Πριν από μερικές μέρες -μεσούσης της προεκλογικής διαδικασίας- έτυχε να δω ψωμί πεταμένο στα σκουπίδια. Ξέρω ότι για τους περισσότερους αυτό δεν προκαλεί κάποια εντύπωση αλλά για τους ανθρώπους της προηγούμενης γενιάς- τους πατεράδες και τους παππούδες μας- αυτό θα προκαλούσε δέος. Το ψωμί ήταν ένα θεμελιώδες στοιχείο του πολιτισμού μας, το οποίο φαίνεται ότι χάθηκε. Πάμπολες οι παροιμίες που το αποδεικνύουν. Θυμάμαι τις ιστορίες της γιαγιάς μου για τη φτωχή γειτόνισσα που στην κατοχή έφτιαχνε ψωμί από βαλανίδια. Οι συμβουλές της έδειχναν το σεβασμό που έτρεφαν αυτοί οι άνθρωποι για το ψωμί και μάλιστα το καθάριο ( αυτό δεν θα το εξηγήσω ρωτήστε και κανένα μεγαλύτερο).

– Το ψωμί δεν το πετάμε , δεν το πατάμε δεν το ρίχνουμε στη φωτιά με ορμήνευε, όταν έβλεπε τέτοιες συμπεριφορές από εμάς τα παιδιά. Η διαδικασία άλλωστε της παραγωγής ψωμιού μία από τις πιο κοπιαστικές οικιακές εργασίες ήταν και η ίδια ένας λόγος για να σεβαστείς αυτό το αγαθό που στύλωσε γενιές Ελλήνων.

– Το ψωμί πρέπει να ζυμώνεται μέχρι να ιδρώσουν οι φτέρνες σου, συμβούλευε η γιαγιά μου τη μάνα μου. Ιδρώνουν οι φτέρνες;

     Τα χρόνια πέρασαν τα ψωμιά από καθάρια, μπομποτίσια, έγινα πολύσπορα, με προμυζένια (γιατί πως γίνεται το ψωμί αλλιώς ) κλπ. Στα δύσκολα οικονομικά χρόνια που ζούμε – δεν είπαμε το ψωμί ψωμάκι ακόμα;- μαζί με το σπιτικό ψωμί χάθηκε και μία μεγάλη έννοια που το συνόδευε η έννοια σεβασμός. Ο άνθρωπος έχασε το σεβασμό προς τον ίδιο πρώτα και μετά απέναντι στους άλλους… Καθώς οδεύουμε προς το τέλος της εκλογικής διαδικασίας – δεν άκουσα πολλές αναφορές στο ψωμί του κοσμάκη- ένα αποτέλεσμα εύχομαι να βγάλει η κάλπη: τον ΑΥΤΟΣΕΒΑΣΜΟ, τον ΑΛΛΗΛΟΣΕΒΑΣΜΟ, τον ΣΕΒΑΣΜΟ…

                                                                                                                 Κλωνάρας Θεόδωρος

                                                                                                                Συγγραφέας του Βιβλίου

                                                                                                  “Πνευματικά, Ήρωνος Αλεξανδρέως”