Πριν από λίγες μέρες το τραγούδι Gangnam Style του πασίγνωστου πλέον «τραγουδιστή» PSY έσπασε το φράγμα των 1 δις προβολών στο youtube.  Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι μεγάλη μερίδα του πληθυσμού του πλανήτη έχει δει μία τουλάχιστον φορά το εν λόγω βιντεάκι. Μάλιστα  δεν είναι λίγες οι φορές που τα δελτία ειδήσεων φρόντισαν…

να μας ενημερώσουν για διάσημους ηθοποιούς, παρουσιαστές, τραγουδιστές ακόμη και πολιτικούς οι οποίοι λικνίζονταν στους ρυθμούς του Gangnam Style.

            Προσωπικά άκουσα για πρώτη φορά το Gangnam Style στο κυλικείο της σχολής μου. Ομολογώ ότι τότε δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία… Θυμάμαι μόνο πως σκέφτηκα ότι είναι μια μόδα, κάτι εφήμερο που όλοι άκουγαν απλώς για πλάκα.

            Δε ξέρω ποια είναι η γνώμη σας  όμως η παραπάνω είδηση με εξέπληξε κάπως. Ο ίδιος ο John Lennon και το τραγούδι του “Imagine” που μιλάει για αγάπη, ειρήνη και ευτυχία στον κόσμο έχει λίγο λιγότερα από 5.000.000  «χτυπήματα» στο youtube.

            Την ανησυχία μου αυτή δυστυχώς επιβεβαίωσε και «φούντωσε» η συζήτηση δύο άγνωστων σε μένα γυναικών στη στάση του λεωφορείου. Κύριο θέμα της συνομιλίας τους ήταν η υπόθεση του βιβλίου 50 Shades of Grey (50 αποχρώσεις του γκρίζου). Με υπερηφάνεια κιόλας δήλωναν πως το βιβλίο δεν έχει να προσφέρει κάτι από λογοτεχνικής ή συγγραφικής  άποψης αλλά το διαβάζουν μόνο γιατί έχει έντονες περιγραφές ερωτικών σκηνών. Μέσα, λοιπόν, στην έκφραση συναισθημάτων θαυμασμού για τον κύριο Γκρέυ και τα πανάκριβα δώρα που κάνει στις ερωμένες του μία μόνο φράση συγκράτησα: «Δε μπορώ να διαβάζω βιβλία και να βλέπω ταινίες και έργα που σε προβληματίζουν. Με κουράζουν… Εμένα με ενδιαφέρει να περνάω καλά.»

            Τα ίδια φαινόμενα έχουμε και με τα τούρκικα σίριαλ που έχουν κατακτήσει την ελληνική τηλεόραση αλλά και ξενόγλωσσα σίκουελς του τύπου Twilight (ποια κοπέλα μεταξύ 12 και 40 ετών δε γνωρίζει και δεν αποκαλεί «κούκλο» τον Robert Pattinson που ενσαρκώνει τον γοητευτικό βρικόλακα Edward Cullen;)

            Το αποτέλεσμα; Καλλιτεχνική οπισθοδρόμηση. Λογοτεχνία για την παραλία, κινηματογράφος που μοιάζει με ηλεκτρονικό παιχνίδι, χιτάκια χωρίς νόημα για ξέφρενο γλέντι και τηλεοπτικές σειρές που προσβάλλουν τη νοημοσύνη μας. Επιτήδειοι «μισθώνουν» στην ουσία την πένα του καλλιτέχνη και παράγουν «καλλιτεχνήματα» χαμηλού επιπέδου (αφού αυτά έχουν ευρεία αποδοχή από τη μάζα) και περίτεχνα τα προωθούν στα ΜΜΕ, ώστε να βρεθούν με γεμάτες τις τσέπες τους.

            Αυτές όμως οι «βιομηχανίες της τέχνης» καταστρέφουν και την παραμικρή καλλιτεχνική ευαισθησία. Η πηγαία έμπνευση, η πρωτοτυπία και η έκφραση των ανησυχιών και προβλημάτων του δημιουργού θυσιάζονται στο βωμό του κέρδους. Η πλειοψηφία του κόσμου δεν έχει καλλιτεχνικό υπόβαθρο, γεγονός που οφείλεται και στη λανθασμένη κατεύθυνση της παιδείας στα σχολεία (δε θα γράψω τώρα γι’αυτό γιατί έτσι δε θα τελειώσω ποτέ) και ενδίδουν στο χαμηλό πνευματικό επίπεδο τυποποιημένων έργων τέχνης και καλλιτεχνών που είναι «διάττοντες αστέρες» καθώς η φήμη τους διαρκεί μόνο όσο έχουν εντυπωσιακή εμφάνιση, προκλητική συμπεριφορά και «πουλάνε».

            Ο ρόλος της τέχνης είναι διπλός. Ο πρωταρχικός της ρόλος είναι η έκφραση του ωραίου και ο εξευγενισμός της ανθρώπινης ψυχής. Επειδή όμως η τέχνη δεν υφίσταται χωρίς περιεχόμενο, ο δευτερογενής της ρόλος είναι ο προβληματισμός του κοινού. Με την εμπορική όμως αντιμετώπιση της τέχνης σήμερα ούτε ο πρώτος ούτε ο δεύτερος ρόλος της τέχνης εκπληρώνονται. Καταστρέφεται και το τελευταίο κάστρο του προβληματισμού, της γνώσης του ωραίου που μπορούσε να μας εξυψώσει πνευματικά. Η τέχνη είναι τρόπος έκφρασης, πρωτοπορίας και διαμαρτυρίας. Επομένως στασιμότητα στην τέχνη υποδηλώνει ότι στη πραγματικότητα η πλειονότητα των σύγχρονων ανθρώπων είναι υποταγμένοι σε πρότυπα μαζοποίησης και σε ότι προβάλλεται από τα ΜΜΕ. Συνεπώς σήμερα  υπάρχουν διασκεδαστικά θεάματα και όχι έργα τέχνης.

            Πλέον όλα δείχνουν ότι είναι η σημερινή εποχή είναι η εποχή του εύπεπτου, του εύκολου με το οποίο ο κόσμος περνάει καλά δε σκέφτεται. Άλλωστε τι τη χρειάζεται κανείς μια μουσική και στίχους που τον οδηγούν στον προβληματισμό; Όμως η τέχνη δεν είναι ένα μέσο για να δημιουργεί ένα διαρκές και χαζοχαρούμενο «χάχανο». Είναι στο χέρι μας να αποκαταστήσουμε την ποιότητά της και να την απομπλέξουμε από τον ιστό του οικονομικού μηχανισμού.

 

 

Καραγιάννη Μαρία