Tom Dempsey International and National Geographic magazine Photographer Seatle, USA

Ο πρόλογος του Tom Dempsey στην έκδοση του Αλέξανδρου Γ. ΤΖΙΟΛΑ για το ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ της Β. ΠΙΝ∆ΟΥ*

Από την κορυφή του όρους Σµόλικα στα βάθη της χαράδρας του Βίκου, τα βουνά της Πίνδου αποτελούν παράδειγµα ενός, παγκοσµίου φήµης, θησαυρού φυσικής οµορφιάς. Τα βουνά της Βόρειας Πίνδου µε σαγήνευσαν για πρώτη φορά το Μάιο του 2001. Για να ενθαρρύνω την προστασία του πολύτιµου οικοσυστήµατος της Πίνδου και την ιστορική κληρονοµιά του, έχω δώσει πολλές φωτογραφίες στον Αλέξανδρο Τζιόλα για δηµοσίευση σε αυτό το βιβλίο. Σχετικά λίγοι είναι οι ξένοι που έχουν ανακαλύψει, πόσο εύκολα µπορεί κάποιος να εξερευνήσει τα άγρια βουνά της Πίνδου µε αυτοκίνητο, λεωφορείο ή πεζός.

Μείνετε σε γοητευτικά παραδοσιακά πέτρινα χωριά, όπως ο Βίκος και το Μικρό Πάπιγκο, που βρίσκονται κάτω από εντυπωσιακούς γκρεµούς µε ασβεστολιθικά πετρώµατα. Εξερευνήστε τη φοβερή χαράδρα του Βίκου, το βαθύτερο φαράγγι στον κόσµο σε αναλογία µε το πλάτος του. Θαυµάστε τα πολλά χαριτωµένα τοξωτά ιστορικά πέτρινα γεφύρια, που συνδέουν τα χωριά στο Ζαγόρι. Σε όλα τα βουνά, αναπτύσσονται σε εκπληκτική ποικιλία αγριολούλουδα όπως ο νάρκισσος, οι µαργαρίτες, οι ορχιδέες και οι παπαρούνες. Κατά την επίσκεψή µου την άνοιξη, τεράστια λιβάδια από υπέροχα µοβ άνθη κρόκου απλώνονται σαν ένα µαγικό χαλί σε όλη την οροσειρά της Τύµφης, σε ένα οροπέδιο δικτυωµένο µε γραφικά µονοπάτια πεζοπορίας και καταφύγια. Οι πιο ευχάριστοι µήνες για πεζοπορία στα βουνά της Πίνδου είναι ο Μάιος, ο Ιούνιος, ο Σεπτέµβριος και ο Οκτώβριος. Οι Έλληνες, γεµίζουν γρήγορα τα καταλύµατα του Ζαγορίου για δύο εβδοµάδες στα µέσα Αυγούστου, την πιο δηµοφιλή, αλλά πιο ζεστή εποχή. Οι µήνες από το Νοέµβριο ως τον Απρίλιο φέρνουν κρύο και χιονοπτώσεις. Ο όγκος του χιονιού δηµιουργείται κατά τη διάρκεια του χειµώνα και την άνοιξη λιώνει για να γεµίσει ξανά ρυάκια και ποτάµια.

Με χαµηλή πυκνότητα πληθυσµού, µακριά από τις δηµοφιλείς κλασσικές ελληνικές τουριστικές διαδροµές, τα Ζαγόρια έχουν µια αξέχαστη αύρα και είναι ένα από τα αγαπηµένα µου µέρη στην Ευρώπη. Για τους επισκέπτες που δεν µιλούν ελληνικά, η µελέτη της γλώσσας και της φρασεολογίας πριν από την επίσκεψη τους στην Ελλάδα βελτιώνει το ταξίδι – διαβάζουν καλύτερα τις πινακίδες και τους χάρτες και µιλούν µε τους κατοίκους της περιοχής. Ευχαριστώ τη Robinson Expeditions (www.robinson.gr) στα Ιωάννινα που καθοδήγησαν τη µικρή οµάδα φίλων µας σε ένα φανταστικό ταξίδι πεζοπορίας µέσω των βουνών της Βόρειας Πίνδου, διανυκτερεύοντας σε γραφικές πανσιόν και ξενοδοχεία στο βουνό. Η Robinson Expeditions πραγµατοποιεί τις περιηγήσεις της µε µεγάλο σεβασµό για τη φυσική και πολιτιστική κληρονοµιά. Ενώ το µεγαλύτερο µέρος των αρχαίων άγριων εδαφών της Ευρώπης άλλαξαν ριζικά µορφή εξαιτίας της ανθρώπινης χρήσης, βαθιά δάση στην Οροσειρά της Πίνδου φιλοξενούν ακόµη λύκους, τσακάλια, και αρκούδες. Τα φυσικά εµπόδια του βουνού βοήθησαν στην αποµόνωση και προστασία του οικοσυστήµατος της Πίνδου και των χωριών, δηµιουργώντας ένα µοναδικό περιβάλλον που γοητεύει τους επισκέπτες. Καθώς τα βουνά της Πίνδου προσελκύουν αναπόφευκτα όλο και περισσότερους επισκέπτες, που επιθυµούν να «δραπετεύσουν» από τη συµφόρηση των αστικών κέντρων, η τουριστική βιοµηχανία θα πρέπει να εφαρµόσει συγκεκριµένα πρότυπα για τη διατήρηση του οικοτουρισµού ώστε να προστατευτούν τα µοναδικά φυσικά και ιστορικά θαύµατα.

Κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, τα δάση της Πίνδου έχουν απειληθεί από τα έργα οδοποιίας, τα λατοµεία, την αποψίλωση δασών, την υπερβολική βόσκιση, τη γεωργία, την υπερβολική συγκοµιδή των φυτών, και πιο πρόσφατα, από τον ορεινό τουρισµό και την ανάπτυξη των χιονοδροµικών θέρετρων. Ο «θάνατος από χίλια κοµµάτια» µπορεί να καταστρέψει γρήγορα τη µεγάλη βιοποικιλότητα εδώ, όπως έγινε και σε άλλα µέρη του κόσµου : Ένα ισχυρό ένστικτο για τα ταξίδια οδήγησε τις ανθρώπινες φυλές στο να περιπλανηθούν µακριά από το αφρικανικό σπίτι τους. Γενετικοί επιστήµονες µελετώντας το DNA επιβεβαιώνουν ότι οι πρόγονοι όλων των ανθρώπων άφησαν την Αφρική και γρήγορα εγκαταστάθηκαν στις µακρινές γωνιές της γης, µέσα στα µόλις τελευταία 60.000 χρόνια, ένα σχετικά σύντοµο χρονικό διάστηµα στην ιστορία της ζωής. Παρά την επιστηµονική και πολιτιστική πρόοδο, οι κοινωνίες εξακολουθούν να αγωνίζονται για την ειρήνη. Τα φυλετικά µας ένστικτα δεν έχουν αλλάξει. Αναγνωρίζουµε, δενόµαστε και συνεργαζόµαστε µέσα στην ίδια οµάδα ή το έθνος µας, αλλά ενστικτωδώς ανταγωνιζόµαστε µε τους ξένους, µερικές φορές βίαια. Είναι η φώτιση δυνατή, µέσω ενός εµπορίου αµοιβαίας εξάρτησης και ενός διεθνούς ταξιδιού γεµάτο σεβασµό;

Οι κοινωνικές συγκρούσεις δεν έχουν επιβραδύνει την ανθρώπινη επέκταση. Στις µέρες µας θερίζουµε τους πόρους της γης τόσο αποτελεσµατικά, ώστε να κινδυνεύουν µε εξαφάνιση άλλα είδη, σε τέτοιο ποσοστό που δεν έχουµε δει από το τέλος των δεινοσαύρων, πριν από 65 εκατοµµύρια χρόνια. Τώρα, επτά δισεκατοµµύρια ανθρώπων φέρνουν τα οικοσυστήµατα της γης σε οριακό σηµείο και συναγωνίζονται τη δύναµη των σεισµών, των ηφαιστείων και των τυφώνων µαζί!

Σήµερα, η ανθρώπινη αναπαραγωγή έχει αλλάξει το 40% του εδάφους της γης µέσω της βοσκής των ζώων, την εκκαθάριση, τη φύτευση, τις πλακοστρώσεις και την οικοδόµηση. Το µισό του συνόλου των δασών που υπήρχαν πριν από 8.000 χρόνια έχει αντικατασταθεί από φάρµες, αγροκτήµατα για βοσκή, φάρµες µε δενδροφυτείες ενός µόνο είδους, ή κατεστραµµένη γη. Για παράδειγµα στην Ελλάδα, οι αγρότες αντικατέστησαν τα ντόπια δάση κέδρων µε απέραντους ελαιώνες στις ορεινές περιοχές, προκαλώντας µια περιβαλλοντική καταστροφή σε µια περίοδο 6.000 ετών: η επιφάνεια του εδάφους παρασύρθηκε, δηµιουργώντας ένα ξηρό, βραχώδες τοπίο, που είναι ορατό σε ένα µεγάλο µέρος της Ελλάδας. Το νησί της Κρήτης στο παρελθόν ήταν κατά το 90% δάση, ενώ τώρα είναι µόνο το 17%.

Στις µέρες µας, µόνο το 12% της επιφάνειας της γης είναι υπό κυβερνητική προστασία, και λιγότερο από το 1% των ωκεανών είναι προστατευόµενο. Στα νερά της γης, το 70% των µεγαλύτερων εµπορικών αποθεµάτων σε ψάρια έχει εξαντληθεί, το έχουν υπερεκµεταλλευτεί ή το έχουν εκµεταλλευτεί πέρα από τη µέγιστη βιώσιµη απόδοση. Τα «αέρια του θερµοκηπίου» που δηµιουργήθηκαν από την ανθρώπινη βιοµηχανία και γεωργία και εισέρχονται στην ατµόσφαιρα του πλανήτη ζεσταίνουν όλο και πιο γρήγορα το κλίµα της γης, πιέζοντας ακόµα περισσότερο τα φυσικά και ανθρώπινα συστήµατα.

Οι άνθρωποι στις µέρες µας κυριαρχούν δυναµικά σε όλα τα άλλα είδη. Τα οικοσυστήµατα δεν µπορούν πλέον να διατηρήσουν το αδιάκοπο ρυθµό της µόλυνσης µας και συλλογή των πόρων. Πρέπει να δράσουµε τώρα για να «αναστήσουµε» το εύθραυστο περιβάλλον της γης, ώστε να αφήσουµε στα παιδιά µας έναν κόσµο µε επαρκή υπολείµµατα φυσικής οµορφιάς, όπου θα µπορούν να ξεφεύγουν από τα αυξανόµενα αστικά άγχη.

Η ελπίδα για τη βιώσιµη ζωή προέρχεται από τους περιβαλλοντικούς ηγέτες όπως η Νέα Ζηλανδία, η Ελβετία, η Νορβηγία και η Γερµανία, όπου οι κυβερνητικές πολιτικές προωθούν την ανακύκλωση, την εξοικονόµηση ενέργειας και τον έλεγχο της µόλυνσης. Σχεδόν το 30% της γης της Νέας Ζηλανδίας είναι δηµόσιας ιδιοκτησίας και υπάρχει κάποιος βαθµός προστασίας. Η τοπική δράση και η νοµοθεσία από εκείνους τους Έλληνες, που αγαπούν την κληρονοµιά τους, µπορούν να βοηθήσουν στην προστασία των φυσικών και ιστορικών θαυµάτων της όµορφης οροσειράς της Πίνδου.

Σεπτέµβριος 2010, Tom Dempsey (διεθνής φωτογράφος), Seattle, Washington, USA. Contact: http://www.photoseek.com/ Email: tom@photoseek.com

H ξενόγλωσση έκδοση βρίσκεται εδώ (In English) : http://www.scribd.com/doc/47621533/Tom-Dempsey-Preface

*Είναι το µοναδικό βιβλιο-λεύκωµα για το Εθνικό Πάρκο της Β. Πίνδου. Μπορείτε να το προµηθευτείτε µε τηλ. στον σύγγραφέα τηλ. 6976516506.