Η ευκαιρία για Αριστερά και Τσίπρα. Το χρέος για Νέα Δημοκρατία και Σαμαρά
Του Φώτη Σιούμπουρα
H Ελλάδα από το βράδυ της προπερασμένης Κυριακής γύρισε σελίδα. Οι πολίτες με μεγάλη πλειοψηφία αποφάσισαν να δώσουν σε ένα κόμμα της Aριστεράς μια ιστορική ευκαιρία.
Ο ΣYΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας ανέλαβαν τη μεγάλη ευθύνη να διαχειριστούν τις τύχες της χώρας σε μια κρίσιμη περίοδο.
Έχουν τώρα τη δυνατότητα να αποδείξουν ότι μπορούν να υλοποιήσουν τις προεκλογικές υποσχέσεις, να διαμορφώσουν μια νέα σχέση με την Ευρώπη.
Ο νέος πρωθυπουργός έχει την ευκαιρία να αποδείξει στην πράξη ότι μπορεί πράγματι να κατανείμει πιο δίκαια τα βάρη της κρίσης, να διαμορφώσει μια νέα σχέση του κράτους με τον πολίτη, χωρίς κομματικές και πελατειακές εξαρτήσεις και, κυρίως, να διαπραγματευτεί με καλύτερους όρους τη σχέση μας με τους δανειστές μας. Θα τα καταφέρει; Ερωτηματικό.
Γιατί το «μενού» των εξαγγελιών του πρώτου υπουργικού συμβουλίου είχε κάτι που θύμιζε τη… «χρυσή δεκαετία του 1980» και προκάλεσε ταραχή.
Πάντως, η νέα κυβέρνηση και τα στελέχη της προσωπικά δεν θα κριθούν από τον πρότερο βίο τους, ούτε από τα όσα υποσχέθηκαν. Θα κριθούν από την ικανότητά τους να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν.
Ιδιαίτερα τα στελέχη που ανέλαβαν τα υπερυπουργεία που δημιουργήθηκαν θα πρέπει να αποδείξουν, μέσα σε σύντομο χρόνο, ότι μπορούν να συντονίσουν και να οργανώσουν με συνέπεια και αποτελεσματικότητα, τόσο τους υφισταμένους τους όσο και την αδρανούσα κρατική μηχανή. Ξεκίνησαν με τις καλύτερες των προϋποθέσεων και με τις προσδοκίες των πολιτών που τους εμπιστεύτηκαν, αλλά και αυτών που δεν μπόρεσαν να πείσουν, παρότι άρχισαν με «πολλά λόγια» και εξαγγελίες, οι οποίες στην παρούσα φάση προκάλεσαν αρνητικό αντίκτυπο στην αγορά.
Αλλά έχουν έναν μεγάλο αντίπαλο: τον χρόνο που τρέχει αμείλικτος και δεν τους αφήνει κανένα περιθώριο για λάθη και αστοχίες.
Η ευκαιρία να αποδείξουν ότι μπορούν να πετύχουν είναι στα χέρια τους. Και οφείλουν να γνωρίζουν ότι η κοινωνία που τους ανέδειξε δεν έχει άλλα περιθώρια, ούτε για αναμονές, ούτε για αποτυχίες. Η επόμενη μέρα, προφανώς, δεν θα είναι εύκολη. Τα ανοικτά μέτωπα είναι πολλά και οι προσδοκίες μεγάλες. Ευχή μας να πετύχει η νέα κυβέρνηση. Για το καλό του τόπου. Και, πρωτίστως, να μπορέσει να φέρει σε πέρας τη σκληρή διαπραγμάτευση με τους εταίρους και δανειστές, χωρίς να θέσει σε κίνδυνο την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη.
Τι χρειάζεται να κάνει τώρα ο Σαμαράς
Το εκλογικό αποτέλεσμα, όμως, αποτελεί για τη Νέα Δημοκρατία ήττα. Κάνοντας μια αποτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος θα λέγαμε, ναι, η ΝΔ ως κυβερνητικό κόμμα κράτησε τη δύναμή της σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις (εθνικές εκλογές και ευρωεκλογές), αλλά η πολιτική της υπέστη σοβαρή ήττα. Και η ήττα της είναι λογικό να φέρνει στην επιφάνεια και το ζήτημα όχι μόνο των αιτίων, αλλά και των υπευθύνων.
Ουσιαστικά, η ΝΔ έχασε και έπεσε από την κυβέρνηση τον περασμένο Ιούνιο. Έδειξε τότε ότι δεν είχε λάβει το μήνυμα που είχαν στείλει οι ψηφοφόροι στις ευρωεκλογές. Προχώρησε σε έναν ατυχή ανασχηματισμό, που άλλαξε την κυβερνητική εικόνα και πήγε πίσω τα πάντα.
Στη συνέχεια και από τον Σεπτέμβριο κατέρρευσε όλη η διαπραγμάτευση με την τρόικα. Έγιναν λάθος εκτιμήσεις σχετικά με το αν η Ελλάδα μπορούσε να βγει από το μνημόνιο. Αν στο Παρίσι είχε κλείσει η συμφωνία και προχωρούσαν οι μεταρρυθμίσεις, τότε τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Η χώρα θα ήταν σε διαφορετική τροχιά, η τρόικα θα ήταν παρελθόν και επίσημα και δεν θα μπαίναμε σε περιπέτειες.
Εκείνο, όμως, που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να αλλάξει το κλίμα ήταν η επιβολή του ΕΝΦΙΑ. Ήταν η ταφόπλακα για τη ΝΔ, που έχασε τον παραδοσιακό της ψηφοφόρο, ο οποίος επλήγη από φόρους παντελώς άδικους. Ένα μεγάλο ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ οφείλεται ακριβώς στο ότι ο φόρος αυτός ήταν τόσο λανθασμένα σχεδιασμένος, που προκάλεσε οργή.
Είχε υποσχεθεί, επίσης, η ΝΔ πράγματα που δεν τήρησε ποτέ. Έδειχνε να μην μπορεί να χτυπήσει τη φοροδιαφυγή και δεν προχώρησε σε γενναίες μεταρρυθμίσεις.
Στη διαδικασία, εξάλλου, εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και κατά την προεκλογική περίοδο έγιναν λάθη. Με σπουδαιότερο την πολύ δεξιά ρητορική του Μαξίμου, η οποία αποκρυσταλλώθηκε και στο είδος της προεκλογικής καμπάνιας, του φόβου, που αντί να τρομάξει αυτούς που κατευθύνονταν στον ΣΥΡΙΖΑ, τρόμαξε τους κεντρώους ψηφοφόρους, οι οποίοι είχαν βρει κομματική στέγη στη ΝΔ.
Η επόμενη ημέρα τώρα για τη ΝΔ και τον αρχηγό της είναι δύσκολη, κυρίως γιατί δεν πρέπει να χαθούν οι κατακτήσεις της χώρας. Ο Αντώνης Σαμαράς, στους ώμους του οποίου (αλλά και των στενών συνεργατών του), όπως είναι φυσικό, πέφτει η απόλυτη ευθύνη, πρέπει να δει κατάματα το αποτέλεσμα των εκλογών. Να κάνει ρεαλιστική αποτίμηση των αιτίων που οδήγησαν σε αυτό.
Να αντιμετωπίσει την αλήθεια, μακριά από όλους εκείνους που του δημιούργησαν μία ψεύτικη εικόνα η οποία δεν είχε, όπως φάνηκε από το αποτέλεσμα, καμία σχέση με την κοινωνία. Αυτός πρέπει να ξεκαθαρίσει το τοπίο και την ομίχλη του τοπίου.
Να δείξει ότι έχει την τράπουλα στα χέρια του, είτε τη μοιράζει είτε όχι. Και οι αποφάσεις αφορούν κυρίως την προσωπική στρατηγική του. Τα υπόλοιπα έπονται.
Ο ίδιος θέλει και είναι αποφασισμένος να μείνει, ενώ στο παρασκήνιο ήδη εξυφαίνονται σενάρια διαδοχής. Όμως, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει είναι η αυτοκριτική και όχι κριτική (από την πλευρά συνεργατών του) όλων όσoι σήμερα σχολιάζουν το εκλογικό αποτέλεσμα και επιρρίπτουν ευθύνες.
Το ίδιο, όμως, ισχύει και για ορισμένα στελέχη στον στενό κύκλο του πρώην πρωθυπουργού, που έκαναν λανθασμένες εκτιμήσεις για την κατάσταση στην κοινωνία και τον οδήγησαν σε λάθος αποφάσεις. Γιατί λανθασμένες αποφάσεις ελήφθησαν και η ΝΔ δεν διέπραξε μόνο στρατηγικά λάθη, αλλά και λάθη πολιτικής.
Αν, πάντως, στη ΝΔ πιστεύουν ή πιθανολογούν ότι θα κληθούν, ίσως και σύντομα, «να βγάλουν ξανά τα κάστανα από τη φωτιά», ας μην επαναπαύονται στην άσκηση της αντιπολιτευτικής τακτικής «από το πρώτο λεπτό» και στην εκτίμηση περί… «αριστερής παρένθεσης».
Ανανέωση και ανασυγκρότηση χρειάζεται η Κεντροδεξιά, για να είναι έτοιμη για την «επόμενη ημέρα», όταν (και αν) κλείσει η « παρένθεση».