Βασιλόπουλος Χρήστος

Μέλος του Πανελλαδικού Συντονιστικού Οργάνου της ΑΝΤΑΡΣΥΑ

Η Ελληνική επανάσταση του 1821.

Ελευθερία, χειραφέτηση ή κοινωνική βαρβαρότητα και θάνατος.

Την ιστορία τη γράφουν οι λαοί και οι επαναστάσεις τους.

Τα 200 χρόνια της Ελληνικής επανάστασης ένα τεράστιο γεγονός για την χώρα μας δεν θα μπορούσε να μείνει έξω από την σημερινή πολιτική και ιδεολογική αντιπαράθεση. Η ελληνική επανάσταση ενάντια στην Οθωμανική αυτοκρατορία, εθνικοαπελευθερωτική και κοινωνική ταυτόχρονα , δεν ήταν μία ενέργεια σύσσωμου του ελληνικού έθνους, όπως αυτή παρουσιάζεται. Ήταν αντίθετα ένας επαναστατικός ξεσηκωμός που ηταν κόντρα σε πανίσχυρες δυνάμεις. Είχε απέναντι της, εκτός από την Οθωμανική αυτοκρατορία, την «Ιερά Συμμαχία» των ευρωπαϊκών δυνάμεων που θέλαν, μετά την παλινόστηση της Γαλλικής Μοναρχίας, να διατηρήσουν το status qvo στην Ευρώπη, κόντρα στα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα που απειλούσαν τις αυτοκρατορίες της εποχής. Η «Ιερά Συμμαχία» στην φεουδαρχική της εκδοχή, αποτελούσε τον προάγγελο της σημερινής καπιταλιστικής Ε.Ε.

Έπρεπε ο αγώνας να ξεπεράσει τις φωνές του «ρεαλισμού», την υποταγή στο συσχετισμό δύναμης και την αναμονή ενός σωτήρα απέξω. Είναι γνωστή η στάση του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης, ο αφορισμός του Αλέξανδρου Υψηλάντη και η αποκήρυξη της εξέγερσης στη Μολδοβλαχία. Οι κήρυκες της μετριοπάθειας δεν έλειπαν και από τους κύκλους των προεστών («κοτζαμπάσηδων») που επάνδρωναν τον διοικητικό και φορολογικό μηχανισμό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Η Ελληνική Επανάσταση του 1821, όπως αντίστοιχα οι επαναστάσεις στη Γαλλία και στις ΗΠΑ, ήταν από εκείνα τα ιστορικά γεγονότα που οδήγησαν στη συγκρότηση του εθνικού κράτους μέσω μιας επανάστασης, με την ενεργή συμμετοχή του λαϊκού παράγοντα. Η επανάσταση είναι η ανώτατη εκδήλωση της βασικής αντίθεσης που ενυπάρχει σε κάθε εκμεταλλευτική κοινωνία. Οι επαναστατικές παραδόσεις του ‘21 δεν είναι τυχαίο ότι ενέπνευσαν πολλούς λαϊκούς και εργατικούς αγώνες μέχρι τις μέρες μας.

Η σημερινή αστική αντίληψη προσπαθεί να ακυρώσει το ανατρεπτικό και απελευθερωτικό πνεύμα του 1821. ΟΙ αστικές ερμηνείες έχουν σαν προϋπόθεση την εθνική ενότητα είτε στην εκδοχή του εθνικισμού, είτε στην εκδοχή του ευρωπαϊκού φιλελευθερισμού. Η πρώτη αποσιωπά ότι η εθνική ιδέα τότε ήταν απελευθερωτική (και επαναστατική), ενάντια στην καταπίεση, εθνική και κοινωνική, από την Οθωμανική αυτοκρατορία, και δημοκρατική, καθώς συνδυαζόταν με το διαφωτισμό, το πνεύμα της γαλλικής επανάστασης, τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα του συνόλου του πληθυσμού, χωρίς τίτλους ευγενείας και το γενικό εκλογικό δικαίωμα για τους άντρες, κάτι εξαιρετικά ριζοσπαστικό για την εποχή. Η δεύτερη ξεχνά ότι είχε απέναντι της το σύνολο των μεγάλων δυνάμεων και τα παλαιά καθεστώτα της Ευρώπης. Το 1821 ηταν ένας κρίκος στην αλυσίδα των ευρωπαικών επαναστάσεων της εποχής (σερβική, ισπανική, πορτογαλική, Νάπολη και Παλέρμο, Ρώσοι Δεκεμβριστές το 1825). Αυτό που «ξεχνούν» είναι ότι ποτέ δεν υπήρχε μία Ευρώπη. Η σημερινή ΕΕ, με τη διαρκή λιτότητα δεν είναι οι κληρονόμοι των γάλλων και ελλήνων επαναστατών, των ιταλών «καρμπονάρων», του λόρδου Μπάιρον, υποστηρικτή των άγγλων εργατών. Αλλά της Ιεράς Συμμαχίας του Μέτερνιχ και του Τσάρου, των βασιλιάδων και των ευγενών.

Οι μεγάλες δυνάμεις δεν χάρισαν την ανεξαρτησία στην Ελλάδα. Μόνο αφού είδαν στην πράξη το πείσμα και την αποφασιστικότητα των εξεγερμένων ελλήνων συγκατατέθηκαν και συνέβαλλαν τελικά, για τους δικούς τους λόγους και με τους δικούς τους όρους, στη δημιουργία τους νεοελληνικού κράτους.

Η ελληνική επανάσταση προετοιμάστηκε και εμπνεύστηκε από τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό, από τις ιδέες της δημοκρατίας, από την απελευθέρωση από κάθε είδους φεουδαρχικά προνόμια και δεσμά. Αυτούς τους στόχους πρέσβευαν ο Ρήγας Φεραίος, ο Αδαμάντιος Κοραής, ο «Ανώνυμος» και άλλοι έλληνες διανοούμενοι και αγωνιστές της εποχής. Αυτές οι επαγγελίες αποτυπώνονταν στα επαναστατικά Συντάγματα, ιδίως σ’ αυτό της Τροιζήνας του 1827. Το άρθρο 21 προβλέπει: «Εις την ελληνικήν επικράτειαν ούτε πωλείται ούτε αγοράζεται άνθρωπος· αργυρώνητος δε ή δούλος παντός γένους και πάσης θρησκείας, καθώς πατήση το ελληνικό έδαφος, είναι ελεύθερος, και από τον δεσπότην αυτού ακαταζήτητος». Αν αυτά γράφονταν το 1827, ας αναρωτηθούμε σήμερα πόσο «ελεύθεροι» και «ακαταζήτητοι» είναι οι πρόσφυγες αφού «πατήσουν το ελληνικό έδαφος» σύμφωνα με τις αποφάσεις του συνόλου των αστικών κομμάτων στην Ελλάδα και με τις ευλογίες της ΕΕ. Αυτοί είναι οι κληρονόμοι της ελληνικής επανάστασης και του ευρωπαϊκού διαφωτισμού;

Η Ελευθερία είναι δυνατόν να πραγματωθεί μόνο μέσω της επανάστασης, τόνιζε η

ριζοσπαστική τάση του νεοελληνικού διαφωτισμού προετοιμάζοντας τον ξεσηκωμό μέσα από τη βαθιά κοινωνική και πολιτική κριτική και τις τολμηρές ιδέες για την απελευθέρωση. Οι Έλληνες επαναστάτες των αρχών του 19ου αιώνα έθεσαν τα ερωτήματα. «Διατί ὁ πλούσιος νὰ τρώγῃ, νὰ πίνῃ, νὰ κοιμᾶται,νὰ ξεφαντώνῃ, νὰ μὴν κοπιάζῃ καὶ νὰ ὁρίζῃ, ὁ δὲ πτωχὸς νὰ ὑπόκειται, νὰ κοπιάζῃ, νὰ δουλεύῃ πάντοτε, νὰ κοιμᾶται κατὰ γῆς, νὰ διψῇ, καὶ νὰ πεινᾷ;» Ωστόσο δεν μπορούσαν να δώσουν τις απαντήσεις. Η απελευθέρωση από τα φεουδαρχικά δεσμά, η εθνική ανεξαρτησία και η αστική δημοκρατία δεν μπορούσαν να λύσουν το πρόβλημα της κοινωνικής ανισότητας και της εκμετάλλευσης.

Η σημερινή αστική τάξη στην Ελλάδα και στην Ευρώπη δεν έχει καμιά σχέση με τους εμπόρους και τους διανοούμενους της Φιλικής Εταιρείας, έχει αποκηρύξει προ πολλού τις όποιες επαναστατικές της επαγγελίες.

Η κυβέρνηση της ΝΔ, η συναινετική αντιπολίτευση ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝΑΛ, το σύνολο των αστικών κομμάτων, η ΕΕ και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ο Όρμπαν και ο Μακρόν δεν έχουν καμία σχέση με τις επαναστατικές δυνάμεις των αρχών του 19ου αιώνα, εκφράζουν την χωρίς όρια εκμετάλλευση από το κεφάλαιο και το σύγχρονο κοινοβουλευτικό ολοκληρωτισμό της κατάστασης διαρκούς «έκτακτης ανάγκης». Η συνέχεια των αγώνων, για την κατάργηση της εκμετάλλευσης. και κάθε μορφής καταπίεσης, για την λεφτεριά, έχει περάσει στις δυνάμεις της σύγχρονης εργατικής τάξης, των φτωχών λαϊκών στρωμάτων.

Στην αρχή του 19ου αιώνα, 30 χρόνια σχεδόν από τη Γαλλική αστική Επανάσταση του 1789 και παρά την ήττα της τελευταίας, ένα φάντασμα πλανιόταν πάνω από τις απολυταρχικές φεουδαρχικές τάξεις σε όλη την Ευρώπη: Το φάντασμα της εκτέλεσης των Βασιλέων στη Γαλλία, από μια επανάσταση που έκανε η ανερχόμενη αστική τάξη, αλλά με τα χέρια του πρώιμου προλεταριάτου και την αστείρευτη φλόγα για ελευθερία και ισότητα.

200 χρόνια μετά οι λογαριασμοί παραμένουν ανοιχτοί