Του δασκάλου Ηλία Γάγαλη

 

Ανήκουν ή όχι οι άγιοι μιας περιοχής στις ιστορικές μορφές αυτής;

Είναι ιστορικές μορφές οι άγιοι της Ορθοδόξου εκκλησίας οι: νεομάρτυρας Γεώργιος εκ Τσουρχλίου Γρεβενών και Δημήτριος Σαμαρίνας για την περιοχή των Γρεβενών και των Ιωαννίνων;

Η απάντηση την οποία δίνω στο παραπάνω ερώτημα είναι θετική.

 Ναι, ο νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος από το Τσούρχλι και ο Άγιος Δημήτριος από τη Σαμαρίνα είναι ιστορικές μορφές, καθώς η δράση και το μαρτύριό τους τεκμηριώνονται ιστορικά και εορτάζονται από την Ορθόδοξη Εκκλησία.

Και οι δυο ζουν για μεγάλο μέρος της ζωής τους στα Γρεβενά και πεθαίνουν με μαρτυρικούς θανάτους σε νεαρή ηλικία, στην τότε πρωτεύουσα της περιοχής στα Ιωάννινα. Με τη θυσία τους επιτελούν θρησκευτικό και εθνικό έργο σε μια εποχή όπου πολλοί Γρεβενιώτες συμπατριώτες τους άλλαζαν θρησκεία για προσωπικούς λόγους, για να πληρώνουν λιγότερους φόρους ως μουσουλμάνοι ,αλλά και για να αναρριχηθούν επαγγελματικά, κρατώντας στην κατοχή τους ταυτόχρονα και τη γη που τους ανήκε.

Ας μην λησμονούμε ότι πολλά από τα χωριά της περιοχής μας ήταν ή έγιναν τσιφλίκια ή ανήκαν στην οθωμανική πύλη.

Ενδυνάμωσαν έτσι την πίστη των ραγιάδων και αποτέλεσαν λαμπρό παράδειγμα αυταπάρνησης και πίστης ,αναχαιτίζοντας το ρεύμα της αλλαξοπιστίας που κυριαρχούσε στην περιοχή μας εκείνους τους δύσκολους χρόνους.

Άγιος Δημήτριος ο εκ Σαμαρίνας

 

Ιστορικό πλαίσιο: Ο Άγιος Δημήτριος ήταν μοναχός στη Σαμαρίνα και μαθητής του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, γεγονός που τον τοποθετεί ιστορικά σε μια συγκεκριμένη περίοδο, αυτή των Αγίων Νεομαρτύρων, όπως αναφέρεται στην Ιερά Μητρόπολη Ιωαννίνων.

Τεκμηρίωση: Η ιστορία του τεκμηριώνεται από τις μαρτυρίες του Γάλλου Πρόξενου στα Ιωάννινα, Pouqueville, ο οποίος ήταν παρών στο μαρτύριό του.

Πηγή: Οι πληροφορίες για το μαρτύριό του περιέχονται στο αρχείο της Ιεράς Μητρόπολης Ιωαννίνων.

Άγιος Γεώργιος εκ Τσουρχλίου

Ιστορικό πλαίσιο: Ο Άγιος Γεώργιος, που γιορτάζεται στις 17 Ιανουαρίου, έγινε μάρτυρας στα Ιωάννινα, όπως αναφέρεται στην Wikipedia.

Τεκμηρίωση: Η αγιότητά του τεκμηριώνεται από την ανακομιδή των ιερών λειψάνων του το 1971 από τον τότε Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σεραφείμ (μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών).Δεύτερη μορφή τεκμηρίωσης έχουμε από τον πολύ σημαντικό  Γιαννιώτη συγγραφέα τον Δημήτριο Σαλαμάγκα, έναν από τους πληρέστερους συγγραφείς της αγιογραφίας του Αγίου. Το 1954 γράφει ότι η βιογραφία του Γεωργίου στάλθηκε τον Απρίλιο πιθανότατα του 1839,ένα χρόνο μετά το μαρτύριό του,  στην Κωνσταντινούπολη υπογεγραμμένη από δύο επισκόπους (ο ένας είναι ο τότε επίσκοπος Ιωαννίνων) δεκατρείς ιερείς και ιερομονάχους της πόλης των Ιωαννίνων και δεκαεπτά άλλους κοσμικούς άρχοντας και προκρίτους των Γιαννίνων μαζί με το αίτημα για αγιοποίηση[1].Η αγιοποίησή του γίνεται από το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως το 1839.

Πηγές:

1. Η δράση του καταγράφεται σε εκκλησιαστικές πηγές, όπως και η Wikipedia[2] 2.https://greveniotis.gr/istoria-laografia/o-georgios-konstantinou-egkataleipei-to-tsourchli/

Επομένως τίθεται το ερώτημα προς τον αξιότιμο ιστορικό κ. Απόστολο Παπαδημητρίου και το Σύλλογο Γρεβενιωτών Κοζάνης με τον πολύ αξιόλογο έργο του: Γιατί απουσιάζουν οι Άγιοι των Γρεβενών από την έκδοση του ημερολογίου από τις ιστορικές προσωπικότητες που παρατίθενται στο εκδοθέν, με πρωτοβουλία του Συλλόγου, ημερολόγιο του 2026;

Και οι δυο αυτοί άγιοι γεννήθηκαν και κατάγονται από την περιοχή των Γρεβενών (ο τρίτος άγιος της περιοχής μας άγιος Νικάνορας καταγόταν από τη Θεσσαλονίκη).

Θεωρώ ότι το παραπάνω γεγονός δεν έγινε σκόπιμα αλλά αποτελεί παράλειψη και παράβλεψη, η οποία μέλει να διορθωθεί με μια επόμενη έκδοση η οποία θα συμπεριλάβει και τους δυο αυτούς πολύ σημαντικούς για την Ορθοδοξία αγίους στις ιστορικές μορφές των Γρεβενών στις οποίες αδιαμφισβήτητα ανήκουν.

Άγιος Γεώργιος,12 Νοεμβρίου 2025

Ηλίας Γάγαλης

Δάσκαλος

[1] Σαλαμάγκας Δ.(1954),Ο Νεομάρτυρας Άγιος Γεώργιος Ιωαννίνων, Αθήνα

[2] https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CE%BF%CE%BC%CE%AC%Ρ%CE%BC%CE%B1%Ρ%CF%84%CF%85%Ρ%CE%B1%Ρ%CF%82_%CE%86%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%93%CE%B5%CE%CE%86%CE%A1%CE%A9%CE%A1%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CE%B5%CE%BD_%CE%99%CE%A9%CE%