«Είναι δυνατό ένα μικρούλι πλασματάκι να αισθάνεται στρες;». Η απάντηση είναι: ΝΑΙ. Ίσως η ζωή των παιδιών να φαίνεται πολύ απλή στα μάτια των μεγάλων, όμως τα παιδιά οποιασδήποτε ηλικίας μπορούν να βιώσουν στρες στη ζωή τους.

Είναι γεγονός ότι οι ρυθμοί της καθημερινότητάς μας έχουν τόσο εντατικοποιηθεί, ώστε συχνά βρισκόμαστε σε εγρήγορση, προκειμένου να ιεραρχήσουμε και να φέρουμε σε πέρας όλα όσα περιμένουν να γίνουν από εμάς.

Από την άλλη τα παιδιά μας, τα οποία μοιράζονται μαζί μας το ίδιο περιβάλλον, δεν μπορούν παρά να βιώνουν καθημερινά αυτή την ανησυχία και το άγχος που μας διακατέχει και συνεπώς επηρεάζονται σε μικρό ή μεγάλο βαθμό. Έτσι, η παιδική ανεμελιά πολλές φορές δίνει τη θέση της στην ένταση, το άγχος και την πίεση. Αυτό συμβαίνει κατά κύριο λόγο επειδή τα παιδιά μιμούνται τα μοντέλα συμπεριφοράς που προβάλουν οι γονείς. Ωστόσο, έρευνες έχουν δείξει ότι ο τρόπος ζωής, η καθημερινότητα του σχολείου, αλλά και η ενδο-οικογενειακή επικοινωνία εντείνουν τα συμπτώματα του παιδικού άγχους.

ΕΜΕΙΣ ΩΣ ΓΟΝΕΙΣ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΕΝΤΟΠΙΣΟΥΜΕ ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ;

Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι το άγχος είναι μονοπώλιο των ενηλίκων και ότι τα παιδιά ζουν μια καθημερινότητα ανεμελιάς και παιχνιδιού. Είναι σημαντικό να παρατηρούμε και να αποκωδικοποιούμε το συγκαλυμμένο άγχος της προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Ωστόσο, οι μεταμφιεσμένες συμπεριφορές, τις οποίες συχνά δεν γνωρίζουμε τι σημαίνουν, τις αγνοούμε διότι δεν τις κατανοούμε και συνεπώς δεν τις αντιμετωπίζουμε.

«Έχει άγχος το παιδί μου;»

Το άγχος στα παιδιά είναι πολλές φορές δύσκολο να ανιχνευτεί. Τα παιδιά συνήθως σωματοποιούν το άγχος που αισθάνονται. Δηλαδή, παρουσιάζεται συχνά με κάποιο σωματικό σύμπτωμα. Αν το παιδί σας αναφέρει ότι δεν αισθάνεται καλά, και παρουσιάζει συχνούς πονοκεφάλους και στομαχόπονους (νοουμένου ότι έχει αποκλειστεί οτιδήποτε παθολογικό από τον γιατρό του) ή όταν αυτά τα συμπτώματα επιδεινώνονται σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (π.χ. πριν από κάποιο διαγώνισμα), αυτό σημαίνει ότι το παιδί πιθανόν να βιώνει στρες. Άλλες φορές το άγχος μπορεί να επιφέρει αρνητικές αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα του άγχους στα παιδιά είναι:

• συχνός κεφαλόπονος, στομαχόπονος (χωρίς παθολογική αιτία)
• εφιάλτες
• διαταραχές ύπνου
• απομόνωση και απομάκρυνση από φίλους
• αποχή από καθημερινές δραστηριότητες
• νευρικές συνήθειες όπως να τρώει τα νύχια του, να παίζει με τα μαλλιά του ή να τα τραβά.

Αφουγκραστείτε το παιδί σας, ακούστε το ενεργητικά όταν σας μιλά, και παρατηρείστε πως αλληλεπιδρά και σε άλλα πλαίσια εκτός σπιτιού. Να συνεργάζεστε και να επικοινωνείτε συχνά με άλλους γονείς που σχετίζονται με το παιδί σας, με τους δασκάλους του, καθώς και με τους υπεύθυνους των εξωσχολικών δραστηριοτήτων. Έτσι θα ξέρετε αν κάτι πρέπει να σας ανησυχήσει.

Χρήσιμες συμβουλές για να προστατεύσετε το παιδί σας από το στρες

1. Μη βαρυφορτώνετε το πρόγραμμά σας

Τα παιδιά χρειάζονται χρόνο για να παίξουν, χρόνο για να ονειρευτούν, χρόνο για να δημιουργήσουν, ακόμη και χρόνο για να βαρεθούν. Πρέπει τα παιδιά να καταλάβουν ότι η ζωή δεν είναι μόνο οι δραστηριότητες που τη γεμίζουν. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να είναι μόνα τους, χωρίς ψυχαγωγία, να μάθουν να δομούν τον χρόνο τους χωρίς να κοιτάζουν τους γονείς τους ή μια οθόνη. Αυτές οι στιγμές είναι πολύ σημαντικές για τη συναισθηματική και ψυχική τους ανάπτυξη.

2. Μη βιάζεστε!

Είναι όμορφο να αισθανόμαστε δημιουργικοί και ενθουσιασμένοι, όμως το στρες σκοτώνει. Αν είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, θα συνειδητοποιήσουμε ότι πολλές φορές κάνουμε εμείς οι ίδιοι τη ζωή μας πιο στρεσογόνα από όσο χρειάζεται. Αν θέλετε να δώσετε τον καλύτερο σας εαυτό στα παιδιά σας, κόψτε ταχύτητα και μη βιάζεστε τόσο πολύ. Τα παιδιά θα νοιώσουν την παρουσία σας πιο «κεντραρισμένη» και θα ακολουθήσουν το παράδειγμά σας.

 

3. Ενθαρρύνετε το παιδί σας χωρίς να το πιέζετε

Ενθαρρύνετε το παιδί σας να είναι δημιουργικό, όχι μόνο με τις τέχνες, αλλά με οποιοδήποτε χόμπι, ταλέντο ή δεξιότητα είναι σημαντικό για το ίδιο το παιδί και του αρέσει. Μην το πιέζετε να «κερδίσει» ή «να έρθει πρώτος» με αυτό που του αρέσει να κάνει, αλλιώς θα το μετατρέψετε και αυτό σε πηγή στρες.

4. Γονείς: ελέγξτε τη δική σας συμπεριφορά

Αν ως γονείς τρέχετε στρεσαρισμένοι διαρκώς και παραπονιέστε πόσο πολυάσχολοι είστε, τότε τι παράδειγμα δίνετε στα παιδιά σας; Ότι για να είσαι αρκετά καλός πρέπει να στρεσάρεσαι κάνοντας περισσότερα πράγματα από όσα αντέχεις; To στρες είναι συχνά επιλογή. Δεν είναι κάτι αναπόφευκτο. Η συμπεριφορά σας ως γονείς, ο τρόπος ζωής σας, οι αξίες και τα πιστεύω σας αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά σας. Γι’ αυτό, αξίζει να τα προσέξετε και να τα ελέγξετε.

5. Περισσότερη φύση, λιγότερες ταινίες

Τα παιδιά χρειάζονται περισσότερη επαφή με τη φύση και λιγότερες ταινίες. Η φύση βοηθά τα παιδιά να εκτονωθούν, να χαλαρώσουν, και επηρεάζει θετικά τη φυσιολογία τους. Ίσως να πάρετε το παιδί σας σινεμά, ή να δείτε μια ταινία μαζί να είναι πιο εύκολο, όμως προτιμήστε δραστηριότητες έξω στη φύση, μια περιπέτεια, λίγο περπάτημα στο βουνό, μια βόλτα με τα ποδήλατα ή ακόμη και μια επίσκεψη σε ένα μουσείο.

6. Ακούστε, παίξτε, γελάστε!

Όπως και οι μεγάλοι, έτσι και τα παιδιά χρειάζονται ευκαιρίες για να μιλήσουν, να ακουστούν και να γελάσουν. Το γέλιο βοηθά τα παιδιά να αποσυμπιεστούν από τις φυσιολογικές πιέσεις της καθημερινότητας. Βρείτε χρόνο μέσα στη μέρα για να κουβεντιάσετε μαζί με το παιδί σας για ότι έγινε μέσα στη μέρα που τον απασχολεί. Δημιουργείστε μικρές ρουτίνες σύνδεσης, παιχνιδιού και γέλιου μέσα στη μέρα. Για παράδειγμα το πρωί που ξυπνά να κρύβεστε στα σεντόνια του, κάποιο παιχνίδι κυνηγητού πριν το μπάνιο ή όλοι να μοιράζονται την καλύτερη και χειρότερη στιγμή της μέρας κατά τη διάρκεια του δείπνου. Υπάρχουν πολλές ιδέες που μπορείτε να σκεφτείτε. Να είστε αυθόρμητοι και δημιουργικοί!

7. Συνδεθείτε με το παιδί σας

Η ουσιαστική παρουσία σας ως γονείς, είναι αυτή που κάνει τα παιδιά σας να αισθάνονται ασφαλή και διώχνει το στρες μακριά. Ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας για να προστατεύσετε τα παιδιά σας από το στρες, να είναι η σύνδεση και η απόλαυση που μοιράζεστε μαζί τους. Προσπαθήστε να δημιουργήσετε μία καθημερινή οικογενειακή ρουτίνα, ώστε το παιδί να νιώσει ασφάλεια και σταθερότητα στο πρόγραμμα του.

8. Ζητήστε υποστήριξη

Τέλος μην διστάσετε να ζητήσετε την υποστήριξη ενός ειδικού παιδοψυχολόγου-σύμβουλο γονέων ή παιδοψυχίατρο, προκειμένου να λάβετε την κατάλληλη βοήθεια εσείς ή το παιδί σας.

Αν είστε στρεσαρισμένοι ως γονείς και δεν μπορείτε να απολαύσετε αυτή τη σύνδεση με το παιδί σας, κάντε ότι χρειάζεστε για να ανακαλύψετε ξανά αυτή την απόλαυση. Αυτό θα είναι και το μεγαλύτερο δώρο για τα παιδιά σας, και η μεγαλύτερη ασπίδα τους για το άγχος της καθημερινότητας.

Εν κατακλείδι, φαίνεται ότι το άγχος ήταν, είναι και θα είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας όλων μας. Ας μάθουμε, λοιπόν, να το χειριζόμαστε, χωρίς να μας χειρίζεται αυτό…και μην ξεχνάμε ότι το δικό μας παράδειγμα εκπαιδεύει και νουθετεί τα παιδιά μας.

 

Πετρέντζιου Φρόσω

Ψυχολόγος ΑΠΘ

Εξειδ. σε Παιδοψυχολογία και Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία

Διευθύνση: Psycho-Life, Πρότυπο Ψυχολογικό Κέντρο, Φαρδυκάμπου 2,Γρεβενά

Τηλ. 6974462136              

Σελίδα facebook: psycho-life

Δυνατότητα συνεδριών-ψυχολογικής υποστήριξης online.