(του Σοφοκλή Εταιρίδη)

Στην σημερινή καθημερινή ερώτηση του Έλληνα πως σε λένε, στον Πόντο έλεγαν ποίον έν τ’όνομας.
Οι Πόντιοι στις γυναίκες έβαζαν αρχαία και θρησκευτικά ονόματα.
Δεν έβαζαν κύρια ονόματα στις γυναίκες που προέρχονταν από ανδρικά ονόματα όπως συμβαίνει σήμερα. Π.χ. Παύλος – Παυλίνα, Ιωάννης – Ιωάννα, Γεώργιος – Γεωργία, Χρήστος – Χρηστίνα, Παναγιώτης – Παναγιώτα, .. κ.ά, ενώ κάτ’ εξαίρεση χρησιμοποιούσαν από Αναστάσιος – Αναστασία, Σταύρος – Σταυρούλα όπως και από Ευθύμιος – Ευθυμία.
Υπήρχαν όμως παράγωγα γυναικεία παρωνύμια από τα ονόματα των άνδρών τους, π.χ. έλεγαν την γυναίκα του Γιώργου – Γιωρικάβα, του Πέτρου – Πετρίνα, ή εάν το παρωνύμιο του άνδρα ήταν Τοχάτς την γυναίκα του την έλεγαν Τοχατίνα, Γουλάς – Γουλανύφε, Τόμος – Τομίνα, Τσιελέγκς – Τσιελεγκίνα, κ.ά.
Αρχαία ονόματα γυναικών
Τα αρχαία ονόματα ήταν όλα από την αρχαία Ελλάδα και ήταν τα εξής:
Δήμητρα, Πηνελόπη, Αγαθή, Ευρώπη, Ανατολή(Τόλη), Πολυξένη( Ξένη), Αθηνά, θεοφίλη, Ιουλιανή( Ιλιανή), Θεόνα, Εριφύλη, Εβορία, Θεανώ, το Διοτίμη ( τιμή στον Διός – Δία) που έγινε Θεοτίμη, Θεογνωσία, Ερμιόνη, Ελευθερία, Εύα, … κ.ά.
Θρησκευτικά ονόματα γυναικών
α) Χριστιανικά ονόματα γυναικών
Η μεγαλύτερη ονοματοδοσία γινόταν προς χάριν της μάνας του Χριστού Παναγία και ήταν τα εξής ονόματα. Δέσποινα (ποινή), Μαρία, Παρθένα και Σουμέλα.
Άλλα γυναικεία ονόματα. Άννα(Έννε, Ανίκα),Αναστασία ( Ναστίκα, Νάστα, Τασούλα), Βαρβάρα (Βαρβαρίκα), Βασιλική (Βασιλενή), Σοφία, Κυριακή( Κερεκή), Παρασκευή (Παλατσία, Παρέσα), Μυροφόρα(Μυρίκα), Αικατερίνη( Κάνη, Κατερή), Ελένη(Λέγκου), Ισαϊα ( Σαϊα), Ευγενία ( Ευγενή), Θεοφανία( Φάνη), Ευθυμία( Θυμία), Ευδοξία(Δόξη), Αναισία, θεοδότη(Δότη), Πελαγία(Πελαϊα), Ευμορφία (Εμορφία), Θεοδώρα, Σαββάτο ( Σαββούλα), Σταυρούλα (Ρούλα), Φωτεινή ( Φωτείκα), Μαγδαληνή, Ευανθία, Ευλαμπία, Δόμνα (Τόμνη), Ευθαλία ( Εφταλία), Σουλτάνα, .. κ.ά.
β) Εβραϊκά ονόματα γυναικών
Τα Εβραϊκά ονόματα ήταν όλα της Παλαιάς Διαθήκης και ήταν τα εξής:
Σαλώμη, Ραχήλ, Σάρα, Γεσθημανή (Γεύση), Ελισάβετ ( Λισάβ), .. κ.ά.
Υ.Γ: Μέσα στις παρενθέσεις είναι τα παρωνύμια τους.
Στις γυναίκες υπάρχουν πολλά ονόματα προς τιμή του Θεού, όπως: Θεοδώρα, Θεογνωσία, Θεοφανία, Θεοφίλη, Θεόνα, Διοτίμη, Θεοδότη.
Απόσπασμα από το καινούργιο μου βιβλίο που θα εκδοθεί – Λεξικόν της Ποντιακής Διαλέκτου.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΠΠΑ ΙΩΑΚΕΙΜ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΓΡΕΒΕΝΩΝ