Σαν σήμερα… στις 13 Ιουλίου 1944 ολοκληρώθηκε η επιχείρηση ‘’Σταυραετός’’ αφού διήρκησε 10 μέρες και ήταν  η μεγαλύτερη επιχείρηση των Γερμανών….

στην Κεντρική και Δυτική Μακεδονία.

     Οι καταστροφές που προκάλεσε στην περιοχή των Γρεβενών και του Βοίου ήταν ανυπολόγιστες και ήρθαν να προστεθούν σε αυτές που σε αυτές που είχαν υποστεί σε δύο προηγούμενες επιχειρήσεις. Σύμφωνα με στοιχεία των τότε Ελληνικών αρχών στην επαρχία των Γρεβενών το 45% των χωριών είχε πυρποληθεί και λεηλατηθεί . Από τους σαράντα τρείς χιλιάδες κατοίκους  της επαρχίας Γρεβενών ήταν πυροπαθείς και έχριζαν άμεσης βοήθειας  οι δέκα οκτώ χιλιάδες σύμφωνα με τον τότε Νομάρχη Κοζάνης κ.Χαρίσιο  Γκοβεδάρο.

 

Η έκθεση της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδος αναφέρει:

 

          ‘’Γενικώτερον η κατάστασις των πυροπαθών των επαρχιών Σερβίων,Γρεβενών,Βοίου,Καστορίας,Κοζάνης είναι τοιαύτη ώστε προκαλεί αληθινόν δέος εις τους λοιπούς μη πυροπαθείς οι οποίοι ζουν καθημερινώς με την αγωνίαν  μη τυχόν υποστούν την ιδίαν συμφοράν. Άστεγοι ρακένδυτοι, ανυπόδητοι, πεινασμένοι και εγκατελελειμμένοι από όλους και χωρίς την δυνατότητα  να επιδοθούν στην καλλιέργειαν της  γης, και το χειρότερον  μη ευρίσκοντες καμμίαν Κρατικήν Αρχήν η Υπηρεσίαν , εν Δυτική  Μακεδονία προς την οποίαν θα ηδύναντο να αποταθούν μετ’ εμπιστοσύνης ίνα αναφέρουν τας ανάγκας των και τας ανησυχίας των, διέρχονται ημέρας αγωνίας φόβου και χωρίς ελπίδα για την επαύριον  τριγυρίζουν άφωνοι επί των ερειπίων των χωρίων  των’’

             Στις 15 Ιουλίου τα τμήματα  SS του Ντέρνερ αποχώρησαν από τα Γρεβενά αφήνοντας πίσω  μια ερειπωμένη πόλη και δέκα νεκρούς

             Το 1945 ένας ιδιοκτήτης καφενείου των Γρεβενών αναφέρει:

            ‘’Όλες αυτές τις δέκα μέρες οι Γερμανοί διέρηξαν και λεηλάτησαν, μπροστά στα μάτια των πολιτών όλα τα σπίτια και τα καταστήματα της πόλης και μετέφεραν με αυτοκίνητα στην Κοζάνη τα εμπορεύματα έπιπλα, και όλα τα ρούχα. Επίσης συγκέντρωσαν  όλα τα ζώα της πόλης. Της 15 Ιουλίου 1944 ημέρα της αποχώρησης των Γερμανών από τα Γρεβενά ο διοικητής  του τμήματος Συνταγματάρχης  Ντέρνερ  διέταξε την πυρπόληση της πόλης.’’

               Στις 14 Ιουλίου 1944 το 22 Σώμα Ορεινών Καταδρομών υπέβαλε την τελική έκθεση με τα αποτελέσματα της επιχείρησης  ‘’Σταυραετός»:

               ‘’ Οι απώλειες του εχθρού 455 καταμετρημένοι νεκροί, εκτιμάται ότι  σε αυτούς πρέπει να προστεθούν 150-200 .Τραυματίες (εκτίμηση)250-300.Αιχμάλωτοι 976 κ.λπ’’

              Κατά το διάστημα των  δέκα ημερών τα χωριά των Γρεβενών και κυρίως τα χωριά του ορείνου όγκου έχουν υποστεί μεγάλες ζημίες.

            

Τα χωριά που έχουν τις μεγάλες απώλειες είναι  το Κηπουρειό, Κοσμάτι, Τρίκωμο, Μικρολίβαδο, Μαυραναίοι,Σπήλαιο, Αβδέλα, Περιβόλι, Μηλία, Αμυγδαλίες, Ροδία, Έλατος και πολλά ακόμα.

 

          Πολλοί Γρεβενιώτες αιχμάλωτοι μεταφέρθηκαν στο Στρατόπεδο ‘’Παύλος Μελάς’’ της Θεσσαλονίκης  εκεί τους περίμενε  ο (συμπατριώτης) Αντώνιος Δάγκουλας  ανηψιός του πρώην Μητροπολίτη Γρεβενών Αιμιλιανού Β’

 

           Στην αρχή της παραμονής τους στο στρατόπεδο  ο Δάγκουλας τους υποσχόταν ότι όσοι είναι Γρεβενιώτες  δεν θα πάθουν τίποτα.

 

           Πολλοί Γρεβενιώτες όμως έφυγαν για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Γερμανίας χωρίς να γυρίσουν ποτέ.

 

        Η επιχείρηση ‘’Σταυραετός’’ ήταν η τελευταία εκκαθαριστική επιχείρηση λίγο πριν την αποχώρηση την Γερμανών από την Ελλάδα. Μέσα σε διάστημα δέκα ημερών κατάφεραν να ανακαταλάβουν όλες τις περιοχές που ήλεγχε ο ΕΛΑΣ και να ετοιμάσουν το έδαφος για την αποχώρηση τους.

 

 

 

επιμέλεια Σάκης Πέτρου