σε πλούσια βλάστηση, το οποίο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα καλοκαιρινά θέρετρα του νομού Γρεβενών.

Το πανέμορφο βλαχοχώρι βρίσκεται 45 χλμ. από τα Γρεβενά, σε υψόμετρο 1.350 μέτρων, μέσα σε ένα καταπράσινο πυκνό δάσος από οξιές, ρόμπολα και έλατα.

Στην πλατεία του δεσπόζει η προτομή του Ρήγα Φεραίου (οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού είναι από τη γενέτειρα του Ρήγα, το Βελεστίνο) και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου με το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1770 και αγιογραφίες της εποχής εκείνης.

Το Περιβόλι δημιουργήθηκε από άλλους μικρούς κατάσπαρτους οικισμούς στη γειτονική περιοχή. Ο μεγαλύτερος κατά την παράδοση βρισκόταν στην τοποθεσία «Μπιθκούκι» ή «Μπιθούλτσι», στη θέση όπου βρίσκεται η μονή του Αγίου Νικολάου. Το 18ο αιώνα με απόφαση του πασά των Ιωαννίνων, έγινε συνένωση επτά μικρών συνοικισμών, οι οποίοι αποτέλεσαν το Περιβόλι.

Μουσείο Μανιταριών

Η μεγάλη ποικιλία μανιταριών που φύονται στις δασωμένες πλαγιές της περιοχής δημιούργησε την ανάγκη για την ίδρυση Μουσείου Μανιταριών στο χωριό Λάβδα, που βρίσκεται σε ένα μαγευτικό τοπίο, μόλις 15 χλμ. από τη Βάλια Κάλντα.

Η πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου Λαβδανιωτών στόχευε να αναδείξει την περιοχή και τα κάλλη της. Το Μουσείο, που άνοιξε τις πύλες του στις 6 Νοεμβρίου 2011, στεγάζεται σε ένα πέτρινο παραδοσιακό κτίριο, όπου εκτίθενται όλα τα μανιτάρια της περιοχής και παρουσιάζονται στο φυσικό τους περιβάλλον.

Ο χώρος με τα οπτικοακουστικά μέσα που διαθέτει είναι κατάλληλος για σεμινάρια – ημερίδες και μπορεί να μετατραπεί σε αίθουσα παρουσιάσεων με εκπαιδευτικό και ενημερωτικό περιεχόμενο.

Ανοιχτό και το καλοκαίρι το χιονοδρομικό!

«Θα κρατήσουμε ανοιχτό το χιονοδρομικό κέντρο όλα τα Σαββατοκύριακα του Ιουλίου και για είκοσι ολόκληρες μέρες τον Αύγουστο, ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να κάνουν τη βόλτα τους με το λιφτ, να πιουν τον καφέ τους στα περίπου 2.000 μέτρα υψόμετρο, να θαυμάσουν την παρθένα φύση και την ομορφιά του ορεινού όγκου της Βασιλίτσας και το καλοκαίρι. Μάλιστα, μπορούν να ανέβουν στην κορυφή με το λιφτ και να κατέβουν με τα πόδια. Τα χωριά μας είναι όμορφα όλες τις εποχές του χρόνου, το καλοκαίρι τα ξωκλήσια και οι εκκλησίες μας γιορτάζουν, ενώ τα έθιμα είναι ζωντανά και προσφέρουν μεγάλες συγκινήσεις. Το Δεκαπενταύγουστο για ένα τετραήμερο αναβιώνουν παραδοσιακά έθιμα, όπως ο βλάχικος γάμος, τα νυφοδιαλέγματα, ενώ οι παραδοσιακοί χοροί πλαισιώνουν τις εκδηλώσεις. Οσον αφορά τη χειμερινή σεζόν, το χιονοδρομικό μας λειτούργησε πλήρως για τέσσερις ολόκληρους μήνες», ανέφερε στα «Ταξίδια» του «ΑτΚ» ο αντιδήμαρχος Τουρισμού του δήμου Γρεβενών και αντιπρόεδρος του Χιονοδρομικού, Ιωάννης Νασίκας.

Γρεβενιώτικες γεύσεις

Στην τοπική γρεβενιώτικη κουζίνα μπορείτε να απολαύσετε παραδοσιακές συνταγές με κρέας, όπως κεμπάπ προβάτου, χοιρινό και μοσχαρίσιο, κοκορέτσι, σπληνάντερο, τηγανιά από αγριογούρουνο, ψητό αρνί – κατσίκι – γουρουνάκι, λουκάνικα.

Οι πίτες, όπως λαχανόπιτες, χορτόπιτες, τσουκνιδόπιτες, κρεατόπιτες, ευωδιάζουν λόγω των αγνών υλικών. Παράγονται όλα τα είδη τυριών από πρόβειο ή κατσικίσιο γάλα, όπως φέτα, κασκαβάλι, κασέρι, ξινοτύρι, μπάτζιος, ανεβατό.

Μανιτάρια όλων των ειδών που φύονται στην περιοχή συλλέγονται, μαγειρεύονται φρέσκα, αποξηραίνονται για το χειμώνα ή γίνονται τουρσί για να σερβίρονται με ποικίλες συνταγές όλο το χρόνο.

Για γλυκό οι γαλατόπιτες, οι κολοκυθόπιτες, οι καρυδόπιτες, το γλυκό καρύδι, το κυδώνι είναι από τις καλύτερες επιλογές. Φεύγοντας αγοράστε ντόπιο τραχανά, είτε σταρένιο είτε ξινό.

Πώς θα πάτε

Από Θεσσαλονίκη ο δρόμος για την πόλη των Γρεβενών ακολουθεί την Εγνατία οδό προς Βέροια – Κοζάνη και συνεχίζει προς Ιωάννινα. Η απόσταση από τη Θεσσαλονίκη είναι 192 χλμ. μέχρι τα Γρεβενά και χρειάζεστε ακόμη 40 χλμ. για να προσεγγίσετε τη Σμίξη και το Περιβόλι.

 

agelioforos.gr