Οι… Ιντιάνα Τζόουνς των μυστικών υπηρεσιών στο κυνήγι του Μεγάλου Αλέξανδρου!
Ρεπορτάζ Γιώργος Τράγκας
O γερόλυκος του ρεπορτάζ, καταξιωμένος στον δημοσιογραφικό χώρο και εσχάτως απαξιωμένος (γίνεται συστηματική προσπάθεια απαξίωσής του από όλους τους πολιτικούς χώρους) επειδή δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα συγκεκριμένων ισχυρών πολιτικών χώρων, Γιώργος Τράγκας, μέσα από το τελευταίο τεύχος του Crash αποκαλύπτει όλο το παρασκήνιο των μυστικών επιχειρήσεων…
του υπουργείου Πολιτισμού και της ΕΥΠ για τον εντοπισμό αρχαιοτήτων στις διεθνείς αγορές αρχαιοκάπηλων.
Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο ρεπορτάζ, το οποίο αγγίζει πτυχές του τάφου της Αμφίπολης, οι οποίες για «άγνωστους» λόγους συνεχίζουν να παραμένουν εκτός της ευρείας δημοσιότητας, δημιουργώντας εύλογα ερωτήματα…
Οι περιπέτειες του Ιντιάνα Τζόουνς για την αναζήτηση της χαμένης κιβωτού και άλλων ανεκτίμητης αξίας αρχαιολογικών θησαυρών ενδεχομένως ωχριούν μπροστά στον πόλεμο που υπήρξε (και σίγουρα υπάρχει ακόμα) μεταξύ των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών και των διεθνών κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας. Οι πληροφορίες (και οι ελπίδες) ότι στην Αμφίπολη βρίσκεται ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου –και αυτό θα μπορούσε να είναι η μεγαλύτερη αρχαιολογική ανακάλυψη του αιώνα- προκάλεσε επί πέντε χρόνια ατέλειωτες ώρες… παρακολούθησης τηλεφώνων, επαφές με «αστέρες» της διεθνούς αρχαιοκαπηλίας, δαπάνες σε μυστικά κονδύλια αρκετών εκατομμυρίων ευρώ.
Από την εποχή του Αντώνη Σαμαρά στο υπουργείο Πολιτισμού έως και σήμερα, που η σκαπάνη των αρχαιολόγων φέρνει διαδοχικά τμήματα της Αμφίπολης στο φως, υπήρξαν αθέατες επιχειρήσεις της αστυνομίας και της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, προκειμένου να διαπιστωθεί αν αυτή η περιοχή είχε συληθεί στο παρελθόν και είχαν μεταφερθεί αρχαιότητες στο εξωτερικό ή αν υπήρχε η πιθανότητα να εντοπιστούν επιτέλους «κομμάτια» από τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Και αυτό γιατί πάντα υπήρχαν ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ότι είχε βρεθεί η τελευταία κατοικία του Μακεδόνα στρατηλάτη και είχε λεηλατηθεί από διεθνείς συμμορίες. Όπως και τώρα, πολλά λέγονται για το αν έχει παραβιαστεί στο παρελθόν το εσωτερικό της Αμφίπολης.
Το Crash αποκαλύπτει σήμερα ότι από το 2010-2011 στελέχη του υπουργείου Πολιτισμού εντόπισαν χιλιάδες(!) μακεδονικά ευρήματα στα χέρια αρχαιοκάπηλων, μερικά από τα οποία τα χαρακτήρισαν μοναδικά και μείζονος αρχαιολογικής σημασίας!
Ο κλεμμένος μακεδονικός θησαυρός από ολόχρυσες πανοπλίες, χρυσά ξίφη και φαρέτρες, χρυσά στεφάνια, περιδέραια. Περικάρπια και δαχτυλίδια, η ποσότητα και η ποιότητα των ευρημάτων, που είδαν να κυκλοφορούν στη μαύρη αγορά, έδειχναν σύληση τάφου ή τάφων επιφανών και έφεραν στα μυαλά και τα στόματα των ανθρώπων του ΥΠΠΟ ηχηρότατα ονόματα, όπως αυτό του Μ. Αλεξάνδρου και της μητέρας του, Ολυμπιάδας!
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες του Crash από πηγές της ΕΥΠ και της ΕΛΑΣ, υπήρξε μια πενταετής και, δυστυχώς, άκαρπη περιπέτεια στελεχών και πρακτόρων των ελληνικών υπηρεσιών, που έδρασαν με κίνδυνο της ζωής τους μέσα στα διεθνή κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας. Εκεί όπου διακινούνται ιλιγγιώδη χρηματικά ποσά και όπου «συχνάζουν» και έμποροι όπλων ή ναρκωτικών. Υπήρξαν όμως, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, «παραλείψεις» και «αδυναμίες» εντοπισμού από τις αρχές των Ελλήνων συνεργών τους, που συνθέτουν έναν πυκνό ιστό ευθυνών για πολιτικούς, στελέχη της ΕΥΠ και της ΕΛΑΣ.
Ακόμη κι αν ο τάφος της Αμφίπολης αποδειχθεί ότι δεν είναι συλημένος, το έγκλημα της σύλησης έχει συντελεστεί σε κάποια άλλα μακεδονικά μνημεία, κι είναι ένα κακούργημα που έχει πολλούς «ενόχους», ενώ συγχρόνως έχουν δαπανηθεί για τις έρευνες σημαντικότατα ποσά, περίπου 2,5 εκατ. Ευρώ. Οι φωτογραφίες που δημοσιεύουμε σε αυτό το αποκλειστικό ρεπορτάζ προέρχονται από αρχαιότητες που φωτογραφήθηκαν κατά την επίδειξή τους από αρχαιοκάπηλους, που τις πωλούσαν!
Η ανασκαφή της Αμφίπολης και το αθέατο «δράμα»
Ο τάφος της Αμφίπολης και οι εικασίες για το πρόσωπο που «κατοικεί» εντός των περίτεχνων θαλάμων του κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον του παγκόσμιου κοινού αλλά και της επιστημονικής κοινότητας που παρακολουθεί φτυαριά φτυαριά όσα φέρνει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη, μέσω των συχνών ανακοινώσεων και του θαυμάσιου φωτογραφικού υλικού.
Οι τοποθετήσεις των ειδικών, οι εικασίες των απλών ανθρώπων αλλά ακόμη και η έντονη μυστικιστική παραφιλολογία δίνουν και παίρνουν, όπως συμβαίνει πάντα με τα μεγάλα αινίγματα κάθε τύπου, οι Καρυάτιδες και οι Σφίγγες, όμως, κρατάνε προς το παρόν τα μυστικά τους, επιτείνοντας την αγωνία και καθυστερώντας τη «λύση του δράματος».
Πέραν όμως από τις υψηλές προσδοκίες στην ορατή όψη του μυστηρίου, υπάρχει και το «δράμα» που δεν έχει δει το φως της δημοσιότητας. Πίσω από τα αρχαία μάρμαρα και τα μυστικά τους, αλλά και το ενδεχόμενο ο τάφος να είναι συλημένος, υπάρχουν μια σειρά ερωτήματα και ευθύνες προς διερεύνηση.
Είναι, άλλωστε, κοινό μυστικό ότι οι πολυτελείς μακεδονικοί τάφοι και τα κτερίσματα τους, τα οποία για την Πλειονότητα των Ελλήνων είναι θαυμαστά απομεινάρια της κληρονιμιάς μας που πρέπει να συντηρηθούν και να γίνουν τόπος επίσκεψης για την παγκόσμια κοινότητα,για κάποιους άλλους αποτελούν πολύ ιδιαίτερα αντικείμενα «εμπορίου». «Εμπόριο» στο οποίο εμπλέκονται αδίστακτα διεθνή κυκλώματα αρχαιοκάπηλων, τράπεζες και τεράστιες τραπεζικές θυρίδες και ένα ολόκληρο «οικοσύστημα» που καθιστά δυνατές αυτές τις «μαύρες συναλλαγές».
Όσο για την Ελλάδα, με το πλήθος αρχαίων μνημείων και τις «ξεχαρβαλωμένες» υποδομές και υπηρεσίες, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι αποτελεί το αγαπημένο πεδίο δράσης των κυκλωμάτων αυτών που αιώνες τώρα καταφέρνουν να ξεθάβουν για ιδίον όφελος τους μοναδικούς και αναντικατάστατους θησαυρούς που κρύβει στα σπλάχνα της η απροστάτευτη, δυστυχώς, ελληνική γη.
Η άφιξη της «είδησης» για τα μακεδονικά αντικείμενα στο ΥΠΠΟ
Σύμφωνα με πληροφορίες του CRASH,στις αρχές του έτους 2009 έφτασαν στο υπουργείο Πολιτισμού πληροφορίες για αρκετά χρυσά αντικείμενα, ανεκτίμητης αρχαιολογικής, ιστορικής και εθνικής αξίας, τα οποία Έλληνες αρχαιοκάπηλοι θα διακινούσαν στο εξωτερικό μέσω μεγάλων και πολύ καλά οργανωμένων διεθνών διαύλων αρχαιοκαπηλίας.
Όπως αναφέρθηκε τότε, τα συγκεκριμένα αντικείμενα προέρχονταν από λεηλασία αρχαίων μακεδονικών τάφων στην ελληνική επικράτεια. Το υπουργείο Πολιτισμού ενήργησε αμέσως και σύντομα επιβεβαίωσε αυτές τις πληροφορίες. Το σοβαρό θέμα φαίνεται να χειρίσθηκε προσωπικά ο Αντώνης Σαμαράς, ως ο τότε υπουργός Πολιτισμού, ο οποίος γνωστοποίησε τις σχετικές πληροφορίες στον τότε αρχηγό της ΕΛΑΣ, Βασίλη Τσιατούρα. Με εντολές και οδηγίες του τελευταίου, άρχισαν να διεξάγονται κάποιες έρευνες σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας για συλλογή περαιτέρω πληροφοριών. Η όλη υπόθεση χαρακτηρίσθηκε ως «κλειστή» και πέρα από τον αρχηγό της ΕΛΑΣ ενήμεροι ήταν ο τότε αστυνομικός διευθυντής Θεσσαλονίκης και οι δύο αξιωματικοί, οι οποίοι ουσιαστικά πραγματοποιούσαν τις έρευνες.
Μετά από μερικούς μήνες, οι αξιωματικοί της ΕΛΑΣ δεν είχαν καταφέρει να συγκεντρώσουν ουσιαστικές πληροφορίες και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μακεδονικά αρχαία ευρήματα δεν εντοπίσθηκαν στην Ελλάδα και πολύ περισσότερο ότι δεν διακινήθηκαν στο εξωτερικό, ενώ μάλλον έφτασαν και στο σημείο να αμφισβητούν ακόμη και την ύπαρξή τους.
Ο άνθρωπος «κλειδί»
Στο χρονικό αυτό σημείο τέλματος των ερευνών κάνει την εμφάνισή του στο υπουργείο Πολιτισμού κάποιος ιδιώτης από τη Θεσσαλονίκη, γνώστης επί αυτού του τύπου ευρημάτων και των κυκλωμάτων διακίνησής τους, ο οποίος ισχυρίσθηκε ότι έχει στη διάθεσή του τα στοιχεία δύο ατόμων, βοσκών στο επάγγελμα, που γνωρίζουν το μέρος όπου βρισκόταν μεγάλος μακεδονικός τάφος. Ανέφερε, ακόμα ότι οι δύο βοσκοί ισχυρίζονται ότι είχαν εισέλθει επανειλημμένως στον τάφο και είχαν αφαιρέσει αρκετά χρυσά αντικείμενα, τα οποία σκόπευαν να μετατρέψουν-λιώσουν σε μάζα χρυσού, για να την εμπορευθούν. Από την περιγραφή των αντικειμένων εκτιμήθηκε ότι υπήρχε μεγάλη πιθανότητα ο τάφος να ήταν εκείνος του Μ. Αλεξάνδρου ή της μητέρας του, Ολυμπιάδας.
Όπως ήταν φυσικό, αυτό προκάλεσε συναγερμό στα υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Πολιτισμού και, βεβαίως, στον τότε υπουργό – σημερινό πρωθυπουργό. Από μια πρώτη έρευνα και προσπάθεια, τόσο του υπουργείου Πολιτισμού όσο και των αρμόδιων αξιωματικών της ΕΛΑΣ, διαπιστώθηκε ότι οι δύο βοσκοί δήλωναν σχετική άγνοια, η οποία μέχρι ενός σημείου θα ήταν και δικαιολογημένη, αν οι πληροφορίες ήταν ακριβείς, με συνέπεια να εμφανίζονται απρόθυμοι να συνεργασθούν και να εμπλακούν με κρατικές αρχές και αστυνομία, αντιλαμβανόμενοι ότι η όποια αποκάλυψή τους θα τους ενοχοποιούσε, ενώ παράλληλα θα έχαναν και τα πολύτιμα αντικείμενα που είχαν στα χέρια τους.
Η ΕΥΠ στο κυνήγι των αρχαιοκάπηλων
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, κρίθηκε αναγκαία η εμπλοκή της ΕΥΠ στην υπόθεση, επειδή διέθετε την τεχνική δυνατότητα παρακολούθησης των τηλεφωνικών επικοινωνιών των δύο βοσκών-«στόχων», για να αποκαλυφθεί το τι γνωρίζουν, αλλά και να ελέγχονται οι όποιες κινήσεις τους μέσω των τηλεφωνικών τους στιγμάτων, με την ελπίδα και τον διακαή πόθο ότι θα επισκέπτονταν κάποια στιγμή το σημείο του τάφου!
Στα μέσα Αυγούστου 2009, ο Αντώνης Σαμαράς επικοινωνεί με τον τότε διοικητή της ΕΥΠ Δημήτριο Παπαγγελόπουλο και αποστέλλει άτομο της απολύτου εμπιστοσύνης του να ενημερώσει και να συνεργασθεί με τα αρμόδια στελέχη της ΕΥΠ, αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία στη στεγανότητα και στη διακριτικότητα των ερευνών.
Την υπόθεση ανέλαβε προσωπικά ο τότε α΄ υποδιοικητής και αρμόδιος του επιχειρησιακού τομέα της ΕΥΠ Σεραφείμ Τσιτσιμπής, ο οποίος κίνησε τις διαδικασίες και έθεσε υπό συνεχή παρακολούθηση τους δύο βοσκούς. Συγχρόνως, ανέθεσε σε επιχειρησιακό στέλεχος της ΕΥΠ στη Θεσσαλονίκη να ασχοληθεί με τη συλλογή κάθε στοιχείου και πληροφορίας γύρω από τους δύο βοσκούς-στόχους, ενώ παράλληλα οργάνωσε αναζήτηση πληροφοριών για μακεδονικά ευρήματα στην Ελλάδα, μέσω των ειδικών δικτύων της Υπηρεσίας.
Όπως κατέδειξε η έρευνα της ΕΥΠ, στις τηλεφωνικές συνομιλίες των δύο βοσκών, γινόνταν αναφορά σε κάποιο χώρο, αλλά περισσότερο διαφάνηκε η προσπάθεια τους να βρουν κάποιον έμπιστο αγοραστή για ποσότητα χρυσού που κατείχαν χωρίς να περιγράφουν ή να αναφέρουν το είδος του χρυσού. Το ίδιο διάστημα, κάποιες πηγές της ΕΥΠ ανέφεραν ότι είχαν αντιληφθεί εμπόριο – μαύρη αγορά και διακίνηση αρχαίων αντικειμένων (κυρίως νομισμάτων) προς το εξωτερικό.
Η υποβάθμιση των ερευνών και η αναζωπύρωση έναν χρόνο μετά
Οι πρόωρες εθνικές εκλογές του Οκτωβρίου 2009 έφεραν στην κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ και την άμεση αλλαγή διοίκησης στην ΕΥΠ. Ο Τσιτσιμπής παραδίδει τον φάκελο με την υπόθεση στον αντικαταστάτη του, Φώτη Παπαγεωργίου. Ο τελευταίος παρέδωσε τον χειρισμό σε άλλο στέλεχος της Γ΄ Διεύθυνσης. Οι τηλεφωνικές παρακολουθήσεις και οι σχετικές έρευνες σταμάτησαν για ένα διάστημα, ενώ το θέμα φάνηκε ότι «παγώνει» τόσο για την ΕΛΑΣ όσο και για το υπουργείο Πολιτισμού.
Χρειάστηκε ένας χρόνος, το 2010, προκειμένου ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου να αναθέσει στον διοικητή της ΕΥΠ, Κωνσταντίνο Μπίκα, και στον αρχηγό της ΕΛΑΣ, Λευτέρη Οικονόμου, τη διερεύνηση για τη δυνατότητα ανάκτησης αρχαίων ευρημάτων και τον εντοπισμό μακεδονικών τάφων. Αυτό συνέβη ύστερα από εισήγηση του τότε υπουργού Πολιτισμού Παύλου Γερουλάνου, ο οποίος με τη σειρά του είχε ενημερωθεί και επηρεασθεί σημαντικά από τη γ.γ. του υποργείου, Λίνα Μενδώνη, και από γυναίκα σύμβουλό του. Η γυναίκα σύμβουλος ήταν το ίδιο πρόσωπο που είχε εμπιστευθεί και χρησιμοποιήσει ο Αντώνης Σαμαράς για να συνεργασθεί με την ΕΥΠ για το ίδιο περίπου θέμα, τον Αύγουστο του 2009.
Η σύμουλος, με τη συμπαράσταση και τη βοήθεια της Λίνας Μενδώνη, η οποία είχε διατελέσει και παλαιότερα (1999-2004) γ.γ. του ίδιου υπουργείου, πραγματοποίησε διάφορες έρευνες στο εξωτερικό και εντόπισε αρχαία μακεδονικά ευρήματα σε διάφορες χώρες, βασιζόμενη κυρίως στις πληροφορίες και στις επαφές του ιδιώτη από τη Θεσσαλονίκη, ο οποίος είχε παραπέμψει στους δύο βοσκούς.
Οι άνθρωποι του ΥΠΠΟ εμφανίζονται ως «αγοραστές»
Η απόφαση που πάρθηκε ήταν τολμηρή. Με τη συνδρομή της ΕΛΑΣ και της ΕΥΠ, προκειμένου να υπάρξει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ασφάλεια, οι άνθρωποι του υπουργείου Πολιτισμού θα προσέγγιζαν τα μεγάλα κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας και θα προσπαθούσαν να διεισδύσουν σε αυτά, υποδυόμενοι τους ενδιαφερόμενους ή εξουσιοδοτημένους για την αγορά των αντικειμένων.
Όπως συζητήθηκε και αποφασίστηκε, για να επιτευχθεί αυτός ο ρόλος τους θα έπρεπε να εμφανίζονται και να υποστηρίζονται από πειστικό προφίλ εχεμύθειας και αποδείξεις μεγάλης οικονομικής επιφάνειας, αφού μόνο με αυτές τις προυποθέσεις-εγγυήσεις τα έμπειρα και καχύποπτα μέλη των κυκλωμάτων θα δέχονταν να συζητηθούν και να διαπραγματευθούν, φοβούμενοι πάντοτε ότι πίσω από κάθε υποψήφιο αγοραστή μπορεί να κρύβονται κρατικές αρχές ή υπηρεσίες ασφαλείας.
Τη λεπτή αυτή υπόθεση χειρίσθηκαν, σύμφωνα με πληροφορίες, ο αρχηγός της ΕΛΑΣ, Λ. Οικονόμου, και ο α΄ υποδιοικητής της ΕΥΠ, Φ. Παπαγεωργίου, μεταξύ των οποίων αναπτύχθηκε και στενή συνεργασία.
Προβλήματα, κωλυσιεργίες και «παραλείψεις»
Οι άνθρωποι του υπουργείου Πολιτισμού διαπίστωσαν σύντομα, όπως λένε, ότι δεν υπήρχε πρόοδος σε όλες αυτές τις ενέργειες και τις έρευνες. Επίσης ανέφεραν ότι δεν είχαν πρόσβαση και ενημέρωση γύρω από το περιεχόμενο της παρακολούθησης εμπλεκόμενων προσώπων. Ουσιαστικά, δεν προέκυψε τίποτα αξιοποιήσιμο και εκμεταλλεύσιμο.
Απροστάτευτοι στο «στόμα του λύκου»
Στις αποστολές των στελεχών του ΥΠΠΟ στο εξωτερικό τα αρχικά προβλήματα ελλιπούς συνεργασίας εντάθηκαν. Δεν τους παρασχέθηκε (όπως ανέφεραν πηγές του CRASH) καμιά προστασία στην ασφάλειά τους και δεν τους δόθηκαν ούτε καν στοιχειώδεις οδηγίες «απεμπλοκής», ενώ δεν υπήρξε και καμία τεχνική υποστήριξη με χρήση κάποιων ειδικών μέσων. Ούτε βέβαια εκδηλώθηκε και καμιά προσπάθεια για τη δημιουργία καλυπτικής και παραπλανητικής ιδιότητας για τα εκτιθεμένα πρόσωπα του υποργείου Πολιτισμού, τα οποία όμως έθεσαν τους εαυτούς τους σε κίνδυνο προσεγγίζοντας μέλη των κυκλωμάτων, χρησιμοποιώντας στοιχεία και έγγραφα κάποιων φίλων ή πρόθυμων τρίτων.
Οι πρώτες επιτυχίες
Παρά τις δυσκολίες, τα συγκεκριμένα στελέχη του υπουργείου Πολιτισμού κατάφεραν να δημιουργήσουν και να καλλιεργήσουν επαφές με μέλη αρκετών κυκλωμάτων, επιτυγχάνοντας να κερδίσουν την εμπιστοσύνη τους και ρισκάροντας πάντοτε την προσωπική τους ασφάλεια.
Η «εμπιστοσύνη» των διεθνών αρχαιοκαπήλων αποδείχθηκε μέσα από την ασυνήθιστη για τα δεδομένα αυτών των κυκλωμάτων επίδειξη αρκετών αντικειμένων ή φωτογραφιών τους, γεγονός που έδειχνε τη διάθεσή τους να προχωρήσουν στις πωλήσεις των αντικειμένων έναντι πολύ υψηλών χρηματικών ποσών (πολλών εκατομμυρίων ευρώ). Στο συγκεκριμένο χρονικό σημείο όμως απαιτήθηκε η απόδειξη της οικονομικής ευρωστίας των «αγοραστών».
Το internet banking και ο λογαριασμός που… άργησε!
Έπειτα από πολλές συζητήσεις και διαβουλεύσεις, επιλέχθηκε ως λύση η επίδειξη χρημάτων μέσω internet banking, την οποία αποδέχθηκαν οι αρχαιοκάπηλοι και είχε τις δυνατότητες να δημιουργήσει η ΕΥΠ, όπως διαβεβαίωσαν στελέχη της.
Ωστόσο, στη συνέχεια, τόσο η ΕΥΠ όσο και η ΕΛΑΣ δήλωσαν αδυναμία δημιουργίας του ηλεκτρονικού λογαριασμού, με συνέπεια να εκπνεύσουν και οι τελευταίες προθεσμίες. Μαζί τους χάθηκε η δυνατότητα δρομολόγησης της συναλλαγής, στη φάση της οποίας υπήρχαν «στο τραπέζι» αντικείμενα ή ακόμα και φωτογραφίες τους ως πειστήρια του εγκλήματος. Τότε ήταν δυνατή η σύλληψη και η καταδίκη των αρχαιοκάπηλων, με αποτέλεσμα την εξάρθρωση του κυκλώματος. Αφού πλέον εξέπνευσε και η τελευταία προθεσμία, οι αρχαιοκάπηλοι εξαφανίσθηκαν.
«Μάχες» υπηρεσιών για το ποιός θα πατήσει πρώτος πόδι
Σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Πολιτισμού, οι αρμόδιοι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της ΕΛΑΣ και της ΕΥΠ δεν περιορίσθηκαν μόνο στις πολλές και ατέρμονες κωλυσιεργίες τους, αλλά προχώρησαν σε δικές τους παράλληλες και κλειστές έρευνες για τον εντοπισμό μελών των κυκλωμάτων στο εσωτερικό της χώρας και των τοποθεσιών των χωρών-τάφων, προκειμένου να «φτάσουν πρώτοι». Και όλα υτά χωρίς ποτέ να ενημερώσουν το υπουργείο Πολιτισμού ως επεβάλλετο το καθήκον τους αλλά και σχετικός Ν. 3658/2008. Όμως, χωρίς τη συνδρομή του ΥΠΠΟ, δεν κατάφεραν τίποτε, πέρα από το ότι, τελικώς, επηρέασαν αρνητικά και τις όποιες προσπάθειες των ανθρώπων του υπουργείου, μέσα από την αποκάλυψη πιθανών εκμεταλλεύσιμων στοιχείων και της όποιας ενδεχόμενης παραπληροφόρησης.
Τα οικονομικά στο «κυνήγι του θησαυρού»
Αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνη τη χρονική περίοδο κάθε τάφος της συγκεκριμένης εποχής και αυτής της σημασίας είχε «επικηρυχθεί» με το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 5.000.000 ευρώ, όμως αυτό το γεγονός δεν απέφερε καρπούς.
Ωστόσο σημαντικό αλλά και διερευνήσιμο οικονομικό στοιχείο της όλης υπόθεσης αποτελεί η, με ενέργειες του τότε υποργού Πολιτισμού, εξασφάλιση κονδυλίου ύψους 1.200.000 ευρώ, το οποίο μεταφέρθηκε άτυπα στη διάθεση της ΕΥΠ, αποκλειστικά και μόνο για τις επιχειρησιακές ανάγκες της υπόθεσης. Το συγκεκριμένο χρηματικό ποσό δόθηκε στην κυριολεξία «κάτω από το τραπέζι» στην ΕΥΠ, χωρίς αυτό να φαίνεται ότι διατέθηκε μέσω των ειδικών κωδικών του υπουργείου Οικονομικών, αφού το υπουργείο Πολιτισμού δεν διαθέτει την ευχέρεια διαχείρισης μυστικών-απορρήτων κονδυλίων.
Μάλιστα, ο τότε υπουργός Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, Χρήστος Παπουτσής, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι ποσό 1.200.000 ευρώ (ισόποσο δηλαδή εκείνου που εξασφάλισε άτυπα ο υπου ργός Πολιτισμού) προβλέφθηκε για το έτος 2010 και ήταν στη διάθεση της ΕΥΠ για σημαντική και εθνικής σημασίας επιχείρηση που βρισκόταν σε εξέλιξη και αναλόγως της έκβασής της θα αναλωνόταν ή θα μεταφερόταν στο επόμενο έτος και θα παραδιδόταν στον επόμενο διοικητή της ΕΥΠ.
Η ιστορία του 1.200.000 δεν σταματά εδώ. Συνέχεια στο συγκεκριμένο οικονομικό θέμα δίνεται την 1-4-2013, με την κατάθεση του τότε διοικητή της ΕΥΠ, Κ. Μπίκα, στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής για τη Λίστα Λαγκάρντ, όπου ανέφερε, μεταξύ των άλλων, ότι το χρηματικό ποσό που είχε αναφερθεί από τον Χρήστο Παπουτσή στη Βουλή παραδόθηκε από τον ίδιο στον αντικαταστάτη του, Θεόδωρο Δραβίλλα, με σχετικό πρωτόκολλο.
Εντοπίζεται, λοιπόν, σημαντικό οικονομικό θέμα, το οποίο μένει να διευκρινισθεί από τη σημερινή διοίκηση της ΕΥΠ, αλλά είναι άξιον απορίας το γεγονός ότι κανένας βουλευτής από κανένα κόμμα δεν ζήτησε μέχρι σήμερα κάποια εξήγηση, ενώ φέρεται να διατέθηκαν στην ΕΥΠ, κατά τη διάρκεια του 2010, δύο μεγάλα και ισόποσα κονδύλια του 1.200.000 ευρώ, το ένα «άτυπα» από το υπουργείο Πολιτισμού και το άλλο με τον προβλεπόμενο τρόπο από το Υπουργείο Οικονομικών.
Τα ερωτήματα πολλά. Δαπανήθηκαν ή όχι αυτά τα συνολικά 2.400.000 ευρώ; Aν όχι, βρίσκονται στη διάθεση της Υπηρεσίας; Πόσο «συμπτωματική» ήταν η διάθεση του ίδιου μεγάλου χρηματικού ποσού από δύο διαφορετικές πηγές προέλευσης; Mήπως διατέθηκαν όλα τα χρήματα ή μέρος τους για άλλους επιχειρησιακούς σκοπούς και αν ναι, για ποιούς;
Παράξενες καταστάσεις
Ακόμη και σήμερα (όπως αναφέρουν έγκυρες πηγές του CRASH) υπάρχουν στελέχη του υπουργείου Πολιτισμού που έχουν συγκεντρώσει όλα τα στοιχεία και την αλληλογραφία της εποχής και σκέπτονται να καταφύγουν στον εισαγγελέα, προκειμένου να αναφέρουν ότι τη διετία 2010-2011 η ΕΛΑΣ και η ΕΥΠ Ααδιαφόρησαν, απαξίωσαν και μάλλον δημιούργησαν εμπόδια στις προσπάθειες στελεχών του υπουργείου Πολιτισμού να διεισδύσουν σε κυκλώματα αρχαιοκαπήλων και να εντοπίσουν αρχαία μακεδονικά αντικείμενα, που ίσως αποκάλυπταν τον χώρο ή τους χώρους προέλευσης (τάφους), που θα είχαν τεράστια εθνική σημασία.
Περιέργως, όπως επιμένουν οι πηγές στο ΥΠΠΟ, οι δύο υπηρεσίες εμφανίσθηκαν απρόθυμες ή αποδείχθηκαν ανίκανες να κινητοποιηθούν και να ενεργήσουν ανάλογα με τη σοβαρότητα του θέματος. Οι ίδιες πηγές ισχυρίζονται ότι τα μεγάλα και καλά οργανωμένα κυκλώματα διακίνησαν στο εξωτερικό τον μεγαλύτερο αριθμό (χιλιάδες) και όγκο αρχαίων μακεδονικών αντικειμένων που προέρχονταν από σύληση τάφου ή τάφων στο ελληνικό έδαφος.
Αντίθετα, όπως αναφέρουν πηγές του CRASH, τα στελέχη του υπουργείου Πολιτισμού επέδειξαν αξιοθαύμαστο θάρρος, ενδιαφέρον και επιμονή, θέτοντας σε κίνδυνο την προσωπική ασφάλεια, χωρίς καμία υποστήριξη και προστασία, διείσδυσαν σε μεγάλα κυκλώματα αρχαιοκαπήλων, με αποτέλεσμα να διαπιστωθεί η σχέση τους με Έλληνες αρχαιοκάπηλους, από τη δράση των οποίων και προέρχονταν τα περισσότερα μακεδονικά αντικείμενα που μπόρεσαν να δουν και να «διαπραγματευτούν», γεγονός που σημαίνει ότι μακεδονικοί τάφοι στην Ελλάδα έχουν συληθεί.
Ο υιός Μιλόσεβιτς: Nαρκωτικά, όπλα και… αρχαία
Αξίζει να αναφερθεί ότι αρκετά μέλη των κυκλωμάτων αρχαιοκαπηλίας ισχυρίζονται ότι πολλά από τα συγκεκριμένα μακεδονικά αντικείμενα διακινούνται στο εξωτερικό ως «αντάλλαγμα» για ναρκωτικά, όπλα και άλλα προιόντα εγκληματικής δραστηριότητας.
Ως ένα από τα μεγάλα ονόματα σε τέτοιου είδους δραστηριότητες θεωρείται ο Μάρκο Μιλόσεβιτς, γιος του Σλόμποταν Μιλόσεβιτς, ο οποίος, μετά την πτώση του καθεστώτος, διέφυγε το 2000 στη Ρωσία, όπου βρισκόταν ο θείος του, Μπόρισλαβ Μιλόσεβιτς, ως πρέσβης της Σερβίας. Ο Μάρκο Μιλόσεβιτς εξασφάλισε πολιτικό άσυλο από τους Ρώσους το 2006 και έκτοτε επισκέπτεται τακτικά την Ελλάδα.
Μία από τις επισκέψεις του πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 2012. Σε μια περίοδο που υπάρχουν πληροφορίες ότι πραγματοποιήθηκε μια μεγάλη αγορά μακεδονικών αντικειμένων, χωρίς να επιβεβαιώνεται ότι πίσω από αυτή βρισκόταν αυτός ή κάποιοι φίλοι του. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο πατέρας του, Σλόμποταν Μιλόσεβιτς, διατηρούσε συλλογή αρχαίων ελληνικών ευρημάτων, την οποία χρησιμοποιούσε και ως μέσο συγκέντρωσης πλούτου. Έτσι τουλάχιστον ανέφεραν πληροφορίες προς την ΕΥΠ και άλλες δυτικές υπηρεσίες.
«Παραλείψεις» και «σύγχυση αρμοδιοτήτων» και το 2012
Με την επιμονή των ιδίων στελεχών του υπουργείου Πολιτισμού και ιδιαίτερα της γ.γ. Λίνας Μενδώνη, η υπόθεση των αρχαίων μακεδονικών αντικειμένων και κατ’ επέκταση η αναζήτηση των συλημένων τάφων αναδύθηκε ξανά μετά τις εκλογές του 2012. Το υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Προστασίας ασχολήθηκε και πάλι με την υπόθεση και σε αυτό ίσως συνετέλεσε το ότι ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς γνώριζε καλά το θέμα και τη σημασία του από τη θητεία του στο υπουργείο Πολιτισμού.
Η συνέχεια όμως της υπόθεσης συνάντησε, όλως περιέργως, και πάλι εμπόδια. Φαίνεται ότι δημιουργήθηκε κάποια συμπτωματική ή σκόπιμη σύγχυση αρμοδιοτήτων, με συνέπεια να αντιληφθούν ή να ενημερωθούν τα κυκλώματα αρχαιοκαπηλίας για τις κινητοποιήσεις των διαφόρων αρχών και υπηρεσιών και να αδρανοποιηθούν ή να οργανωθούν καλύτερα, λαμβάνοντας συγχρόνως και πρόσθετα μέτρα προστασίας της δράσης τους.
Το πρόσθετο αρνητικό στοιχείο στην όλη υπόθεση είναι ότι δεν βρέθηκε ή τουλάχιστον λέγεται ότι δεν βρέθηκε ο σχετικός και σίγουρα ογκώδης φάκελος της ΕΥΠ.
Αν αυτό ισχύει, η σημερινή διοίκηση της διέταξε κάποια έρευνα-ΕΔΕ;
O Yπουργός επέδειξε ενδιαφέρον για την ανεύρεση του φακέλου;
Zήτησε απόδοση ευθυνών για την απώλειά του;
Ένας εκπληκτικός «θησαυρός» στα χέρια των αρχαιοκάπηλων
Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι τα στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού εντόπισαν χιλιάδες μακεδονικά ευρήματα στα χέρια των αρχαιοκαπήλων, κάποιους από τους οποίους μπόρεσαν να ταυτοποιήσουν και ήταν στην πλειονότητά τους Ρώσοι και Ουκρανοί.
Μερικά από αυτά χαρακτηρίζονται μοναδικά και μείζονος αρχαιολογικής σημασίας, όπως οι ολόχρυσες πανοπλίες, χρυσά ξίφη και φαρέτρες, χρυσά στεφάνια, περιδέραια, περικάρπια, δαχτυλίδια κ.λ.π. Ανεκτίμητα ευρήματα, δείγματα μόνο των οποίων αποτελούν μερικές φωτογραφίες που δημοσιεύει το CRASH.
Θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι, ήδη, αυτές οι πληροφορίες και οι λίγες γωτογραφίες που δημοσιεύουμε δεν ήταν καθόλου εύκολο να συγκεντρωθούν, καθώς η συλλογή τους μέσα από τα χέρια των αρχαιοκάπηλων υπήρξε εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Η ακολουθούμενη πάγια τακτική των κυκλωμάτων είναι ότι «βλέπει μόνον εκείνος που αγοράζει», ενώ σε περίπτωση διαρροής πληροφοριών ενεργοποιούνται αμέσως οι πλέον οδυνηρές συνέπειες για εκείνον που σπάει αυτόν τον «κανόνα».
Σε κάθε περίπτωση, η δράση των συγκεκριμένων κυκλωμάτων εντάσσεται στο διασυνοριακό οργανωμένο έγκλημα αρχαιοκαπηλίας και στο σύνολό τους χαρακτηρίζονται και συνιστούν εγκληματικές οργανώσεις. Η αναποτελεσματικότητα των υπηρεσιών που ασχολήθηκαν φαίνεται και από το γεγονός ότι δεν εντοπίστηκαν ούτε συνελήφθησαν αρχαιοκάπηλοι στο εσωτερικό της χώρας. Δεδομένη, όμως, ήταν η μεγάλη παρουσία και δράση των συγκεκριμένων κυκλωμάτων στην Ελβετία (όπου υπάρχουν οι τεράστιες θυρίδες στις ελβετικές τράπεζες, ικανές να αποκρύψουν και να διαφυλάξουν με ασφάλεια ανάλογα αντικείμενα). Παρ΄όλα αυτά, δεν κινητοποιήθηκαν οι ελβετικές αρχές, πράγμα που θα πραγματοποιούνταν μόνο μέσα από μια γνωστοποίηση-δήλωση ότι πρόκειται για υποθέσεις αρχαιοκαπηλίας και με επίκληση του ελληνο-ελβετικού μνημονίου συνεργασίας για πολιτιστικές κληρονιμιές-περιουσίες.
Η Αμφίπολη και τα ανοιχτά ερωτήματα
Το νήμα των γεγονότων που περιγράφηκαν δίνει κι ένα στίγμα σε σχέση με τις ανασκαφές στην Αμφίπολη. Μπορεί να ειπωθεί ότι εφόσον ο εκεί μακεδονικός τάφος έχει συληθεί τότε πολλά από τα χιλιάδες αρχαία μακεδονικά αντικείμενα που κυκλοφορούν στη μαύρη αγορά από τους αρχαιοκάπηλους σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν από εκεί την προέλευσή τους. Διαφορετικά, θα πρέπει να αναζητηθεί και να εντοπισθεί άλλος ή άλλοι Μακεδονικοί τάφοι, που έχουν συληθεί.
Καθώς η σκαπάνη προχωρά, ακόμη και στην περίπτωση που ο τάφος είναι συλημένος, οι αρχαιολόγοι θα δώσουν κάποιες πειστικές ή μη απαντήσεις στους αρχαίους γρίφους.
Ποιοί όμως θα απαιτήσουν τις απαντήσεις στα σύγχρονα ερωτήματα που πονάνε και που, αν επιβεβαιωθούν τα δυσοίωνα σενάρια, θα πληγώσουν για μία ακόμη φορά τον ελληνικό λαό σε ένα τέτοιο ιστορικής αξίας και εθνικής σημασίας ζήτημα;
Ρεπορτάζ Γιώργος Τράγκας
Πηγή Περιοδικό Crash
Τεύχος 34, Οκτώβρίος 2014