Κυδωνιές, το Μαστοροχώρι των Γρεβενών «Πέτρα είχαμι, πέτρα δουλεψάμι» (Κείμενο-Φωτογραφίες: Λία Μάγειρα)
Ξεκινώντας από τα Γρεβενά, διασχίζοντας το δρόμο ανάμεσα στα σταροχώραφα της ήρεμης φύσης, περνάμε από το Μεγάλο Σειρήνι, τις Αμυγδαλιές και τα Αηδόνια.
Σταροχώραφα
Κάνουμε στάση για να πιούμε δροσερό νερό και συνεχίζουμε προς τις Κυδωνιές.
Βρύση κατά τη διαδρομή
Τόπος καταγωγής φημισμένων μαστόρων της πέτρας, οι Κυδωνιές καταστράφηκαν ολοσχερώς από τα γερμανικά στρατεύματα το 1944.
Τα Μαστοροχώρια των Γρεβενών, ανέδειξαν σπουδαίους τεχνίτες της πέτρας, όπως τον Γιώργο Βράγγα, από τον Άγιο Κοσμά.
Από τον 18ο αιώνα μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, οι κάτοικοι όλων αυτών των οικισμών, στράφηκαν σταδιακά στα οικοδομικά επαγγέλματα. Με το πέρασμα του χρόνου εξελίχθηκαν σε φτασμένους λιθοξόους κατασκευάζοντας εκκλησιές, σπίτια, καμπαναριά, χάνια και γεφύρια. Ταξίδευαν στη Θεσσαλία, τη Μακεδονία, τη Στερεά Ελλάδα και αργότερα στα Βαλκάνια αλλά και στην Κωνσταντινούπολη. Βασικά υλικά τους ήταν η πέτρα, η άμμος και oασβέστης. Τα απαραίτητα και χρήσιμα εργαλεία ήταν το καλέμι, το σφυρί, το αλφάδι, το τρίγωνο, η αρίδα, το μακόνι, η γωνιά, το τσοκαντήρι, το σκεπάρνι, ο κολαούζος, το ματσακόνι, η τσάπα, το πριόνι και το πηλοφόρι.
Φτάνοντας στην μεγάλη πλατεία των Κυδωνιών, επισκεπτόμαστε την επιβλητική εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, βασιλικού ρυθμού. Έχουμε την τύχη να ξεναγηθούμε στην εκκλησία καθώς και στο Λαογραφικό Μουσείο από τον Κυδωνιώτη εκπαιδευτικό Θωμά Αντωνόπουλο.
Άγιος Αθανάσιος
Το φως που μπαίνει από τα παράθυρα δημιουργώντας όμορφες φωτοσκιάσεις, μας επιτρέπει να θαυμάσουμε τις υπέροχες αγιογραφίες.
Απέναντι δεσπόζει το παλιό πέτρινο σχολείο, στο οποίο στεγάζεται σήμερα το Λαογραφικό Μουσείο. Εδώ περνά από μπροστά μας ολόκληρη η ιστορία του χωριού, η κουλτούρα των κατοίκων, το νοικοκυριό τους και τα εργαλεία τους.
Μουσείο Κυδωνιών
Εισερχόμενοι στο Μουσείο, αντιλαμβανόμαστε πόσο καλοδιατηρημένα είναι τα εκθέματά του. Στη μεγάλη αίθουσα, βλέπουμε αντικείμενα καθημερινής ζωής, τους χώρους του ύπνου και του φαγητού.
Υφαντά μάλλινα στρωσίδια και μαξιλάρια, το ξύλινο σεντούκι της προίκας, η σαρμάντζα με τα σπάργανα του μωρού,ο σοφράς στρωμένος με το τραπεζομάντηλο και τα σερβίτσια, το μαγκάλι, η ραπτομηχανή, οι κρεμάστρες με τα μάλλινα ρούχα.
Σε μια γωνιά είναι στημένος ο αργαλειός με όλα του τα εξαρτήματα και μπροστά του μέσα σε καλάθι αραδιασμένα τα εργαλεία επεξεργασίας του μαλλιού, η σαΐτα και το στημόνι.
Το παλληκάρι το καλό θέλει καλή γυναίκα
Να ξέρει ρόκα κι’ αργαλειό, να ξέρει να υφαίνει…
Στο ισόγειο και στη μικρή αίθουσα εκτίθενται γεωργικά εργαλεία για το όργωμα, το θερισμό, το αλώνισμα, την αμπελουργία και τα σύνεργα του τυροκόμου.
Στην ίδια αίθουσα βλέπουμε σκεύη ζυμωτικής και ψησίματος για το ψωμί και την πίτα, χαρακτηριστική μαγειρική παρασκευή της ορεινής Ελλάδας.
Στέκομαι στις υφαντές δημιουργίες από προίκες κοριτσιών, στις δαντελωτές κουρτίνες στα παράθυρα, στα κουζινικά μπακιρένια σκεύη και κυρίως στα εργαλεία των μαστόρων της πέτρας.
Απέναντι παλιές φωτογραφίες (αντίγραφα των αυθεντικών) συνδέουν τα αντικείμενα με τους ανθρώπους που τα δημιούργησαν και τα χρησιμοποίησαν. Η έκθεση φωτογραφίας εκτός της καλλιτεχνικής της αξίας, έχει και ιστορική, ταξινομούμενη στις ενότητες: οικογενειακές, πορτρέτα, ασχολίες και επαγγέλματα, ξενιτιά, στρατιωτική ζωή, κοινωνική ζωή (γάμοι, βαφτίσια, πανηγύρια,γιορτές, παρέες) και καλύπτει το χρονικό διάστημα από το 1900 ως το 1960.
Το στολίδι του χωριού είναι η βρύση του, η οποία είναι έργο του σπουδαίου λιθογλύπτη και λαϊκού αρχιτέκτονα Γιώργου Λάζου (Βράγγα). Φιλοτεχνήθηκε με δαπάνη του ευεργέτη Γεωργίου Βασιλειάδη, Κυδωνιώτη που ζούσε στο Βουκουρέστι, ο οποίος θέλησενα διευκολύνει τη ζωή των γυναικών του χωριού που κουβαλούσαν νερό από μακριά με τις στάμνες. Η µεταφορά της πηγής Τσιούκαστο κέντρο του χωριούέγινε με δική του δαπάνη. Η χάλκινη προτομή του κοσμεί το χώρο μπροστά από τη βρύση.
Η Προτομή του Ευεργέτη Γεωργίου Βασιλειάδη
Στο περιποιημένο καφενείο της δροσερής πλατείας, απολαμβάνουμε τον καφέ μας, πριν συνεχίσουμε το δρόμο μας.
Η Θέα από το Καφενείο του χωριού.
(Τα κλειδιά του Λαογραφικού Μουσείου ζητείστε τα από την ευγενέστατη ιδιοκτήτρια του καφενείου κ Ντίνα, τηλέφωνο 6942045817).
* Η Λία Μάγειρα είναι ταξιδιωτική φωτογράφος με καταγωγή από τις Κυδωνιές Γρεβενών.
Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Σπούδασε Φυσικοθεραπεία στο ΤΕΙ Αθήνας.
Έχει πραγματοποιήσει δύο ατομικές εκθέσεις Φωτογραφίας και έχει συμμετάσχει σε πολλές ομαδικές.
Φωτογραφίες της έχουν δημοσιευτεί σε διεθνή και ελληνικά περιοδικά και εφημερίδες, έντυπα και ηλεκτρονικά: Καθημερινή-Ταξίδια, Εφημερίδα Ανατολή, DRIFT Travel Magazine, Edge of Humanity Magazine, National Geographic Your Shot, Frsthand HORIZONS Magazine, καθώς και σε πολλές τοπικές ηλεκτρονικές εκδόσεις.
https://liamageiraphotostories.smugmug.com/