του Ελευθερίου Τζιόλα

 

Πολύ σοβαρότερη υπόθεση από τη συζήτηση και τις επικοινωνιακές σκοπιμότητες που περιστρέφονται γύρω από το ελληνικό τραπεζικό σλυστημα είναι η διάθεση ή όχι τραπεζικής πίστης, η διάθεση ή όχι τραπεζικής ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, στις επιχειρήσεις, το εμπόριο, τα νοικοκυριά.

Κανείς, νομίζω,  δεν μπορεί ουσιαστικά….

να διαφωνήσει στην απόψη για τη σημασία του τραπεζικού συστήματος, -ενός, μάλιστα, σύγχρονου, υγιούς και δυναμικού τραπεζικού συστήματος-, στην ενίσχυσση, τη στήριξη και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και της εθνικής οικονομίας.

Το μέγα ερώτημα, όμως, είναι τί γίνεται, σε συνθήκες βαθειάς και παρατεταμένης κρίσης ,σαν τις σημερινές, όπου οι τράπεζες από φορείς στήριξης και ενίσχυσης  έχουν οι ίδιες μετατραπεί σε αχόρταγες μαύρες τρύπες, χωρίς τέλος και χωρίς όριο…  

Σε πρόσφατη δημόσια συζήτηση, δέχθηκα από φίλο συνομιλητή (του τραπεζικού τομέα) την αντίδρασή του για τον παραπάνω χαρακτηρισμό μου.

Θα δόσω, λοιπόν, ορισμένα στοιχεία και, επίσης, συνοπτικά, θα διατυπώσω και μία δέσμη προτάσεων.

Δεν θα σταθώ, παρά τη σημασία τους, στις χρονικά όχι και πολύ απομακρυσμένες  συμπεριφορές-προσφορές  των τραπεζών με κάθε μορφής δάνεια (καταναλωτικά, διακοπών, προσωπικά κλπ), προς σχεδόν κάθε έλληνα πολίτη !

Ας δούμε τα οικονομικά μεγέθη.

Ο χορός άνοιξε επί κυβερνήσεων Κ. Καραμανλή (του ‘’μικρου’’), το 2008, με 28 δις.ευρώ (Ν.3723/08).

Ακολούθησαν 50 δις. ευρώ το 2010 (Ν. 3845/10, 3864/10 και 3872/10).

Το 2011, με 30 δις. ευρώ (Ν. 3965/11).

Και, το 2012, με 40 δις.ευρώ (Ν. 4079/12).

Ενώ με Υπ.Αποφάσεις του 2011 και τους νόμους 4031/11 και 4956/12 δόθηκαν άλλα 50 δις.ευρώ ως ‘’εγγύηση του ελληνικού δημοσίου στην Τράπεζα Ελλάδος για κάλυψη πιστ΄ωσεων σε τράπεζες που εδρεύουν στην Ελλάδα’’.

Αθροιστικά, από τον Νοέμβρη του 2008 ως τον Νοέμβρη του 2012 δόθηκαν στις τράπεζες 238 δις.ευρώ !

Αν σ΄αυτά προστεθεί η λεγόμενη ‘’επανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών’’ από την πρόσφατη δόση (Μνημόνιο ΙΙΙ), των 23 περίπου δις.ευρώ, το συνολικό κεφάλαιο που μετακινήθηκε μέσα στα τελευταία τέσσερα(4) χρόνια πτος τις ελληνικές τράπεζες είναι : 261 δις.ευρώ !

Δηλαδή, οι τράπεζες σε τέσσερα (4) χρόνια εισέπραξαν ένα ολόκληρο και πολύ παραπάνω Α.Ε.Π. της Ελλάδας ! Το οποίο ΑΕΠ πρέπει να σημειώσουμε ότι στα τέσσερα (4) αυτά χρόνια συρρικνώθηκε λόγω βαθειάς ύφεσης κατά -24% !

Παρ΄ όλα αυτά, το κυρίαρχο βασανιστικό ερώτημα εξακολουθεί να είναι : ‘’Θα υπάρξει ρευστότητα στην πραγματική οικονομία και την αγορά, έστω, τώρα μετά την επανακεφαλαιοποίηση ;’’.

Μηδαμινά, ασήμαντα, -εν συγκρίσει με τις μέχρι τώρα εισροές προς τις τράπεζες και συγκριτικά με τις συσσωρευμένες πιεστικές ανάγκες των επιχειρήσεων-, θα είναι τα πραγματικά αποτελέσματα…

 

Το γεγονός ότι από τη δόση τα κεφάλαια αυτά των 23 δις ευρώ σχετίζονται με το δημόσιο χρέος και προστίθενται σ΄αυτό, το οποίο δεν έχει καταστεί ακόμα βιώσιμο, σημαίνει ότι οι επενδυτές θα αποφύγουν να στηρίξουν τις ελληνικές τράπεζες είτε αγοράζοντας μετοχές τους, είτε καταθέτοντας μέρος των κεφάλαιών τους.

Νομίζω ότι το μάθημα με το σκωτσέζικο ντούζ της Standar & Poor’s (αναβάθμιση κατά έξι μονάδες –ενθουσιαμός, και, σε δύο μέρες, τοποθέτηση των ελληνικών τραπεζών στην χειρότερη θέση της κλίμακας αξιολόγησης- απογοήτευση) να συνέτισε μερικούς, που εύκολα θριαμβολογούν, όταν μάλιστα βρισκόμαστε μέσα σ΄ένα τούνελ χωρίς τέλος…

Δύο κρίσιμοι λόγοι θ΄αποτρέπουν τους επενδυτές από τη συμμετοχή τους : ο πρώτος αφορά στα βασανιστικά ερωτηματικά για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους (με το ΔΝΤ να έχει λάβει θέση : περί μη βιωσιμότητά του) κι ο δεύτερος στην εξακολούθηση των ελληνικών τραπεζών να βρίσκονται στο φάσμα της πτώχευσης ακόμα και μετά την πρόσθετη εισροή των 23 δις ευρώ, αφού αυτά δεν αρκούν με τα κριτήρια της Βασιλείας ΙΙΙ να καταστούν υγιείς χωρίς την είσοδο ιδιωτικών κεφαλαίων.  Στην προσπάθειά τους οι τραπεζίτες να διατηρήσουν το ποσοστό των αδιάθετων κεφαλαίων κοντά στο 9%-10% δεν πρόκειται να διαθέσουν τραπεζική πίστη, ρευστότητα στην αγορά. Έτσι, και το δημόσιο χρέος θα διογκωθεί (κατά το ποσό της δόσης, 34 δις ευρώ), και οι τράπεζες δεν θα διασωθούν, κια η πραγματική οικονομία και η αγορά δεν θα επενεκινήσει, κια, κυρίως, τα μέτρα που έχουν ληφθεί για να δοθεί η δόση θα έχουν ρίξει την οικονομία σε ακόμα βαθύτερη ύφεση !

Πέρα από το θετικό βήμα της ΕΚΤ να επαναποδεχθεί τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου, και το σωστό αίτημα, άλλά όχι ακόμα κοντά στην υιόθετηση του, για  ευρο-ομόλογο, τρείς κινήσεις είναι απολύτως αναγκαίες για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος :

1^η. Να αποσυνδεθούν τα κεφάλαια που θα λαμβάνουν οι ελληνικές τράπεζες από το ελληνικό δημόσιο χρέος. Δεν μπορεί ο ελληνικός λαός  και οι επόμενες γενιές να επωμίζονται και να πληρώνουν, χωρίς τέλος και χωρίς οφέλιμο κοινωνικό αποτέλεσμα, τη διάσωση των τραπεζών. Η καθημερινή τους ρευστότητα καλύπτεται από την ΕΚΤ, η εποπτεία τους οφείλει να ακολουθήσει κοινούς διαφανείς ευρωπαϊκούς κανόνες και η μετοχική τους σύνθεση επιβάλλει και τη σύνθεση καθώς και τις ευθύνες στις Διοικήσεις τους.

2^η. Τα κονδύλια που απομένουν από το ΕΣΠΑ 2007 -13, της τάξεως των 13 δις ευρώ, να μην τα διαχειρισθούν απ΄ευθείας οι ελληνικές τράπεζες, αλλά να μεταφερθούν και να μοχλευούν με κεφάλαια στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, και, κατ΄αυτόν τον τρόπο, εξασφαλισμένα και μεγεθυμένα-παλλαπλασιασμένα να κατευθυνθούν για να χρηματοδοτήσουν επιχειρήσεις, επενδυτικά σχέδια και σχέδια πραγματικής ανάπτυξης.

3^η. Οι αποπληρωμές του δημόσιου χρέους, τόσο προς την τρόϊκα, όσο και προς τα ιδιωτικά  funds, να γίνεται με βάση το ρυθμό αποκλιμάκωσης της ύφεσης και το ρυθμό ανάκαμψης της οικονομίας.

 

 

 

Ελευθέριος Τζιόλας

Θεσσαλονίκη, 20/12/2012