Του δασκάλου Ηλία Γάγαλη

O διάσημος Γάλλος μεταλλειολόγοςClaude-Henri Gorceix[i] (19 Οκτ., 1842 – 1919) μέλος της Γαλλικής Σχολής Αθηνών,  περνά το 1871-72 από την περιοχή Γρεβενών και περιγράφει τι ανακαλύπτει. Ο Corceix Henri είχε σπουδάσει φυσικές επιστήμες και μαθηματικά.  

 Το κείμενο ακολουθεί  όπως παρουσιάζεται με τίτλο:Geographique de la region des Khassia.Thessalie et Epire.

 

C’est dans le môme ordre d’idées que je citerai le col

conduisant de Cozani à Sitista, où pourrait facilement passer

la route faisant communiquer le port de Salonique avec une

partie de l’Albanie et le nord-ouest de la Macédoine. De ce

défilé on débouche par le pont du Pacha dans le district de

Grewéna. Au nord de cette ville commence une région

inexplorée ; la saison et le manque de temps m’ayant em-

pêché d’y pénétrer bien avant, je citerai seulement, entre

Grewéna et Lapsista, le village de Tchourkli, où, d’après

quelques marbres et une inscription, je crois devoir indi-

quer l’emplacement d’un ancien temple dédié à Esculape;

Vintze(K),Palaeo-Kopra (T), auprès duquel on voit, au milieu

d’un bois taillé dans un endroit connu sous le nom de

Palaeo-Ylaki, des restes de constructions, une coucheépaisse

de débris de poterie et où on a rencontré des médailles de

Probus ; enfin Laïa, petit village turc auprès duquel coule

la Pramoritsa, qui se trouve ainsi à une heure au sud de

Lapsista.

 

Ακολουθεί μεταφρασμένο το κείμενο από τη Γαλλική στην ελληνική γλώσσα. Ευχαριστώ την καθηγήτρια Γαλλικής  κ. Άννα Κατσούδα  για τη συμβολή της στη μετάφραση του παραπάνω αποσπάσματος.

 

«…Είναι στην ίδια κατηγορία ιδεών που θα αναφέρω το πέρασμα που οδηγεί από την Κοζάνη στη Σιάτιστα, όπου μπορούσε εύκολα να περάσει κάποιος κάνοντας να επικοινωνεί το λιμάνι της Θεσσαλονίκης με ένα μέρος της Αλβανίας και της Βορειοδυτικής Μακεδονίας. Απ’ αυτό το στενό ξεπροβάλλει από τη γέφυρα του Πασά η διοικητική περιφέρεια των Γρεβενών. Στο βορρά αυτής της πόλης αρχίζει μια περιοχή ανεξερεύνητη: η εποχή και η έλλειψη χρόνου με εμπόδισαν να την διεισδύσω καλά πριν, θα παραθέσω μόνο ανάμεσα στα Γρεβενά και στη Λαψίστα (Νεάπολη Βοΐου Κοζάνης),το χωριό Τσούρχλι (Άγιος Γεώργιος Γρεβενών),όπου σύμφωνα με κάτι μάρμαρα και μια επιγραφή πιστεύω ότι οφείλω να υποδείξω την τοποθεσία ενός αρχαίου ναού αφιερωμένου στον Ασκληπιό;

 

Στα Παλιοκόπρια κοντά στο οποίο βλέπουμε στη μέση ενός δάσους κουρεμένου,σ’ ένα τόπο γνωστό με το όνομα Paleo-Ylaki,υπολείμματα κατασκευών, ένα παχύ στρώμα από υπολείμματα κεραμικών και όπου συναντήσαμε μετάλλια Probus,τέλος στο Λάι, μικρό τουρκικό χωριό κοντά στο οποίο ρέει η Πραμόριτσα, η οποία βρίσκεται μια ώρα νότια της Λαψίστας.

 

 

 

Ο χάρτης  του 1880 είναι του Η. Kiepert έχει τα χωριά με τις παλιές ονομασίες , είναι σε βιβλίο του Α.Π.Θ[ii]. Είναι η πορεία που ακολούθησε ο Corceix to 1871-72 υποδεικνύοντας τη θέση αρχαίου ναού στο Τσούρχλι.

Η ύπαρξη της επιγραφής που μιλά για ιερό και ιερατεύοντα που επισκευάζεται το 189 μ. Χ. που έχω δημοσιεύσει σε παλιότερο κείμενό μου, σε συνδυασμό με το πέρασμα του Περσέα τελευταίου βασιλιά της Μακεδονίας το 169 π.Χ. εξαγνίζοντας το στρατό του με 10.000 στρατιώτες και ιππικό, κοντά στην πόλη Elimea πιστοποιούν την ύπαρξη σημαντικότατου  χώρου λατρείας στον Άγιο Γεώργιο Γρεβενών.

 

Έχει ενημερωθεί αρμοδίως η νέα έφορος αρχαιοτήτων Γρεβενών κ. Σόνια Δημάκη ,στην οποία ευχόμαστε καλή θητεία στην περιοχή μας και κάθε επιτυχία στο δύσκολο έργο που αναλαμβάνει.

Σαν τοπική κοινωνία περιμένουμε ανάληψη πρωτοβουλιών έτσι ώστε να αναδειχθούν οι αρχαιότητες που κρύβει στα σπλάχνα της η Γρεβενιώτικη γη.

 

 

Κοζάνη,25 Μαΐου 2015