Ομιλία μου στην ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ της ποιητικής συλλογής του Νίκου Λαδιανού : ”Δεν Πωλείται” (εκδ. Ρώμη), 20 Δεκεμβρίου 2017, αίθουσα ”Μανώλης Αναγνωστάκης”, Δημαρχείο Θεσσαλονίκης. 

Καλησπέρα σας ! Ευχαριστώ θερμά τον αγαπητό Νίκο Λαδιανό για την τιμητική του πρόσκληση, να μιλήσω παρουσιάζοντας μαζί με άλλους εξαίρετους ομιλητές την ποιητική του συλλογή. Ευχαριστώ ιδιαίτερα, όλες και όλους σας που συμμετέχετε στην ωραία τούτη εκδήλωση. Βρισκόμαστε στην αίθουσα που φέρει τιμητικά το όνομα ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, του Θεσσαλονικιού κρητικής καταγωγής Μανώλη Αναγνωστάκη. Και βρισκόμαστε, εδώ, για την παρουσίαση ενός πονήματος ποιητικού περιεχομένου, του Νίκου Λαδιανού. Η σύμπτωση, θέλω να πιστεύω, -μάλλον έχω τη βεβαιότητα-, δεν είναι τυχαία, πρόκειται για επιλογή. Επιλογή που σηματοδοτεί και συμβολίζει. Μου είναι σχεδόν αδύνατο να προχωρήσω το λόγο μου υπό το φως αυτών των σημαινομένων, χωρίς να μνημονεύσω , εν είδει αντίδωρου, εν είδει μηνύματος από διαθήκη, πριν από κάθε άλλο, εδώ, στην αίθουσα του Μανώλη Αναγνωστάκη, ένα ποίημα του Μανώλη Αναγνωστάκη, που το θεωρώ τόσο διαπεραστικό, τόσο δυνατό, τόσο επίκαιρο : ” Κι ήθελα ακόμα πολύ φως να ξημερώσει. Όμως εγώ Δεν παραδέχτηκα την ήττα. Έβλεπα τώρα Πόσα κρυμμένα τιμαλφή έπρεπε να σώσω Πόσες φωλιές νερού να συντηρήσω μέσα στις φλόγες. Μιλάτε, δείχνετε πληγές αλλόφρονες στους δρόμους Τον πανικό που στραγγαλίζει την καρδιά σας σα σημαία Καρφώσατε σ΄ εξώστες, με σπουδή φορτώσατε το εμπόρευμα Η πρόγνωσίς σας ασφαλής : Θα πέσει η πόλις. Εκεί, προσεχτικά, σε μια γωνιά, μαζεύω με τάξη, Φράζω με σύνεση το τελευταίο μου φυλάκιο Κρεμώ κομμένα χέρια στους τοίχους, στολίζω Με τα κομμένα κρανία τα παράθυρα, πλέκω Με κομμένα μαλλιά το δίχτυ μου και περιμένω. Όρθιος, και μόνος σαν και πρώτα π ε ρ ι μ έ ν ω. ”
Ο Νίκος Λαδιανός, άνθρωπος που τιμά τη Ρίζα του και τις Διδαχές, επιμένει να μας κρατάει σ΄ έναν δρόμο τέτοιο, ανηφορικό, που θα ΄λεγε κι ο αξεπέραστος Νίκος Καζαντζάκης στην αναφορά του στο Γκρέκο, κάνοντας κι ο Λαδιανός τη δική του αναφορά, με τη σειρά του, στον Καζαντζάκη. Κρίκος, σε μια αλυσίδα που μακραίνει, δεν σπάει, μας συνέχει προς το μέλλον, η δική του αναφορά στο Ν. Καζαντζάκη. Επαναλαμβάνει, σχεδόν σε μορφή όρκου, με την επιτρεπόμενη τροποποίηση ενός παιδιού προς τη σοφία του πατέρα, εκείνο το συνταρακτικό του Ν, Καζαντζάκη από την Ασκητική : ”Ν΄ αγαπάς την ευθύνη. Να λες : Εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δεν σωθεί, εγώ φταίω”… Και, πάλι από την Ασκητική : ”Έχεις ευθύνη. Δεν κυβερνάς μονάχα τη μικρή ασήμαντη ύπαρξή σου. Είσαι μια ζαριά, όπυ για μια στιγμή παίζεται η μοίρα του σογιού σου (εννοεί, εδώ, στη λογοτεχνική του γλώσσα ο Καζαντζάκης : ”μοίρα της φυλής σου, του έθνους σου”). Κι αντηχεί, σαν κάποιος αντίλαλος, εξήντα χρόνια μετά το θάνατό του, σχεδόν όρκος, ο λόγος του Λαδιανού : ” Ν΄ αγαπάς τη χώρα αυτή Να λες εγώ μόνος μου θα τη σώσω ! Ακόμη κι αν χρειαστεί να μείνω μόνος μου εδώ και να παλεύω… ……. Αυτή η χώρα να είμαστε. Κόντρα στους κάπηλους και τους εκμεταλλευτές της. ” Κι αφού είμαστε έτσι, τώρα, καλοφωτισμένοι, από το φώς των Πατεράδων μας, – των πνευματικών μας Πατεράδων -, καλοστεριωμένοι, πορευόμενοι σφιχτά ο ένας δίπλα στον άλλο, σαν σε φάλαγγα μακεδονική, θα μπορούσα και να τελειώσω… Να σας αφήσω με την ευχή να είναι το ταξίδι σας, με χρήση και της σχεδίας ετούτης, ταξίδι Νόστου, Μόχθου κι Ελπίδας, μακρύ και δίκαιο. Μα, ας μείνω ακόμα λίγο. Ας πω δυο λόγια ακόμη… ” Δεν πωλείται ” ! – Κι όμως, εκεί, πίσω, στο τραπέζι, αυτό με τον ομώνυμο τίτλο Πωλείται ! ” Δεν πωλείται ” ! – Όταν το κάθε τι Πωλείται ! ” Δεν πωλείται ” ! – Όταν στη χώρα τούτη, -άκουσον, άκουσον, το Όνειδος μιας κυβέρνησης που δηλώνει της αριστεράς !-, σε Υπερταμείο και για 99 έτη κάθε τι εθνικό περιουσιακό έχει ενταχθεί και Πωλείται !… ” Δεν πωλείται ” ! – Με το Φρειδερίκο Ένγκελς εύστοχα να επισημαίνει στο έργο του ”Καταγωγή της Οικογένειας, της Ιδιοκτησίας και του Κράτους” : ”Όταν οι άνθρωποι εφεύρισκαν το χρήμα δεν φαντάζοντας ότι δημιουργούν μ΄ αυτό τον τρόπο μια νέα δύναμη, τη μοναδική δύναμη που είχε καθολική σημασία και που μπροστά της έπρεπε να υποκλίνεται ολόκληρη η κοινωνία”. Τί δεν πωλείται, λοιπόν, Νίκο Λαδιανέ ; Τί θες, τώρα, και μου θυμίζεις μ’ αυτό τη νιότη μου και την πασίγνωστη αφίσα, πάνω στο κορμί της Πατρίδας μου, το σύνθημα : ” ΔΕΝ ΠΩΛΕΙΤΑΙ ”. Εξαίρετο παιχνίδι μνήμης, ιστορικών συνδέσεων, συγκινησιακού φορτίου και ασυμβίβαστου μηνύματος, μέσα στα ζοφερά παρόντα και τα απερίγραπτα συμβαίνοντα. Δεν πωλείται, δεν αποτελεί εμπόρευμα, δεν αποτελεί ανταλλακτική αξία, εκείνος ο σπόρος, εκείνη η σπορά που μπορεί να αλλάξει τον Κόσμο. Δεν πωλείται η ψυχή μας και οι Ιδέες μας. Όχι μόνο η ψυχή μας, οι Ιδέες μας, που δίνουν στην ψυχή μας δύναμη υλικής ανατροπής. Δεν πωλείται το βάθρο αυτό, το Πεδίο, το Μετερίζι, όπου υπάρχουμε και στεκόμαστε για να δώσουμε Μάχη. Αυτό είναι η Πατρίδα μας ! Κάστρο ζωής και μάχης για όλους μας και το μέλλον μας, μα και Κάστρο μάχης για τον Κόσμο ! Αυτή είναι η αξία και η σημασία αυτού του πεδίου, της Πατρίδας μας : μια ζώσα επιχειρησιακή βάση. Με τη βάση αυτή αποκτά νόημα κι ο Πατριωτισμός κι ο Διεθνισμός. Γι αυτό και οι τελευταίοι διεθνιστές του περασμένου αιώνα είχαν γράψει στη σημαία τους : ”Πατρίδα ή Θάνατος”. Ο Νίκος Λαδιανός στην παρούσα ποιητική συλλογή κινείται, παρατηρεί, κριτικάρει, ειρωνεύεται, διαλογίζεται, οπισθοχωρεί ξαναεπιτίθεται, βρίσκεται μέσα στην κοινωνία. Η κοινωνία είναι ο χώρος τους κι ο καημός του. Οι αντιφάσεις και οι μεταβολές της, αλλά και οι δυνατότητες της , έστω και αμυδρές, μετασχηματισμού. Δεν είναι όμως ένας αξιόπιστος, και μόνο, παρατηρητής. Δεν έχει μόνο έναν μοναδικό -γιατί σπανίζει και πλέον εκλείπει- δημοσιογραφικό επαγγελματισμό, αναμορφωμένο ποιητικά. Έχει μια οπτική, μάλλον μια σκοπιά που βλέπει, κρίνει, αναδείχνει και ανατρέπει. Μια σκοπιά, με την έννοια και της ορατότητας, της έρευνας, και του σκοπού, της κατεύθυνσης. Ορισμένες έννοιες έρχονται και επανέρχονται, σαν καρφιά που επιδιώκεται να μπηχτούν βαθιά, όπως λέει κι ο ποιητής, ακόμα κι αν αγγίζουν τον διδακτισμό, με σκοπό να μην ξεχνιούνται : Επανάσταση, Αλήθεια, Αυτονόητο, Ρεαλισμός. Η ευθύνη φτάνει μέχρι το ακρότατο σημείο ωμής κριτικής, που για λόγους έντασης και έμφασης παίρνει το χαρακτήρα του πρώτου ενικού προσώπου, για το κρίσιμο , καταλυτικό δημοσιογραφικό καθήκον στο ποίημα ”Είμαστε όλοι ένοχοι”. ‘όπου παραπέμπει στην αποτρόπαιη, βάρβαρη πράξη του εμπρησμού της MARFIN bank στην Αθήνα… Αγαπάω ανυπόκριτα και εκτιμώ ειλικρινά το Νίκο Λαδιανό. Στα ουσιώδη τον εμπιστεύομαι, κιόλας ! Πιστεύω ότι έχει μέσα του, αυτό το αίσθημα της αποστολής, του γνήσιου πατριωτισμού που περιγράφεται αδρά στο ποίημα ”28 Οκτώβρη 2017”. Όπου μιλάει για την ανάγκη να συναντήσει, να σμίξει, να ενωθεί με τον μοναχικό στρατιώτη, -ο οποίος εδώ υπέχει τη θέση ενός συμβόλου/ακρίτα -, που κάπου, εκεί, στο απόμακρο εθνικό σύνορο φυλάει Θερμοπύλες. Περιμένω, λοιπόν, στην επόμενη ποιητική του συλλογή, που είμαι βέβαιος ότι σύντομα θα υπάρξει, να πάει βαθύτερα και πιο πέρα το ποίημά του ”περί ταυτότητας”, στο είμαι Έλληνας. Και, σε αντιπαράθεση, σε αντιδιαστολή, σε αντίστιξη με την περιγραφική αποτύπωση του νεο-έλληνα που κάνει εδώ (στο ποίημα ”περί ταυτότητας”), να μας μιλήσει για το τί θα πεί να είσαι Έλληνας (κι όχι νεο-έλληνας). Θα ήθελα, μετέχοντας και σ΄ένα είδος διαλόγου, που ο Νίκος (Λαδιανός) επιθυμεί, εδώ , ενώπιον σας, να κλείσω με τούτο. Στο : ”Να τους πεις”, γράφει ο Λαδιανός : ” Θα ΄χω φύγει να τους πεις Θα ΄χω πάει πέρα στον πιο σκληρό κι απόμακρο βράχο μπρος στη θάλασσα να τους πεις. Θα κοιτώ κατάματα το πέλαγος να τους πεις. Και δεν θα γυρίσω. ” Ας μου επιτρέψει ο Νίκος, και, παρακαλώ, επιτρέψτε μου κι εσείς, στα πλαίσια του διαλόγου να σημειώσω. Η μοίρα μας Νίκο, μάλλον, είναι άλλη… Σου χαρίζω, φίλε, – σας χαρίζω, φίλες και φίλοι, από τα γραπτά μου-, μια άλλη εκδοχή, σαν ευχή, προσδοκία και σαν σπάραγμα ελπίδας : ” Ήρθα πίσω —————————————————— Είχα πει πως δεν τελειώσαμε. Όσοι υπέγραψαν τις καταδίκες ας δουν, τώρα, τα χέρια τους μες στο μελάνι της συμφοράς. Όσοι έσφιγγαν τις καρδιές τους μέσα στις παγωμένες νύχτες του φόβου και του κατατρεγμού ας δούνε τον ήλιο ξανά. Ήρθα πίσω. Το δικό μου λόγο να πω, τα δικά μου χέρια, ελεύθερα στον τόπο μου, να υψώσω των ανθρώπων μου τα ρυτιδωμένα πρόσωπα ν΄ ασπασθώ. Τη φωτιά φυλαγμένη στην προμηθεϊκή τους γωνία ξανανάβω. Έχω έρθει πίσω. Όπως ο τόπος αναζητούσε και τον αποζητούσα, όπως τα όνειρα προσκαλούσαν μες στις άγριες νύχτες, καθώς η προσμονή είχε ζυμωθεί με την ελπίδα και το έλλειμμα, και τα χαμόγελα είχαν κλειστεί στις γροθιές τους. Είμαι μαζί τους κι έρχονται κι άλλοι. Ας έρθουν πίσω οι χαμένες ζωές…” Ολόθερμα, σας ευχαριστώ ! Καλή επιτυχία Νίκο ! Και στο επόμενο..