1769, Σεπτέμβριος : Τον Σεπτέμβριο του 1769 γίνεται η πρώτη καταστροφή της ΜΟΣΧΟΠΟΛΗΣ. Εκείνη, την πρώτη φορά, οι κάτοικοι εκκένωσαν την πόλη εντός τριών ημερών μετά από την ασφυκτική πίεση των «μπορτζηλήδων» Τουρκαλβανών και άτακτων ληστρικών ομάδων που εκβίαζαν με απειλές, βία και βασανισμούς.

[Οι ένδοξοι και αυτοδημιούργητοι κάτοικοί της θεώρησαν ότι με την πρώτη αυτή φορά είχαν τελειώσει τα βασανά τους. Όμως η όμορφη αυτή μεγαλούπολη κέντρο του Ελληνισμού στα Βόρεια όρια της Ηπείρου «είχε μπεί στο μάτι του εχθρού». Ετσι ακολούθησε και δεύτερη καταστροφή, που έγινε το 1788 στη διάρκεια του ρωσοτουρκικού πολέμου όταν οι Τούρκοι εκτέλεσαν προύχοντες της Μοσχόπολης σαν συνωμότες. Ακολούθησε και νέα φυγή των κατοίκων που είχαν μείνει ή είχαν ξαναγυρίσει το 1770 στις λεηλατημένες εστίες τους. Η ερειπωμένη πόλη δεν βρήκε ποτέ την παλιά της αίγλη. Μεταξύ των γνωστών οικογενειών που ήλθαν στο Περιβόλι Γρεβενών ήταν του Γ.Μπέντου, Ντήμα Οικονόμου, Γ. Νάστου, Πάζια Μούσιου ενώ από τις εξέχουσες προσωπικότητες και εθνικοί ευεργέτες της ήταν ο Σίμων και Γεώργιος Σίνας. Άλλες οικογένειες της μεγαλούπολης έφυγαν σε άλλα μέρη της Βόρειας Ελλάδας…]

1817, 20 Σεπτεμβρίου : Στο γάμο του τρίτεκνου γιού του Αλή πασά το βιλαέτι των Γρεβενών έστειλε τα πεσκέσια :

1882, 9 Σεπτεμβρίου : Γεννήθηκε ο πρωτοπόρος κινηματογραφιστής και φωτογράφος Μίλτος Μανάκια. [Περισσότερα στην έκδοση-λεύκωμα : Η Ιστορία με το φακό των Αφων ΜΑΝΑΚΙΑ, 2017]. [Η τελευταία συνέντευξη του Μίλτου ένα χρόνο πριν πεθάνει δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά παγκοσμίως και μπορείτε να την διαβάσετε εδώ μαζί με φωτογραφικό αφιέρωμα : https://www.academia.edu/40358762/ ].

1887, Σεπτέμβριος. Περί τα τέλη Σεπτεμβρίου ήρθε στα Γρεβενά ο πρόξενος της Ελλάδας στην Ελασσόνα, Αριστείδης Παπαδόπουλος, για να ερευνήσει ένα εκκλησιαστικό θέμα που είχε ως αναφορά τον Μητροπολίτη Κύριλλο και σχετίζονταν με την έμμεση υποστήριξη που παρείχε προς τους ρουμανίζοντες. Οι σχετικές αναφορές είχαν γίνει προηγουμένως από κατοίκους προς τον Πατριάρχη. Στην έκθεση που συνέταξε επιρρίπτει ευθύνες στον Κύριλλο για αμέλεια στην υπεράσπιση των Σαμαριναίων έναντι των ρουμανιζόντων του χωριού. Το Κύριλλο τελικά δεν ‘‘κατέστη δυνατόν να τον συναντήσει’’ ώστε να του πάρει ίσως και κάποια ‘‘απολογία’’. Ο Κύριλλος ήταν αυτός που απέφυγε σκόπιμα την συνάντηση με πρόσχημα ότι βρίσκεται σε περιοδεία, δηλ. έφυγε από την πόλη και δεν επέστρεψε, ακριβώς για να αποφύγει την συνάντηση. Επικριτική κατά του μητροπολίτη αναφορά έστειλε και ὁ δάσκαλος της Αβδέλλας, Γ. Πιάχας προς τον Πατριάρχη. Το έτος αυτό θεωρείται ότι υπήρξε η απαρχή της ανόδου του κινήματος των ρουμανιζόντων στην περιοχή οι οποίοι όντως είχαν την ανοχή και της εκκλησίας και των τούρκων.

1908, Σεπτέμβριος : Οι Νεότουρκοι διενεργούν εκλογές με αντιπροσώπους. Είχε προηγηθεί η επανάστασή τους τον Ιούλιο του 1908. Στα Γρεβενά ξεσπά διένεξη μεταξύ των υποψηφίων Μπούσιου και Κουσίδη για το ποιος θα τεθεί υποψήφιος. Τελικά αναγκάζεται ο Κουσίδης να αποσυρθεί. Ο μητροπολίτης Αγαθάγγελος που είχε επιστρέψει την 16/9 από την Κωνσταντινούπολη προέβη αμέσως σε δύο συνεδριάσεις (την 16/9 ! και την 23/9) για να συμβιβάσει τα πράγματα υπέρ του Μπούσιου με τον οποίο συνέκλινε και η δημογεροντία έναντι του Κουσίδη που είχε μάλλον λαϊκότερη υποστήριξη. Στην Κοζάνη υποψήφιος ήταν ο Κ. Δρίζης που αποσύρθηκε κατόπιν υπέρ του Χαρ. Βαμβακά αν και είχε εκλεγεί. Τα αποτελέσματα δημοσιοποιήθηκαν στις 10 Οκτωβρίου οπότε προέκυψε ότι 45 εκλέκτορες ήταν υπέρ των Ελληνων υποψηφίων και 9 υπέρ των μουσουλμάνων. Οπότε και εκλέχτηκαν οι Δρίζης και Μπούσιος[1].

1929, 8 Σεπτεμβρίου : Ανάμεσα στα χωριά Βερδικούσια και Πρατουριά της Ελασσόνας θα φονευθούν οι ληστές Καραμούζης και Ζώης που «είχαν βγει στο κλαρί» από το 1919, ενώ ήταν και μέλη της συμμορίας Μπλαντέμη.

1917, 7 Σεπτεμβρίου : Συγκροτήθηκε πάνδημο συλλαλητήριο των Σαμαριναίων και στις 12/9 επιδόθηκε στον υποδιοικητή (έπαρχο) Γρεβενών Πέτρο Ζωγράφο ψήφισμα στο οποίο ανέφεραν ότι ουδέποτε υπέγραψαν δήλωση με την οποία ζητούσαν ιταλική κατοχή και προστασία. Στις 10 Σεπτεμβρίου έγινε και άλλο συλλαλητήριο, με δεύτερο ψήφισμα που επιδόθηκε και πάλι στον υποδιοικητή Γρεβενών το οποίο ανέφερε ότι ο διορισμός προξενικού αντιπροσώπου της Ιταλίας στη Σαμαρίνα, δεν είχε λόγο ύπαρξης. Ήταν τα γεγονότα που ακολούθησαν μετά την αποχώρηση των Ιταλών από την Σαμαρίνα την 6-7/9/1917.

1931, 27 Σεπτεμβρίου : Εγκαίνια του Ι.Ν. Ευαγγελισμού Θεοτόκου στα Γρεβενά μετά από ανακαίνιση. Τα έργα συνεχίστηκαν και μετά την τελετή των εγκαινίων αφού δεν είχαν ολοκληρωθεί όλα. Το αρχικό καμπαναριό κατεδαφίστηκε το 1939 οπότε και χτίστηκαν το δύο σημερινά. Ο τρούλος απομακρύνθηκε επι Θεόκλητου. (περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ : http://grebena.blogspot.com/2017/10/blog-post.html?view=sidebar ).

1943, 7 Σεπτεμβρίου : Οι Γερμανοί στα Γρεβενά (Χωρίς του Ιταλούς που συνθηκολόγησαν).

Στις 5:00 το πρωί της 7ης Σεπτεμβρίου το 2ο Σύνταγμα «Βραδεμβούργου» εκδήλωσε συντονισμένη επίθεση. Το 2ο Σύνταγμα «Βραδεμβούργου» συνεπικουρούμενα από Νότια από την Ομάδα του Εμπερλάιν μπήκαν την πόλη των Γρεβενών χωρίς ιδιαίτερη αντίσταση των ανταρτών που αποχώρησαν. Τα γερμανικά στρατεύματα εκτέλεσαν αμάχους που συνάντησαν στην πορεία τους.

Αναλυτικότερη δημοσίευση έχει γίνει εδώ : https://grebena.blogspot.com/2020/09/1943-7.html

[περισσότερα : στην έκδοση ΟΡΟΣΗΜΑ-Πρόσωπα & Γεγονότα στα Γρεβενά και στη Δυτ. Μακεδονία, εκδόσεις ΖΗΤΗ 2007, σελ. 241-331].

1965, 29 Σεπτεμβρίου : Δημιουργείται στη Θεσσαλονίκη το συγκρότημα των “ΟΛΥΜΠΙΑΝΣ” από τους  Πασχάλη Αρβανιτίδη (τραγούδι-μπάσο / η μητέρα του Βασιλική το γένος Κανούτα, κατάγεται από τον Αγ. Γεώργιο), Βαγγέλη “Σπόρος” Κουτσοτόλη (σαξόφωνο – κατάγεται από την Λάβδα και από τους δύο γονείς του), Κούλη Καλογιαννίδη (κιθάρα), Δημήτρη “Τζακ” Λαζαρίδη (τύμπανα), μέλη του διαλυθέντος συγκροτήματος των “BRAHMS” και τον ‘Αλκη Κακαλιάγκο (πιάνο-hammond organ) μέλος των “VIPS” (αναλυτική παρουσίαση των βασικών συντελεστών στην εκδ. ΟΡΟΣΗΜΑ σελ. 448-449).

1968, 29 Σεπτεμβρίου : Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για το νέο χουντικό Σύνταγμα : ΝΑΙ 99,02%, ΟΧΙ 1,05 % (1.130 ψήφοι μόνο επί 107.551 ψηφισάντων).

1978, 25 Σεπτεμβρίου : Πεθαίνει ο πολιτικός Κ. Ταλιαδούρης. Γεννήθηκε στην κωμόπολη Σκοπός της Ανατολικής Θράκης. Εκεί έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Συνέχισε τη φοίτησή του στην Ανδριανούπολη, έως ότου ένα επεισόδιο με τους Τούρκους ανάγκασε τους οικείους του να τον απομακρύνουν από την Τουρκία φυγαδεύοντάς τον στην Ελεύθερη Ελλάδα. Κατατάχθηκε ως μαθητευόμενος εθελοντής στην σχολή χωροφυλακής της Θεσσαλονίκης, απ’ όπου αποφοίτησε μεταξύ των πρώτων και τοποθετήθηκε στην υποδιοίκηση χωροφυλακής Γρεβενών. Το 1920 αποστρατεύθηκε ως έφεδρος ανθυπασπιστής και παρέμεινε στην Ανατολική Θράκη. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, πρόσφυγας πάλι, κατέφυγε στη Δυτική Μακεδονία και εγκαταστάθηκε στα Γρεβενά. Παντρεύτηκε την Αλεξάνδρα Ευθυμιάδη, κόρη του δικηγόρου Σπύρου Ευθυμιάδη από το Κηπουριό Γρεβενών. Το 1923 εκλέχτηκε ως πληρεξούσιος στη Δ’ Εθνική Συνέλευση των Ελλήνων και αγωνίστηκε για να κάνει υποφερτή τη θέση των προσφύγων. Εκλέχτηκε επτά φορές βουλευτής, το 1923, το 1950,1956,1958,1961,1963,1964. Υπήρξε υπουργός Βορείου Ελλάδος την περίοδο 1964-65 στην κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου.

1989, Σεπτεμβρίου : Παράγεται με επιτυχία η πρώτη πλάκα MDF στο συνεταιριστικό εργοστάσιο της ΠΙΝΔΟΣ ΑΕ. Την ευθύνη των δοκιμών, ώστε η μονάδα να τεθεί σε πλήρη λειτουργία και να παραδοθεί στην Διοίκηση της εταιρείας, είχαν από την Σουηδική κατασκευάστρια/προμηθεύτρια βιομηχανική εταιρεία εξοπλισμού SUNDS DEFIBRATOR AB δύο μηχανικοί της, οι Ekman & Begstrom, οι οποίοι άφησαν στην πόλη τις καλύτερες εντυπώσεις. Το εργοστάσιο είχε κόστος επένδυσης 1,25 δις Δρχ (βιομηχανικό μέρος) και 400 εκ. Δρχ (κτιριακό μέρος) αποτέλεσε δε μία από τις μεγαλύτερες επενδύσεις στην περιοχή μετά την μεταπολίτευση. Το εταιρικό σχήμα αποτελούσαν οι συνεταιρισμοί της περιοχής : 35% η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών Γρεβενών η οποία εξέλεγε και τον Πρόεδρο του Δ.Σ., 15% ο Γεωργ. Συνεταιρισμός Πτολεμαίδας, 10% ο Γεωργ. Συνεταιρισμός Καστοριάς και το υπόλοιπο 40% ανήκε στην Αγροτική Τράπεζα η οποία διόριζε τον Διευθύνοντα Σύμβουλο.

Το συνεταιριστικό εργοστάσιο της ΠΙΝΔΟΣ ΑΕ σταμάτησε να λειτουργεί τον Δεκέμβριο του 2001 λόγω ποικίλων προβλημάτων. Το φθινόπωρο του 2003 σε πλειστηριασμό που έγινε στο Υπ/μα Αγροτικής Τράπεζας Γρεβενών, η μονάδα πουλήθηκε στην εταιρεία ALFA WOOD AE, εντάχθηκε στο αναπτυξιακό νόμο και επαναλειτούργησε.

  

2002, 22 Σεπτεμβρίου : Εγκαινιάζεται το νέο σύγχρονο κτίριο της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Γρεβενών. Έτσι η πόλη αποκτά επί τέλους μία Βιβλιοθήκη για τους πολίτες και την νεολαία της.

2003, Σεπτέμβριος : Ανακοινώνεται από το Υπ. Υγείας η αξιοποίηση του παλιού νοσοκομείου Γρεβενών με την ίδρυση Κέντρου Ψυχικής Υγείας για το Νομό Γρεβενών και την Δυτική Μακεδονία. Το κτίριο τελικά εγκαταλείφθηκε.

(περισσότερα στο ειδικό αφιέρωμα εδώ : http://grebena.blogspot.com/2019/02/to.html?view=sidebar )

 

 

---

[1] Τα ιστορικά στοιχεία αναδεικνύουν το γεγονός ότι ο Μπούσιος υπήρξε ένθερμος οπαδός του Νεοτουρκικού κινήματος αφού πίστευε στην οθωμανική ισότητα που επικαλούνταν και ότι μέσω αυτής το ελληνικό στοιχείο που ήταν υπό τον ζυγό και υπο συνεχών διώξεων θα επικυριαρχούσε του τούρκου κατακτητή! Πολλές είναι οι εκδοχές γιατί είχε αυτή την πεποίθηση. Είτε για προσωπικούς λόγους, είτε λόγω των σχέσεων με το καθεστώς, είτε λόγω συνειδητής πλάνης. Μάλιστα από μερικούς (π.χ.Δραγούμης) γίνονταν και σκέψεις περί αναβίωσης του Βυζαντίου με τέτοιο τρόπο! Η καλλιέργεια αγαθών σχέσεων ήταν ένα πρώτο σχόλιο που έκαναν επι αυτών των θεμάτων. Περιττό να σημειωθεί ότι αυτά τα ψευδεπίγραφα οράματα έγιναν άμεσα σκόνη.