Οι ιταλικές δυνάμεις κατοχής στην περιοχή των Χασίων είχαν υποστεί σοβαρές απώλειες. Στις μάχες του Σνίχοβου/Δεσπότη Γρεβενών και της Μερίτσας/Οξύνειας Καλαμπάκας, στις 8 και 11/12 Φλεβάρη- αντίστοιχα- του 1943, τα τάγματα Καλαμπάκας και Γρεβενών σχεδόν διαλύθηκαν από τον ΕΛΑΣ με τη συνδρομή των Δεκαρχιών(εφεδροελασίτες) των γύρω χωριών. Για να εκδικηθούν και να εξοντώσουν τις νεαρές αντιστασιακές οργανώσεις των ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, ισχυρότατες δυνάμεις μηχανοκίνητες και ιππικού της Μεραρχίας Τρικάλων επέδραμαν στα χωριά στο δρόμο Καλαμπάκας-Γρεβενών, να ενωθούν με αυτές που επιχειρούσαν συντονισμένα από Γρεβενά. . Οι κάτοικοι είχαν καταφύγει στα δάση μετά από πληροφόρηση και μέτρα ασφάλειας των οργανώσεων. Έκαψαν αρχικά το Βελεμίστι/Αγιόφυλλο. Δευτέρα 22 φεβρουαρίου λεηλατούν την έρημη Γριά/Άνοιξη. Κατέστρεψαν το χωριό συθέμελα, έγινε παρανάλωμα του πυρός. Ολοκλήρωσαν το έγκλημα δολοφονώντας στην τοποθεσία Κιούγκι τους παρακάτω:

-Σεβαστ(ε)ιάδης Θεμιστοκλής του Χρυσόστομου και της Κυριακής Ι. Αραιοβηματά. Γεννήθηκε 1903(ή 1899) στη Μ.Ασία/Τουρκία, κάτοικος Γριάς. Παντρεμένος με την Άννα Ι. Κυρμανίδη (Μ.Ασία/Τουρκία 1915-8/1948), τη γνωστή Άννα του Κλέφτη του Γράμμου στο ΔΣΕ. Απέκτησαν το Σωκράτη (22/5/1935), το Χρυσόστομο(1937) και το Βασίλειο(1940)¹. Σιδηρουργός. Από τα βασικά στελέχη του ΚΚΕ στην περιοχή, και του ΕΑΜ. Μέλος της Αχτιδικής Επιτροπής Χασίων και αργότερα της Νομαρχιακής Επιτροπής Γρεβενών του ΚΚΕ.        

-Γε(α)τερίδης Παύλος ( ο Παντούκς) του Ανδρέα και της Παρθένας Ιορδάνη Αβραμίδη( Μ. Ασία 1899),ζούσε Άνοιξη. Επαγγέλματος, κουρέας. Η σύζυγός του Σοφία.

-Κο(υ)τσιαφίτης Στέφος του Αθανασίου από Φλαμπουρέσι Καλαμπάκας. Η αδελφή του Αικατερίνη(1902-12/1/1948) ήταν παντρεμένη στην Τρικοκιά με το Γράβαλο Γεώργιο του Ευσταθίου και Πανάγιως(1902-24/8/1991) και απέκτησαν, Ηλία(1925), Αθηνά(1932), Σταυρούλα(1934), Πανάγιω(1936) και Ιωάννη(1928-). Ήταν τσομπάνος στο γαμπρό του και βοσκούσε τα ζώα σε τοποθεσία της Άνοιξης.Τον είχαν χτυπήσει βάναυσα.

-Τασίκας Β. Αντώνης από Μερίτσα/Οξύνεια.

-Ράπτης Αθανάσιος. (Από χωριό, τσομπάνος στον Παύλο Παπαδόπουλο;).

-Σκαρλάτος Πολυζώης από Αγιόφυλλο

-Τρέλλης Βασίλειος του Ανδρέα από Αγιόφυλλο

Στράφηκαν στην Πλέσιανη/Ανθρακιά, ενώθηκαν με τμήματα των Γρεβενών, διανυκτέρευσαν. Την επόμενη μέρα, Τρίτη 23 του μήνα, στρέφονται πάλι προς νότια, καίνε το Πινιάρι/Ελάφι και κυκλώνουν με ιππείς το Καρπερό. Εγκλωβίζονται και δολοφονούνται:

-Βλαχάβας Παναγιώτης ( γύρω στα 70…)

Παιδιά του ήταν, ο Γεώργιος-δάσκαλος στα Γρεβενά, η Βασιλική (1905-)-σύζυγος του Ιωάννου Κ(ω)οτσίρα των Δημητρίου και Πανάγιως(1905-15/5/1941), από Τσιούκα/Γήλοφο Δεσκάτης. Ο φασίστας ιππέας δε σεβάστηκε το γέροντα…

-Λαζαρίδης Χαράλαμπος του Παύλου και της Ελισσάβετ (Τσιάτμα Τουρκίας, 1917). Αδέλφια του, η Παρασκευή (1916-) και η Άννα(1922-ΔΣΕ,π.π). Με τη β΄συζ. του πατέρα, την Αικατερίνη Δ.Χαραλαμπίδου (Τσιάτμα 1901-), είχε τον Ιωάννη (1932-), τον Παντελή (17/8/1934-) και τον Ιωβ (19/7/1938-Βιέννη).

Ο πατέρας του, Παύλος Λαζαρίδης του Χαράλαμπου και της Σοφίας (Τσιάτμα-1886), αιχμάλωτος των Ιταλών από 3/8/1941.

Δεν πρόλαβε να διαφύγει. Είχε κάποια νοητική στέρηση, τον αποκαλούσαν Χαραλέμη.                                                                                          

-Λιάκος Δημήτριος (του Αθανασίου και Ευφροσύνης, Καρπερό 1870.                            

Η συζ. Δέσποινα του Νικολάου,Καρπερό,17/8/1873-16/1/1960).                                   Λεγόταν Πούλιος, μάλλον από Τρικοκιά, ήταν γαμπρός στο Καρπερό. Παιδιά του, ο Νικόλαος (1901-13/12/1979), ο Γεώργιος (17/8/1922-25/7/1970),η Περιστέρα-συζ. Ν. Παπαγεωργίου και η Μαρία-συζ. Κ. Κρανιώτη. Η δολοφονική σπάθα του ιταλού φασίστα ιππέα του αφαίρεσε τη ζωή σε τοποθεσία πάνω από τη Διασταύρωση Δεσκάτης-Καλαμπάκας-Γρεβενών.                      

                                                                                                      

-Νασιόπουλος Απόστολος (65-70 χρόνων…)

Η σύζυγος λεγόταν Ειρήνη. Μοναδικό τους παιδί ο Ευθύμιος(1/4/1898-23/8/1986). Στα Στριβάδια, στον κάμπο προς Αράπι/Δήμητρα, κόπηκε το νήμα της ζωής του από τη σπάθα του ιππέα.

–Παναγιωτίδης Χρήστος του Κωνσταντίνου και Σοφίας, ( 30-35 χρόνων)

Γεννημένος σε Τσιάτμα Τουρκίας

Αδέλφια, ο Ισαάκ(17/3/1888-14/10/1976),ο Ιωάννης(1/7/1907-26/3/1997) και ο Δημήτρης.  

Δυο του κορίτσια, ένα το λέγαν Άννα(1934),πέθαναν μικρά. Η γυναίκα του Λεμόνα Κεχαϊδου(1916/8), Μάρτη 1948, συνόδευσε τα παιδιά στις σοσιαλιστικές χώρες, έχοντας μαζί και το τελευταίο παιδί τους, τη Χριστίνα που πέθανε στη Ρουμανία το 1949. Παντρεύτηκε τον Ξανθόπουλο Θεόφιλο από Κιλκίς-αντάρτη του ΔΣΕ, απέκτησαν 1953 το Μιχάλη στη Ρουμανία. Έχασε τη ζωή της μαζί με ένα παιδί στην Τασκένδη 1964, από αναθυμιάσεις κάρβουνων. Ο Μιχάλης με τον αδελφό του Χρίστο(Τασκένδη,1962) ζουν στο Βόλο.

–Παπαιωάννου Γεώργιος (60-65 χρόνων)

Ο αδελφός του Ποτόσης στο ΔΣΕ. Η αδελφή του, σύζυγος Λαζαρίδη Βασίλη, στις σοσιαλιστικές χώρες .Δυο κόρες τους επαναπατρίστηκαν και ζουν.                                                                                                              

Ελεύθερος χωρίς δική του οικογένεια. Οι φασίστες ιταλοί του αφαίρεσαν τη ζωή με φρικτό θάνατο.

-Χάιτας Κων/νος του Ιωάννου και Μαρίας (1926)

Ο πατέρας Ιωάννης Χάϊτας του Γεωργίου και Ελισσάβετ (3/9/1884-6/8/1964) και η μητέρα Μαρία Κοσκερίδη του Χαράλαμπου και Αναστασίας(17/11/1890-20/2/1977) είχαν γεννηθεί σε Τσιάτμα Τουρκίας. Είχαν παιδιά επιπλέον το Νικόλαο/ Φελόν (Καρπερό,30/4/1935-) και την Ελένη (Καρπερό,1922-). Μαρτυρίες αναφέρουν και άλλα παιδιά, το Χαράλαμπο, το Θεολόγο και την Αικατερίνη.

–Δρατάκης Αλκιβιάδης, από Κρήτη; και βρισκόταν στο χωριό.

–Στεργιόπουλος.., ο Φανελάς, από χωριό των Γρεβενών.

Βρέθηκε με τη γυναίκα και το μικρό κοριτσάκι τους στο Καρπερό, έφτιαχνε φανέλες για να επιβιώσουν. Με το φασκιωμένο κοριτσάκι στην αγκαλιά έφευγε για να γλυτώσει από τη μανία των Ιταλών επιδρομέων. Το φονικό βόλι του ιππέα, στ’ Αμπέλια, δεν του επέτρεψε να φτάσει στο δάσος και να γλυτώσει. Νωρίτερα όμως είχε γλυτώσει τη ζωή του παιδιού με τη βοήθεια μιας γριάς Καρπεριώτισας, την οποία ο Ιταλός δεν πείραξε.

Η αποφασιστική θαρραλέα παρέμβαση-αντίσταση δυο ενόπλων, των Μιχαήλ Σπ. Παπαμιχαήλ()1914) και Βασιλείου Εμμανουήλ Στεφανίδη(Τσιάτμα Τουρκίας 27/3/1906) που σκοτώθηκαν αντάρτες του ΔΣΕ, απέτρεψε την επέκταση της σφαγής.

Οι φασιστικές ορδές πυρπόλησαν και κατέκαψαν το χωριό. Ελάχιστα κτίσματα, μόνο το 5%, γλύτωσαν γιατί δεν τα κατέβαλε η φωτιά. Σκότωσαν τριάντα-σαράντα (30-40) βουβάλια και άλλα μεγάλα ζώα, ενώ ορισμένα τα πήραν μαζί τους. Οι κάτοικοι διέσωσαν μόνο ό,τι είχαν κρύψει και ό,τι πρόλαβαν να πάρουν μαζί τους!

Ελάχιστος φόρος τιμής στη μνήμη τους, με τη συμπλήρωση 76 χρόνων από το φασιστικό έγκλημα, δημοσιεύεται αυτή η εργασία. Επιδιώκεται και η συμπλήρωση και διόρθωση της!

Επιβάλλεται επίσης και η εκδήλωση τιμής κι από τις τοπικές αρχές.

Πηγές

1. Ληξιαρχικές πράξεις θανάτου και Δημοτολόγια των χωριών

2.Γραπτή-8/1995- μαρτυρία Βασιλείου Κ. Βέργου(1926)

3.Γραπτή μαρτυρία Κωνσταντίνου Γ. Μάστορα(1924-12/11/2012)

4.Δάφνης Παπαδοπούλου-Βασμαντζή, Ταξίδι στο χθες. Λάρισα 2013.

5.Ν.Ι.Αραιοβηματά, Η αντίσταση στα Χάσια και η Ε.Τ.Α δυτικής Μακεδονίας, Λάρισα 1988.   6.Βασίλη Παπαδήμα, Τα Χάσια στο σταυροδρόμι της υποταγής και της Αντίστασης, Γενεσις-Τρίκαλα.  

                                                         Επιμέλεια-παρουσίαση   Δημήτριος Ευθ. Γαλάνης-Δεσκάτη