συμπλευση

Euromedica

euromedica ygeia

Ορθοδοντικός Δώρα Μπαρτζιώκα

vandal

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΠΟΙΪΑΝ ΤΟΥ 1912 – Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΝΙΚΗΦΟΡΟΝ ΣΤΡΑΤΟΝ ΜΑΣ.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΕΚ ΤΩΝ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΩΝ  ΤΟΥ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΧΑΣΑΝ ΤΑΧΣΙΝ ΠΑΣΑ

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟΝ ΤΟΥ ΥΠΟΓΡΑΦΕΝΤΟΣ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ

Απόσπασμα των απομνημονευμάτων του Στρατηγού Χασάν Ταχσίν Πασά, Αρχιστράτηγου των Τούρκικων δυνάμεων στον πόλεμο του 1912, ο οποίος παρέδωσε την πόλη της Θεσσαλονίκης στον Στρατηλάτην – Διάδοχον Κωνσταντίνον.

Το απόσπασμα αφορά τα τελευταία γεγονότα του πολέμου και τα περιστατικά που ανάγκασαν τον Χασάν Ταχσίν Πασά να παραδώσει την πόλην της Θεσσαλονίκης.

Η παρακάτω αφήγηση αρχίζει στο σημείο εκείνο, που δηλώνει την κατάσταση στην οποία ευρίσκεται ο Τούρκος Αρχιστράτηγος Χασάν Ταχσίν Πασάς, όταν μετά από σχετική ερώτηση προς τους Μεράρχους του, λαμβάνει την απάντηση: «ότι αδυνατούν πλέον να στηριχτούν εις τα τμήματα τους, προς συνέχισιν της πολεμικής τους προσπάθειας».

Το απόσπασμα των απομνημονευμάτων του Στρατηγού Χασάν Ταχσίν Πασά, το παρέδωσε στον τύπο ο υιός του Κενάν Μεσσαρέ.

Πρώτη δημοσίευση του αποσπάσματος των απομνημονευμάτων του Χασάν Ταχσίν Πασά στην Ελληνική γλώσσα, αναρτήθηκε στην εφημερίδα:

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΒΟΡΡΑΣ 25 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1953 – ΑΡ.ΦΥΛ.2673 – ΣΕΛ.3.

Απόκομμα της πρώτης δημοσίευσης, βρίσκεται στο αρχείο μου.

                                                  ***************

thessaloniki1912e

                       ΤΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΩΝ.

Μετά τήν λήψιν καί τής τελευταίας αυτής συγκλονιστικής καί κατηγορηματικής απαντήσεως , έκρινα ότι ήτο πλέον επιβεβλημένη ή λήψις άνευ ΔΙΣΤΑΓΜΩΝ καί ΑΜΦΙΤΑΛΑΝΤΕΥΣΕΩΝ, μιάς οριστικής αποφάσεως.

Είναι εύκολον πλέον νά φαντασθή κανείς ποίαν αντίδρασιν ηδύναντο νά αντιτάξουν τά πανικόβλητα λείψανα τής εφεδρείας.

Είς αυτήν τήν εξαιρετικώς κρίσιμον στιγμήν, ή κατάστασις ενεφανίζετο πλέον τραγικωτέρα και ανεπίδεκτος αναβολών, λόγω καί τών περιπλοκών καί τής κεραυνοβόλου αποβάσεως εχθρικών τμημάτων είς τάς ακτάς τής Χαλκιδικής

Καί δέν επρόκειτο πλέον μόνον περί τών Ελλήνων. Δεύτερος καί έξ ίσου ισχυρώτατος εχθρός απειλούσε επικινδύνως τήν αριστεράν μας, προελαύνων πρός Λαγκαδά – Δερβένι παρ’ όλην τήν ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΤΙΚΗΝ προσπάθειαν τού Νατζή πασσά, ηγουμένου μικτής δυνάμεως αποτελουμένης έκ τού υπολοίπου τής Μεραρχίας Σερρών καί συμπτυχθεισών μονάδων Χωροφυλακής τής ‘Ανατολικής Μακεδονίας, καί διαθέτοντες καί δύο πυροβόλα.

Δέον νά σημειωθή χάριν τής ΙΣΤΟΡΙΑΣ ότι εάν οί Βούλγαροι αποπλανηθέντες έκ τών αραιών μέν αλλ’ εύστόχων κανονιοβολισμών, δέν ήσαν τόσον ΔΙΣΤΑΚΤΙΚΟΙ καί άνελάμβανον όρμητικήν έπίθεσιν, προελαύνοντες γοργώς, θά άνέτρεπον εύκόλως κάθε αντίστασιν καί τίποτε δεν θά ήμπορούσε πλέον να σταματήση τήν μανιώδη εισροήν τών έντός τής πόλεως, τήν 26ην ακόμη.

‘Αλλά φαίνεται ότι κάποια εύλογημένη μοίρα τήν προεφύλασσε, καί χάρις είς την χαλαράν μέν αλλά σθεναράν αντίστασιν τών αμυνομένων τμημάτων — ή θέσις τών οποίων ήτο πάντα ΕΠΙΣΦΑΛΗΣ, παρά τήν ενίσχυσίν των μέ έν Τάγμα εθελοντών καί δύο πυροβόλα, οί Βούλγαροι καθηλώθησαν έπ’ αρκετόν, καί ό άμεσος κίνδυνος άπεσοβήθη προσωρινώς καί μέχρι πέρατος τών διαπραγματεύσεων μέ τόν Διάδοχον Κωνσταντίνον, τού όποίου ή απορριπτική καί ΑΜΕΤΑΚΛΗΤΟΣ απάντησις δέν είχεν ακόμη δοθή.

Έν τώ μεταξύ, έπληροφορήθην καί την ΕΜΦΑΝΙΣΙΝ σέρβικου ίππικού είς τήν περιοχήν τού Κιλκίς, γεγονός πού αποκορύφωσε τήν αγωνίαν μου.

                                                       ***

Κατεχόμενος από τήν συνείδησιν ότι τάς κρισίμους ταύτας στιγμάς — κατά τάς όποίας η ΜΟΙΡΑ μέ είχεν επιφορτίσει μέ τήν εύθύνην τού πολέμου καί τών πεπρωμένων τής ΦΥΛΗΣ καί ΠΑΤΡΙΔΟΣ— ούδεμία άμέλεια έπετρέπετο, καί έν αναμονή τής έπανόδου τού ‘απεσταλμένου μου έκ του Στρατηγείου τού Διαδόχου Κωνσταντίνου, διέταξα όπως, έν αναμονή τών τελευταίων συνθημάτων, προετοιμασθή ή ανατίναξις όλων τών ΟΧΥΡΩΝ καί έγκαταστάσεων καί πραγματοποιηθή ή καταβύθισις τής θαλαμηγού Φονάτ.

thessaloniki1912a                                                      ***

Παρ’ όλην τήν άνεπιφύλακτον καί φιλικήν μεσολάβησιν τών Προξένων καί τής παρουσίας τών Βουλγάρων έγγύτατα τής πόλεως, ό Κωνσταντίνος, απορρίψας τάς αντιπροτάσεις μου, έδωσεν όλιγόωρον ΔΙΟΡΙΑΝ διά τήν τελικήν απάντησιν μου τονίσας ότι μετά τήν ΛΗΞΙΝ τής προθεσμίας, θά ΔΙΕΤΑΣΣΕ ΓΕΝΙΚΗΝ ΕΠΙΘΕΣΙΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΒΙΑΙΑΝ ΚATAΛΗΨΙΝ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ καί ότι αί Μεραρχίαι του ήλίσσοντο ήδη καταλλήλως.

Πιεζόμενος από τά γεγονότα καί τάς έκκλήσεις των αρχών καί Προξένων, αντιληφθείς δέ καί τον άμεσον ΚΙΔΥΝΟΝ τής βουλγαρικής εισβολής, διαπτιστωθείσης δέ καί τής ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΕΩΣ τών χαρακωμάτων καί διασκορπίσεως τών έφέδρων μέ τήν έπέλευσιν τού σκότους, ΥΠΕΚΥΨΑ διά νά ΣΩΣΩ ΤΗΝ ΖΩΗΝ ΧΙΛΙΑΔΩΝ ΑΘΩΩΝ ΠΛΑΣΜΑΤΩΝ καί προλάβω τήν ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΝ ΤΗΣ ΓΙΟΛΕΩΣ.

                                                       ***

Οι απεσταλμένοι τού Διαδόχου Κωνσταντίνου έφθασαν είς τό Διοικητήριον τής πόλεως κατά τάς νυκτερινάς ώρας.

Το κάτωθι Πρωτόκολλον ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ, συνετάχθη γαλλιστί καί ό ΑΓΩΝ ΕΛΗΞΕΝ ΟΥΤΩΣ ΑΔΟΞΩΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΡΙΠΤΙΚΩΣ ΔΙ’ ΗΜΑΣ ΚΑΙ ΘΡΙΑΜΒΕΥΤΙΚΩΣ ΔΙΑ ΤΟΝ ΑΝΤΙΠΑΛΟΝ.

Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΕΧΑΘΗ ΜΕΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΣΩΘΗ. ΕΧΩ ΤΗΝ ΣΥΝΕΙΔΗΣΙΝ ΟΤΙ ΕΠΡΑΞΑ ΕΙΣ ΤΟ ΑΚΕΡΑΙΟΝ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΜΟΥ.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΣ ΜΕ ΚΡΙΝΗ.

thessaloniki1912d

                                                             ***

Ιδού το κείμενον τού Πρωτοκόλλου :

Ά ρ θ ρ ο ν 1ον. Τά όπλα τού τουρκικού στρατού τοποθετούμενα είς αποθήκας, αποτελούν λίαν πολέμου τού Έλληνικού Στρατού.

Ά ρ θ ρ ο ν 2ον. Οί Τούρκοι στρατιώται θά κατανεμηθώσιν είς Καραμπουρνού καί είς τούς στρατώνας πυροβολικού. Θά διατρέφωνται δέ υπό τών αρχών Θεσσαλονίκης.

Ά ρ θ ρ ο ν 3ον. Η Θεσσαλονίκη παραδίδεται είς τόν Έλληνικόν Στρατόν μέχρι τής υπογραφής τής ειρήνης.

Ά ρ θ ρ ο ν 4ον. Οί Αξιωματικοί θά διατηρήσωσι τά ΞΙΦΗ των καί θά παραμείνωσιν ελεύθεροι έν Θεσσαλονίκη. Ούτοι θά δώσωσι τόν λόγον τής τιμής των ότι δεν θά λάβωσι μέρος είς άγώνα κατά τού ‘Ελληνκού Στρατού καί τών συμμάχων του κατά τήν διάρκειαν τού παρόντος πολέμου.

Ά ρ θ ρ ο ν    5ον. “Ολοι οί πολιτικοί υπάλληλοι είναι έλεύθεροι.

Ά ρ θ ρ ο ν     6ον.   Οί χωροφύλακες καί Αστυνομικοί θά φέρωσι τά όπλα των.

Ά ρ θ ρ ο ν 7ον. Τό Καραμπουρνού θά χρησιμεύση ώς διαμονή τών άόπλων Τούρκων στρατιωτών. Τά πυροβόλα καί πολεμικά μηχανήματα θά παραδοθώσιν είς τούς Έλληνας.

Ά ρ θ ρ ο ν 8ον.    Τά υπό τού πρώτου άρθρου διαλαμβανόμενα θά έκτελεσθώσιν έντός δύο ημερών, αρχής γινόμενης από αύριον Σάββατόν, 27ης ‘Οκτωβρίου 1912.

Η διορία αυτή δύναται νά παραταθή τή συγκαταθέσει τού Έλληνος Αρχιστρατήγου.

Ά ρ θ ρ ο ν 9ον. Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ αυτή θά τηρηθή μέχρι ς ύπογραφής τής ειρήνης.

Ά ρ θ ρ ο ν 10ον. Οί χωροφύλακες καί ή τουρκική αστυνομία θά συνεχίσωσι τήν υπηρεσίαν των μέχρι νεοτέρας διαταγής.

                                       Θεσσαλονίκη τή 26 ‘Οκτωβρίου 1912

                                                 ΔΟΥΣΜΑΝΗΣ — ΜΕΤΑΞΑΣ

                                           Ό ‘Αρχιστράτηγος τού Τουρκικού

                                                                Στρατού

                                                           ΧΑΣΑΝ ΤΑΧΣΙΝ

thessaloniki1912c

Η τύχη τών όπλων δέν μέ ηύνόησεν. Άλλ’ ούτε καί ήτο δυνατόν υπό τάς γνωστάς τραγικάς συνθήκας καί τις ανυπέρβλητες δυσχέρειες πού αντιμετώπισα από την πρώτην στιγμήν μέχρι τής μοιραίας παραδόσεως !

Τό μόνον βέβαιον όμως είναι— καί κάθε ευσυνείδητος και αμερόληπτος θά τό αναγνώριση — ότι, εάν είχα 25.000 εκγυμνασμένους καί εμπειροπολέμους άνδρας, άν τά βλήματά μας δέν είχον τόσας άφλογιστίας κατά τήν μάχην τού Σαρανταπόρου, καί φυσίγγια ασκήσεων δέν διενείμοντο — κατά τραγικόν λάθος καί απροσεξίαν — μέ τά γνήσια — απροσδόκητον γεγονός πού επέδρασε όλεθρίως επί τού ‘ηθικού καί τών πλέον εμψυχωμένων ανδρών — καί εάν ακόμη — καί τό κυριώτερον — ελάχιστα ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΑ διετίθεντο διά τάς πλαγιοφυλάξεις είς τόν ασθενέστατον τομέα Δεσκάτα — Λαζαράδες — Στενά Πόρτες, δέν θά έγίνοντο, ασφαλώς, θαύματα καί ό Ελληνικός στρατός— πολλαπλασίως καί πολυαριθμώτερος, διαθέτων υπέροχον πυροβολικόν, όπλα καί λοιπά πολεμικά μέσα ασυγκρίτως ισχυρότερα και πολυαριθμότερα, θα έκέρδιζε καί πάλιν τήν μάχην, αλλά καί θά συναντούσε μίαν πλέον αποτελεσματικήν καί φθοροποιόν αντίστασιν, ή όποια καί θά απέτρεπε, ασφαλώς, τάς ανεπανόρθωτους απωλείας εφοδίων, τήν τραγικήν έγκατάλειψιν σχεδόν ολοκλήρου τού πυροβολικού καί τήν απερίγραπτον κατάρρευσιν ολοκλήρου μετώπου εντός μιάς καί μόνης ημέρας, λόγω παντοειδών ελλείψεων καί τελείας εγκαταλείψεως είς τήν τύχην μας.

Καί τό μόνον παρήγορον δι’ εμέ, έν μέσω τόσων αθλιοτήτων καί τής τραγικής αποσυνθέσεως, υπήρξεν ό απαράμιλλος ήρωϊσμός σχεδόν όλων τών Αξιωματικών καί τών ανδρών τής 14ης Μεραρχίας, μονάδων τής 22ας Κοζάνης καί τού Τάγματος Ούλουμπουρού (τής ’Ανατολής) οί οποίοι ηγωνίσθησαν γενναίως, μετ’ άφθάστου ήρωϊσμού καί προφανούς αυτοθυσίας είς τάς μάχας Σαρανταπόρου καί Γιαννιτσών.

 

ΧΑΣΑΝ ΤΑΧΣΙΝ

 

Επιμέλεια κειμένου:

Γαλάτεια Ν. Βασιλοπούλου

το Γένος Αθανασίου Κων/νου Γκούμα.

Δείτε ακόμα

Καπάτου – Βασιλίτσα