Ξημερόνωντας Τ’αί Γιωργιού λάβαμε τήν εντολή από τήν “Διώχνη”. Νά κινήσουμε γιά τήν δική μας ξενιτειά ,γιά μέρη άγνωστα μας, που δέν έχει καθημερνές και σχόλες. (ποιητικη αδεία Οδ. Ελυτης)

Σύμφωνα μέ τήν διατυπωμένη άποψη τού καθηγητή τής κοινωνικής λαογραφίας τού πανεπιστημίου Ιωαννινων κ. Βασίλη Νιτσιάκου.

Στό τέλος του χειμώνα μόλις λυώνουν τά χιόνια στα ψηλά υψόμετρα βγαίνει ένα λουλούδι ” η Διώχνη”

Συμβολικά ή Διώχνη διώχνει τόν χειμώνα και φέρνει τήν Άνοιξη. Εκτός από τόν χειμώνα διώχνει και τούς ταξιδιώτες, τούς Κουρμπετλήδες, τούς εμπόρους, τούς μαστόρους που βγάζουν τό ψωμί τους στήν ξενιτειά…..

Τούς μαστόρους συγκροτημένους σέ μπουλούκια,όλων τών οικοδομικών ειδικοτήτων,τούς διώχνει ή ανάγκη επιβίωσης,γιατι στα ορεινά χωριά ο παραγώμενος πλούτος δέν επιτρέπει καμία αξιοπρεπή ζωή.

Το σημείο αποχωρισμου σέ κάθε τόπο σηματοδοτείται από κάποιο φυσικό στοιχείο,πού μπορεί νά είναι ,μιά βρύση,ένα αιωνόβιο δένδρο κ. ά.

Στό Κυπαρίσσι μαστοροχώρι τών Γρεβενών ό αποχωρισμός γίνεται από τήν ράχη τών δακρύων.Ο τίτλος και μόνο παραπέμπει σε χώρο που τά τελευταία δευτερόλεπτα διαδραματίζονται σκηνές ομαδικού θρήνου.Αποχωρίζονται οι άνδρες από τίς γυναίκες.Οι μάννες από τά παιδιά (πολλές φορές 10χρονα)

Ξεκινούν γιά ένα ταξίδι αναζήτησης εργασίας ,που στήν καλλίτερη περίπτωση επιστρέφουν τόν Αη Δημήτρη, μπορεί όμως γιά κάποιους νά ήταν τό στερνό τους.

Τό σύνθημα δίνεται από τόν Πρωτομάστορα πρωί-πρωί κλωτσάει ένα γκιούμι γεμάτο μέ νερό. Συμβολικά να τρέχουν σάν τό νερό τά κέρδη του.Ολη ή κοινότητα συγκεντρώνεται στήν ράχη τών δακρύων ,γιά τούς τελευταίους ασπασμούς μέσα σε κλίμα σπαραχτικού θρήνου, πού δέν είναι έυκολη ή περιγραφή.

Αυτή ή ράχη γίνεται χώρος προσκυνήματος,γίνεται χώρος ιερός,γίνεται χώρος πολιτισμικός.

Ενας χώρος φυσικός μέ μιά κοινωνική λειτουργία ,πού χαράσεται βαθειά στήν συλλογική μνήμη.

Συμβολοποιείται ό χώρος τής ράχης τών δακρύων, γίνεται τόπος αναφοράς, τόπος συναισθηματικής φόρτισης γιά τήν κοινότητα.

Ο τόπος σύμβολο γιά τό Κυπαρίσσι μέ τήν αναπαράσταση και τήν αναπαραγωγή τού καθιερωμένου εθίμου ,λειτουργεί στήν συλλογική μνήμη τής κοινότητας και συμβάλλει στήν άυξηση τών συναισθηματικών δεσμών στήν σημερινή κοινότητα.

Η διατήρηση και διάσωση τού εθίμου γίνεται κρίκος πού ενώνει μέ τό παρελθόν,.μέ τόν τόπο, μέ τίς ρίζες τά μέλη τής κοινότητας και τών γύρω μαστοροχωρίων ,πού έχουν κοινή ιστορία.

Η θεσμοθέτηση αυτού του συμβολοποιειμένου εθίμου στήν ράχη τών δακρύων, θά αποτελεί τήν συνέχεια τής κοινότητας και τών δεσμών που τούς ενώνει.

Η εγγραφή αυτού τού εθίμου στήν άυλη πολιτιστική κληρονομιά,θά συντηρει τήν συλλογική μνήμη,τήν καταγωγή,τό παρελθόν ,τόν τόπο ,τίς ρίζες,τίς αξίες αλληλεγγύης και τού λαίκού πολιτισμού.

Τόν προσεχή Αύγουστο από τίς 1 μέχρι 5 δίνεται ή δυνατότητα στήν κοινωνία τών Γρεβενών ,σέ συνδυασμό μέ τήν λειτουργία στό Κυπαρίσσι.

Εργαστήρι εκμάθησης τής Γρεβενιώτικης παραδοσιακής λιθοδομής, μέ παρουσία εξαιρετικών καθηγητών τού Α.Π.Θ.

Νά συμμετάσχουν στήν αναπαραγωγή τού εθίμου και τήν εγγραφή του στήν άυλη πολιτιστική κληρονομιά τών μαστοροχωρίων τών Γρεβενών.

Οι ξενιτεμένοι μπορούν νά προγραμματίσουν τήν παρουσία τους και νά συμμετέχουν στήν ανάδειξη τού εθίμου,αλλά και τής ιστορίας τών μαστοροχωρίων , που ανέδειξαν πολλούς καί εξαιρετικούς λιθοξόους καί χτίστες πέτρας , μέ κορυφαίο τό λιθογλύπτη Κάλφα Βράγκα.

Χωράνε όλοι. Για την ανάδειξη τού τόπου μας.

Αθανάσιος Πόραβος